در دو هفتهای که از اعتراض مردم ایران به قتل «مهسا (ژینا) امینی» در بازداشتگاه «گشت ارشاد» میگذرد، کاربران شبکههای اجتماعی بارها درباره استفاده از آمبولانس توسط نیروهای سرکوب هشدار دادهاند.
چندین ویدیو منتشر شده که نشان میدهند صفی طولانی از آمبولانسها در مقابل بازداشتگاهها و کلانتریها یا مراکزی که به نحوی به عوامل سرکوب وابستهاند، ایستادهاند.
برخی دیگر از ویدیوها نیز از حملونقل افراد بازداشت شده توسط آمبولانس خبر میدهند. در یکی از این ویدیوها، جوانان معترض افراد بازداشت شده را که ماموران با استفاده از آمبولانس قصد انتقال آنها به بازداشتگاه را داشتند، نجات میدهند.
در تصویر دیگری که یک کاربر توییتر از پشت یک خودرو که به شکل آمبولانس رنگ شده گرفته است، نشان میدهد پلاک این آمبولانس به رنگ سبز و متعلق به نیروهای نظامی و انتظامی است.
با این وجود، روز سهشنبه پنج مهر ۱۴۰۱، «بهرام عیناللهی»، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مدعی شد که در جریان اعتراضات ۱۰ روز اول، ۷۲ دستگاه آمبولانس تخریب شدهاند.
او گفت: «کشور با کمبود آمبولانس روبهرو است و شرایط دشواری ایجاد شده است.»
همزمان، کاربران بسیاری در شبکههای اجتماعی، بهویژه توییتر با تگ کردن سازمان «صلیب سرخ جهانی«، درباره نقض قوانین بینالمللی هشدار داده و خواهان توقف این موضوع شدهاند.
چرا و چگونه دستگاه سرکوب جمهوری اسلامی از آمبولانس برای انتقال بازداشتیها و نیروهای سرکوب خود استفاده میکند؟
***
آیا استفاده از آمبولانس برای سرکوب معترضان مسبوق به سابقه است؟
با آغاز دور تازهای از اعتراضات در ایران، گزارشهای مکرری از استفاده نیروهای سرکوب جمهوری اسلامی از آمبولانس یا دستکم خودروهایی که به شکل آمبولانس رنگ شده، منتشر شدهاند.
ویدیوها و شواهدی نیز در رابطه با این موضوع وجود دارند که نشان میدهند دستکم در چندین شهر ایران، مقامات امنیتی از آمبولانس هم برای جابهجایی نیروهای خود و هم برای انتقال معترضان بازداشت شده استفاده کردهاند.
از سوی دیگر، نیروهای طرفدار حکومت و رسانههای رسمی، چون خبرگزاریهای حکومتی و صداوسیما، از آتش زدن آمبولانسها توسط معترضان خبر داده و آنها را «خرابکار» و «اغتشاشگر» خواندهاند.
همزمان، برخی شهروندان که سابقه فعالیت در دهه ۶۰ را نیز دارند، در توییتر از اقداماتی این چنین در این دوران نیز خبر دادهاند.
«نسرین تخیری»، روزنامهنگاری که خود او سابقه چند بار بازداشت شدن را دارد، نوشته که این موضوع را پیشتر به چشم خود دیده است.
استفاده از آمبولانس برای سرکوب اعتراضات سابقهداره. ۳۰ خرداد ۶۰ که من رو گرفتن طالقانی رو از سر سمیه تا شریعتی بستن و جمعیت رو محاصره کردن. چند آمبولانس سر تقاطع شریعتی به طالقانی درهای پشتی رو باز کردن و جمعیت رو به گلوله بستند. حدود ۴۰ نفر پناه گرفتیم تو یک لبنیاتی که گرفتنمون
— Nasrin Takhayori 🏳 (@TakhayoriNasrin) September 26, 2022
او در صفحه توییتر خود نوشته است: «استفاده از آمبولانس برای سرکوب اعتراضات سابقه داره. ۳۰ خرداد ۶۰ که من رو گرفتن، طالقانی رو از سر سمیه تا شریعتی بستن و جمعیت رو محاصره کردن. چند آمبولانس سر تقاطع شریعتی به طالقانی درهای پشتی رو باز کردن و جمعیت رو به گلوله بستند. حدود ۴۰ نفر پناه گرفتیم تو یک لبنیاتی که گرفتنمون.»
در عین حال، کاربران توییتر مطلبی از روزنامه «مردمسالاری»، مربوط به سال ۱۳۹۸ را منتشر کردهاند که در آن، «سعید قاسمی»، فرمانده سابق سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به این روزنامه گفته بود سپاه در زمان جنگ بوسنی، در پوشش هلالاحمر و با خودروهای این نهاد، به نیروهای «مجاهدین اسلامی» آموزش نظامی میداده و با «القاعده» همکاری میکرده است.
کاربران با اشاره به این اعتراف که در فروردین ۱۳۹۸ در این روزنامه منتشر شده است، استفاده کنونی از آمبولانس برای حمل نیروهای سرکوب و انتقال بازداشتیها را مسبوق به سابقه دانستهاند.
همچنین نویسنده این گزارش در روز ۲۵ بهمن ۱۳۸۹، یعنی روزی که رهبران «جنبش سبز» سال ۱۳۸۸ در حصر خانگی قرار گرفتند، در خیابان «کارون شمالی»، حدفاصل «دامپزشکی» و «طوس»، خود به چشم استفاده از آمبولانس برای جابهجایی بازداشتیها را دیده است: «در آن زمان، من دانشجوی کارشناسی ارشد و راننده تازهکاری بودم که در ترافیک سر ظهر روبهروی ترهبار خیابان کارون تلاش داشتم خودروی خود را از پارک در بیاورم و به سمت منزل حرکت کنم. با دنده عقب گرفتن من، یک ون تویوتا هایس که در آن زمان به تازگی و برای مصارف امنیتی وارد ایران شده بود، دقیقا پشت سر من قرار گرفت. من دستپاچه شده بودم و از داخل آینه به خودرو نگاه میکردم. بلافاصله پشت سر این خودرو نیز یک آمبولانس قرار گرفت که با آژیر سعی داشت راه را باز کند. در همان حال، یک نفر از در کنار راننده خودرو هایس با اسلحه پیاده شد و مرا تهدید کرد که سریعتر جابهجا شوم. بعد از کنار کشیدن من، آن ون هایس، آمبولانس پشت سرش و یک خودروی پژو نیز پشت آن راهی شدند، بهنحوی که مشخص بود فرد یا افرادی درون آمبولانس بودند که نیروهای امنیتی نیز آنها را در دو خودرو اسکورت میکردند.»
آمبولانس چه کاربردی برای نیروهای سرکوب دارد؟
در ۱۳ روز اول و با بالا گرفتن اعتراضات ضد حکومتی در ایران، موارد مختلفی از استفاده از آمبولانس توسط نیروهای سرکوب گزارش شدهاند.
«حسین رونقی»، فعال آزادی بیان و اینترنت که چند روز پیش بازداشت شد، پیش از بازداشت نیز از سوی نیروهای امنیتی مورد حمله قرار گرفته بود. او که درون خودروی خود و در حال خروج از پارکینگ بوده است، در آن زمان موفق میشود که از دست ماموران فرار کند. هنگام خروج از پارکینگ منزلش میبیند که ماموران برای بازداشت او با آمبولانس آمدهاند. رونقی در ویدیویی که در حال فرار از خود ضبط کرده و به دوست روزنامهنگار خود، «مسعود کاظمی» داده بود تا منتشر کند، این موضوع را توضیح داده است.
حسین رونقی بازداشت نشده. زمانی که ماموران مسلح به او حمله میکنند، در حال صحبت با مادرش بوده و خبر داده که بازداشتش کردن، اما بعد از آن موفق به فرار شده. خودش در این ویدئو ماجرا را توضیح داده: https://t.co/CpGsaiE0z9 pic.twitter.com/rnmKSLx7Nq
— Masoud Kazemi (@masoudkazemi81) September 22, 2022
در ویدیویی که صفحه توییتر «۱۵۰۰تصویر» منتشر کرده، مشخص است یک آمبولانس که موتورهای نیروهای امنیتی آن را اسکورت میکنند، آژیرکشان وارد یک کلانتری در شهر گنبدکاووس میشود.
ویدیو دیگری که اثبات میکند جمهوریاسلامی از آمبولانس به عنوان ماشین سرکوب استفاده میکند. بازداشتشدهها را در گنبد با آمبولانس داخل کلانتری میبردند. pic.twitter.com/0mcURFsg0r
— +۱۵۰۰تصویر (@1500tasvir) September 22, 2022
۱۵۰۰ تصویر پیشتر نیز ویدیویی از صف کشیدن خودروهای آمبولانس را منتشر کرده بود. در توضیح این ویدیو نوشته شده است: «اگر فکر میکنید اینجا بیمارستان است که صفی از آمبولانس پارک شده، اشتباه میکنید. ما زیر سایه جمهوری اسلامی زندگی میکنیم و اینجا پادگان سپاه است و این آمبولانسها ماشینهای سرکوب مردم معترض است.»
کاربری به نام «کیوان توحیدی» نیز ویدیویی را منتشر کرده است که در آن یک آمبولانس وارد حیاط کلانتری «سجاد» در شهر مشهد میشود.
کاربر دیگری به نام «لوترکینگ» ویدیوی کوتاهی را منتشر کرده که در آن، فردی از پنجره خودروی خود که در کنار یک آمبولانس در ترافیک ایستاده، از داخل آمبولانس فیلم گرفته است. در این آمبولانس، یک زن با لباس نیروی انتظامی و ماسک و مرد دیگری که او هم سر و شکلی شبیه نیروهای امنیتی ایران دارد، نشستهاند. در توضیح این ویدیو نوشته شده است: «سرکوبگرها از آمبولانس استفاده میکنند!»
سرکوبگرها از آمبولانس استفاده میکنند!#مهسا_امینی pic.twitter.com/YtbYxa0dz3
— Luther King ☀𓄂𓆃 (@nonviolenceiran) September 19, 2022
احتمالا حضور این زن در آمبولانسی که نیروهای سرکوب را جابهجا میکند را خبری که خبرگزاری «مهر»، نزدیک به سپاه پاسداران منتشر کرده است، توجیه کند.
روز ۳۰ شهریور، خبرگزاری مهر با انتشار ویدیویی، از حضور نخستین گروه از زنان یگان ویژه نیروی انتظامی برای مقابله با اعتراضها خبر داد.
فرمانده زنان یگان ویژه فراجا در گفتوگو با مهر گفته بود که این نخستین ماموریت رسمی زنانی است که در قامت یگان ویژه، زنان معترض را سرکوب میکنند.
همزمان با عنوان شدن استفاده سرکوبگران از آمبولانس، بسیاری در شبکههای اجتماعی درباره کارکردی که این موضوع برای نیروهای امنیتی دارد، نوشتهاند. برخی کاربران نیز از امکان استفاده ونهای آمبولانس از خطوط ویژه بدون جلب توجه معترضان گفتهاند. برخی هم به این نکته اشاره کردهاند که اینها اصلا آمبولانس واقعی نیستند و خودروهای امنیتی و نظامی هستند که فقط رنگ آمبولانس خوردهاند تا معترضان را گمراه کنند.
کاربری با نام «حشاشین» عکسی را منتشر کرده که از پشت و از پلاک یک آمبولانس گرفته شده است و نشان میدهد که این خودرو دارای پلاک سبزرنگ و متعلق به نیروهای نظامی و امنیتی است.
برخی دیگر نیز با کنایه از این نوشتهاند که تازه یاد گرفته بودند راه را برای آمبولانسها باز کنند که حالا با استفاده حکومت از آمبولانس برای سرکوب بیشتر مردم، اعتماد آنها نیز خدشهدار شده است. اشاره این دسته از کاربران، به اعتماد عمومی جامعه و باز کردن راه برای آمبولانسهایی است که احتمالا دوستان و همراهان معترضان را در خود دارند و برای شکنجه، حبس و در صورت بقای سیستم، زندانهای بلندمدت میبرند.
کاربری با نام «ستا» پا را فراتر گذاشته و تفاوتهای آمبولانسهای واقعی و آمبولانسهای متعلق به نیروهای سرکوب را برجسته کرده است. او در توییتی نوشته است: «تو رو خدا جدی بگیرید و نشر بدید. آمبولانسی که مریض ببره برقای داخلو خاموش نمیکنه! پنجرههای بیرونی رو تاریک نمیکنه. به مردم فحش نمیده!! آمبولانسی که جوون مملکتو میبره که خفه کنه با آمبولانسی که مریض میبره خیلی فرق داره تو شهرداری رشت امروز پر از این آمبولانسها بود.»
گزارش به صلیب سرخ جهانی
همزمان با افزایش شمار گزارشها درباره استفاده نیروهای سرکوب از آمبولانس برای پوشش، برخی کاربران خواستار گزارشدهی به صلیب سرخ جهانی شدهاند. آنها در توییتهایی خطاب به حساب توییتر صلیب سرخ، پیامی به زبان انگلیسی به این سازمان جهانی داده و نوشتهاند: «جمهوری اسلامی ایران از آمبولانسها برای بازداشت و سرکوب مردم معترض استفاده میکند. صلیب سرخ جهانی کجا است؟»
سازمان صلیب سرخ جهانی هنوز پاسخی به این ادعاهای شهروندان معترض ایران نداده است اما به نظر میرسد که مستند کردن این موضوع و رساندن آن به دست سازمانهای حقوقبشری، احتمالا در آینده بتواند از وقوع این موضوع جلوگیری کند یا دستکم عواقبی را برای این نقض قوانین و مقررات بینالمللی به منظور سرکوب معترضان برای نظام سیاسی ایران در پی داشته باشد.
مطابق مقررات بینالمللی، استفاده نظامی از آمبولانس در زمان جنگ مصداق بارز جنایت جنگی است اما مشخص نیست در برابر این ابتکار نظام جمهوری اسلامی که اعتماد عمومی جامعه به آمبولانس، قوانین بینالمللی چه موضعی دارند.
در هر حال، وسیله نقلیهای که قرار است به نجات جان انسانها بیاید، در حال حاضر در ایران توسط نیروهایی بهکار میرود که با شلیک مستقیم گلوله به معترضان، اعم از کودک، نوجوان، پیر و جوان، جان آنها را میگیرند یا آنها را به بازداشتگاههایی میبرند که شکنجه، توهین، تحقیر و شرایط غیرانسانی در انتظارشان است.
ثبت نظر