امروز پنجشنبه ۳۱ شهریور ۱۴۰۱، همزمان با ششمین روز از اعتراضات به کشته شدن «مهسا امینی»، دختر جوان سقزی که توسط «گشت ارشاد» بازداشت شده بود، اینترنت در بسیاری از شهرهای ایران محدود و قطع شده است.
روز گذشته، پس از سخنرانی «ابراهیم رئیسی» در سازمان ملل متحد، شهروندان ایران ابتدا از فیلتر شدن اینستاگرام که برای بسیاری نقطه امید برای دریافت اطلاعات بود و سپس واتساپ، اپلیکیشنِ پیامرسان و تماس تصویری و صوتی محبوب ایرانیان خبر دادند.
برخی کاربران همزمانی قطع اینترنت و فیلتر شدن اینستاگرام و واتساپ با اتمام ماموریت رئیسی در نیویورک را با هم مرتبط دانسته و ابراز نگرانی کرده بودند که با بازگشت او به ایران، احتمالا مانند اعتراضات آبان ۱۳۹۸، اینترنت کل کشور قطع خواهد شد و ماموران امنیتی و نیروهای سرکوب نظام، معترضان را در سکوت خبری سرکوب خواهند کرد.
تصاویر منتشر شده از خیابانهای ایران وضعیتی شبیه به حکومت نظامی را نشان میدهند و نیروهای یگان ویژه در خیابانها حضوری پررنگ دارند.
ویدیوهایی از حمله تکتیراندازها در سردشت در غروب روز چهارشنبه ۳۰ شهریور و شلیک مستقیم به یک نوجوان به نام «امین معروفی» در اشنویه که توسط «شبکه حقوق بشر کردستان» تایید شد نیز نگرانیهای جدی را ایجاد کرده است.
شهروندان ایرانی با وجود محدودیت و قطع اینترنت، چهطور میتوانند با جهان بیرون ارتباط بگیرند؟ برای پاسخ به این سوال سرنوشتساز، با «نیک ولف»، مدیر فنی «ایرانوایر» و کارشناس امنیت دیجیتال گفتوگو کردهایم.
***
آیا نظام مثل آبان ۱۳۹۸، اینترنت را قطع خواهد کرد؟
اینترنت در ایران در چند روزی که از شروع اعتراضات به قتل مهسا امینی میگذرد، به شدت کند شده است. از دو روز پیش، اخبار مبنی بر قطع شدن اینترنت موبایل در شهرهای سنندج و سقز منتشر شدند اما حالا به نظر میرسد که شهرهای بزرگ هیچ ارتباطی با جهان خارج ندارند.
نیک ولف، مدیر فنی «ایرانوایر» درباره احتمال قطع سراسری اینترنت میگوید: «در حال حاضر امکان قطع اینترنت برای طولانیمدت و همیشگی برای نظام جمهوری اسلامی میسر نیست ولی بسته به خطر امنیتی که از سوی معترضان حس میکند، میتواند از چند ساعت تا چند روز اینترنت را در سرتاسر ایران قطع کند.»
او ادامه میدهد: «هرچند قطع چند روزه اینترنت عواقب سنگین مالی و تجاری برای نظام جمهوری اسلامی و سایر نهادهای وابسته به آن دارد ولی ممکن است بهدلایل امنیتی با وجود هزینههای مالی سنگین تصمیم به این کار گرفته شود.»
با وجود قطع اینترنت، چهطور صدای خود را به بیرون برسانیم؟
نیک ولف با تاکید بر اینکه خوشبختانه راههایی هست که شهروندان بتوانند در صورت قطعی سراسری اینترنت صدای خود را به بیرون برسانند، میگوید: «یکی از راههایی که حتی در آبان ۱۳۹۸ فعالان از طریق آن توانستند برای لحظاتی به جهان وصل شوند، سایفون بود. فیلترشکن و اپلیکیشن سایفون با وجود این که سرعت بسیار پایینی دارد، توان دور زدن فیلترینگ را دارا است و شهروندان میتوانند از طریق آن به جهان وصل شوند.»
او درباره این فیلترشکن توضیح میدهد: «سایفون روی پلتفرمهای اندروید، آیاواس، ویندوز و مکینتاش اپلیکیشن دارد و این اپلیکشنها روی اپاستور و پلیاستور قابل دسترسی هستند. ولی خب کاربران باید پیش از این که اینترنت به طور کامل قطع شود، این اپلیکیشن را با فیلترشکنهای موجود خود دانلود کرده باشند، چون دسترسی به خود اپ نیز در ایران بلوکه شده است.»
مدیر فنی ایرانوایر ضمن معرفی مرورگر «تور» میگوید: «مرورگر تور از سایفون راحتتر و قابل اعتمادتر است. با این مرورگر، کاربران میتوانند راحت و امن بدون این که ردی از آنها بماند، در اینترنت بگردند. تور خاصیتی دارد که با سیستم شبکه peer to peer که میسازد، سرورهای محلی ساخته و این امکان را ایجاد میکند که بدون فیلترشکن به سایتها و اپلیکیشنهای فیلتر شده وصل شویم.»
او ادامه میدهد: «خوبی تور این است که حتی با کوچکترین بارقههای اینترنت نیز کار میکند. در واقع، وقتی میگوییم اینترنت قطع است، به معنای قطع کامل نیست بلکه همیشه برخی پورتها که مربوط به موضوعات بسیار پایهای اینترنت مثل ساعت و جیپیاس محل هستند، باز میمانند. خوشبختانه تور میتواند از همین پورتهایی که اطلاعات بسیار کمی را منتقل میکنند ولی معمولا بسته نمیشوند هم کار کند.»
نیک ولف در ادامه با گفتن اینکه اگر رژیم تصمیم بگیرد خاموشی مطلق ایجاد کند و اینترنت را به طور کامل ببندد، دیگر از دست کسی کاری ساخته نیست، میگوید: «در این شرایط، فقط اینترنت ماهوارهای است که میتواند به کمک مردم معترض ایران بیاید.»
او در ادامه به کاربرد بسته «توشه» که از طریق ماهواره دسترسی به محتوای اینترنت و سایتهای فیلتر شده را برای کاربران ارسال میکند، میگوید: «شهروندان همچنین برای دستیابی به اطلاعات میتوانند از بسته توشه که یکی از سازمانهای همکار ما تهیه کرده است، استفاده کنند. توشه محتوای قابل توجهی از سایتها و محتوای اینترنت را مستقیم به صورت ماهوارهای به دستگاههایی که این بسته را روی خود نصب دارند، میفرستد. ولی توشه فقط برای دریافت اطلاعات است و در مواردی که فرد میخواهد ویدیویی از اعتراضات یا تصاویری ارسال کند، از طریق آن امکانپذیر نیست.»
آیا به ایلان ماسک و استارلینک امیدی هست؟
روز دوشنبه ۲۸ شهریور، «ایلان ماسک» در پاسخ به درخواست عدهای از کاربران در توییتر گفت که از دولت امریکا درخواست مجوز رفع تحریمهای صادراتی خواهد کرد.
ماسک، مدیرعامل شرکت «اسپیسایکس» است. او پیشتر، زمانی که حملات روسیه به اوکراین دسترسی مردم مناطق جنگزده به اینترنت را قطع کرده بودند، برای اوکراین اینترنت ماهوارهای استارلینک خود را ارایه کرده بود.
چند ساعت بعد، وزارت خزانهداری امریکا در بیانیهای اعلام کرد که صادرات تجهیزات مربوط به اینترنت ماهوارهای به ایران شامل تحریمهای دولت امریکا نمیشود.
خبرگزاری «رویترز» و بسیاری از تحلیلگران این بیانیه را که درست بعد از وعده ایلان ماسک به ایرانیان داده شده، نشان دادن چراغ سبز به او برای راهاندازی اینترنت ماهوارهای برای ایران دانستند.
در پی بالا گرفتن خطر قطع اینترنت در سراسر ایران، «ایرانوایر» روز چهارشنبه ۳۰ شهریور هشتگ «Elon4Iran»، به معنای «ایلان برای ایران» را راه انداخت و با پیامی به زبان انگلیسی، از مدیرعامل شرکت اسپیسایکس خواست که برای ارایه اینترنت ماهوارهای به ایران فکری کند؛ پیامی که هنوز پاسخی نگرفته ولی با افزایش تعداد توییتها و حمایت افراد شناخته شده و سلبریتیها، ممکن است به ثمر بنشیند.
نیک ولف درباره احتمال راهاندازی اینترنت ماهوارهای در صورت قطع اینترنت در ایران، به «ایرانوایر» میگوید: «ما خیلی امیدواریم که با افزایش درخواستها در پلتفرمهایی مثل توییتر که محبوب ایلانماسک است، بتوانیم توجه او را جهت ارایه خدمات اینترنت ماهوارهای استارلینک برای ایران جلب کنیم. کمپینی که ایرانوایر با هشتگ Elon4Iran آغاز کرده است، چنانچه از سوی کاربران توییتر با منشن کردن او در توییتر و انتشار متنی که ما آوردهایم ریتوییت شود، میتواند کمک کند تا بتوانیم او را مجاب کنیم به ایران اینترنت ماهوارهای بدهد.»
او توضیح میدهد: «اینترنت استارلینک از نظر سختافزاری نیازی به تجهیزات خاص در داخل ایران ندارد، فقط برای دریافت اینترنت، بستههای کوچکی باید در اختیار شهروندان قرار گیرد که هر کدام به اندازه دو کف دست هستند و قابل نقل و انتقال.»
او با تاکید بر این که سرعت اینترنت ماهوارهای نسبت به سرعت اینترنتی که مردم در ایران به آن دسترسی دارند بسیار بیشتر است، میگوید: «چون سرعت قابل قبول است، یک دریافت کننده آن میتواند برای یک ساختمان مسکونی کافی باشد.»
ولف در ادامه تاکید میکند که ورود و توزیع رسیور و دیشهای اینترنت ماهوارهای در ایران قابل حل است و مشکل فقط بر سر این است که ماسک مطمئن شود قضیه تحریمها رفع شده است.
مراقب تله اینترنتهای رایگان باشید
نیک ولف، مدیر فنی «ایرانوایر» و کارشناس امنیت اینترنت ضمن تاکید بر اینکه شهروندان مراقب اینترنتهای رایگان باشند، میگوید: «اگر اینترنت قطع شد و هیچ موبایل و اینترنت خانگی سرویس نمیداد، شهروندان دقت کنند که چنانچه جایی اینترنت مجانی بود، مثل یک کافه یا بیمارستان، از آن برای ارسال و دریافت اطلاعات حساس، خصوصا اطلاعات مربوط به اعتراضات استفاده نکنند، چون به احتمال زیاد خود آن اینترنت، تلهای از سوی نیروهای امنیتی باشد تا از وضعیت معترضان و افراد حاضر در آن مکان مطلع شوند.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
با ایرانوایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر