ثریا حکمت، بازیگری که حتی تخت بیمارستان برایش نبود

زهره خسروانى، شهروند خبرنگار

«ثریا حکمت» درگذشت؛ بازیگر قدیمی نقش‌های مکمل سینما و تلویزیون که دو سال گذشته خبرهایی از بی خانمانی و چادرنشینی‌ او در خیابان منتشر شد و باعث شد خیلی‌ها به یاد بیاورند دختر شیطان فیلم تلویزیونی «ایتالیا ایتالیا» و زن دوم سریال «مرد اولِ» «گرشا رئوفی» هنوز زنده است.

حکمت که از ابتدای سال جدید به خاطر مسمومیت دارویی به کما رفته بود، در میان نگرانی گسترده اهالی هنر از وضعیت سلامت استادان موسیقی و واگذاری موزه هنرهای معاصر به بخش خصوصی، دارفانی را وداع گفت. در حالی که اگر تخت خالی در بیمارستان برایش پیدا می‌شد، شاید می‌توانست زنده بماند.

«مونا مجتهدی»، دختر این بازیگر بعد از انتقالش به بیمارستان به «ایسنا» گفته بود زمانی که حال مادرش بد شده است، با پیگیری شخص وزیر بهداشت٬درمان و آموزش پزشکی او را از بیمارستان «طالقانی» به اورژانس بیمارستان «شهدا» تجریش منتقل کردند اما با وجود وضعیت نامناسبش، وی را بستری نکرده اند. آن ها گفته اند تخت خالی در بخش مراقبت های ویژه (آی سی یو) ندارند و بیمار بدون مراقبت لازم با ماشین شخصی به بیمارستان «طالقانی» که تقریبا بدون ترافیک، ۱۵ دقیقه دورتر از شهدا است، برگردانده  شد: «تا ساعت دو بعدازظهر در اورژانس منتظر فراهم شدن شرایط انتقال به بیمارستان شهدای تجریش بودیم که بعد از منتقل شدن، به دلیل نبود جا در آی.سی.یو، دوباره به بیمارستان طالقانی برگشتیم. تنها یک تخت موقتی در بیمارستان شهدای تجریش در اختیار مادرم قرار گرفت و معاینات لازم را انجام دادند و بعد به بیمارستانی که قبلا در آن بود‌، منتقل شد.»

بعد از انتشار این خبر، گروهی از اهالی سینما که در سال ۹۳ نیز برای او ابراز نگرانی کرده بودند و حتی بزرگداشتی هم برایش گرفتند، به دیدارش رفتند. اما ثریا حکمت در تنهایی و گم‎نامی درگذشت بدون این که کسی بالای سرش باشد.

نامش «آذر مهدی‌قلی‌خانی» بود و در سال ۱۳۳۲ در خوی به دنیا آمد. سینما را در سال ۱۳۵۳ با «ناجورهایِ» «سعید مطلبی» شروع کرد. او نیز مانند بسیاری از بازیگران سینما، بعد از ورود به این حرفه، نامش را تغییر داد و با نام هنری ثریا حکمت در فیلم‌های چون «نقطه ضعف»، «تصویر آخر»، «خواستگاری»، «نیش» و فیلم به‌یاد ماندنی «ای ایران» «ناصر تقوایی» بازی کرد.

حکمت با «حمید مجتهدی»، مستندساز و عکاس تلویزیونی پیوند زناشویی بست و حاصل این ازدواج دختری بود که بعد از جدایی مادر و پدر، بیش تر با مادر زندگی می‌کرد و در آخرین روزهای زندگی ثریا حکمت تنها همراه او بود.

آخرین فیلمی که این بازیگر قدیمی در آن نقش ایفا کرد، «آواز قو» بود. بعد از آن کارگردانی به سراغش نرفت و کم تر کسی از او خبر داشت تا آن که در مرداد ۹۳ خبرگزاری ایسنا در گزارشی، خبر از احتمال چادر زدن او در کنار خیابان ‌داد.

ثریا حکمت با اشاره به این که بعد از ۳۵ سال کار، کسی او را به اسم پیش‏کسوت قبول ندارد، گفته بود که صاحب‏خانه اجاره را بالا برده است و ودیعه‌ای که داشته، کفاف اجاره خانه جدید را نمی‌دهد و مجبور است دخترش را به خوابگاه بفرستد و اسبابش را بفروشد و کنار خیابان چادر بزند.

او گفته بود که در سال ۹۲ نیز به خاطر نداشتن پول، چند روزی کنار خیابان چادر زده تا این که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مبلغی را به این هنرپیشه کمک کرده بود. آن چه بیش تر باعث ناراحتی کسانی شد که این خبر را می‌خواندند، تصویری بود که از ثریا حکمت منتشر شده بود؛ چهره ای تکیده و بدون دندان که زنی زیبا را به نمایش گذاشته بود.

ثریا حکمت گفته بود که چند باری دست به خودکشی زده اما موفق نشده است و دندان‌هایش را به خاطر نداشتن هزینه دندان پزشک از دست داده است. او برای کمک به همه جا رفته بود؛ از «خانه سینما» که او را هنرمند درجه دو شناخته بود و ماهیانه ۱۵۰ هزار تومان به او کمک می کرد تا وزارت فرهنگ  و ارشاد اسلامی که ماهی ۴۰۰ هزار تومان به او می‌دادند که هزینه اجاره خانه اش هم نبود.

داستان زندگی ثریا حکمت، داستان تلخ بیش تر بازیگران نقش مکمل و حتی سوپراستارهایی است که بعد از پایان دوران اوج، از یاد می روند و هیچ نقشی در سینما به آن‌ها پیشنهاد نمی‌شود؛ کسانی که در مافیای سینمایی ایران به قول برخی از بازیگران قدیمی، دوران جولان بازیگران خوش سیما و بدون استعداد است و نقشی برای بازیگران میان سال، به ویژه زنان وجود ندارد. ماجرای تلخ ممنوعیت‌های یک طرفه رسانه ملی و بی پولی ناشی از بی کاری که در خرج روزانه خود هم مانده‌اند. بازیگرانی که وارد بازی‌های سیاسی و عقیدتی نشدند و مانند کسانی چون «پروانه معصومی» و «علی نصیریان»، با نفی گذشته خود، در سینما و تلویزیون ایران ماندند. بازیگرانی که گذر زمان زیبایی را از آن‌ها گرفته و جوانی آن ها را سینما تباه کرده است.

ثریا حکمت روزی گفته بود که حاضر است تنها قطعه زمینی که روزگاری قرار است به او اختصاص داده شود، یعنی قبری که در قطعه هنرمندان دارد را واگذار ‌کند تا سقفی برای خود و دختر جوانش تهیه کند. سرنوشت او آخرین داستان پردرد بازیگران سینمای ایران نخواهد بود.