«حسین امیر عبداللهیان»، وزیر امور خارجه ایران در مصاحبه‌ای با «کریستین امان‌پور»، مجری شبکه خبری «سی‌ان‌ان» که متن آن روز ۱۰ اسفند ۱۴۰۱ منتشر شده است، مدعی شد: «هیچ‌کس در تظاهرات مسالمت‌آمیز پاییز دستگیر نشد.»
او در این مصاحبه گفت: «اولاً در تظاهرات مسالمت‌آمیز پاییز هیچ‌کس دستگیر نشد اما در تظاهراتی که به خشونت کشیده شد، افرادی که بخشی از آن‌ها از خارج از ایران وارد شده بودند و سلاح سرد و گرم حمل می‌کردند و پلیس را کشتند، دستگیر شدند.»
این مقام جمهوری اسلامی در ادامه این اظهارات گفت: «شما می‌دانید مقام معظم رهبری فرمان عفو عمومی دادند و همه کسانی که در زندان بودند، آزاد شدند، جز آن دسته از افرادی که کسی را کشته‌اند و شاکی دارند.»
آیا کسی در تظاهرات مسالمت‌آمیز اخیر بازداشت نشد؟ آیا همه دستگیرشدگان اعمال خشونت کرده بودند؟ «ایران‌وایر» در این گزارش به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهد.
***
چند نفر در حوادث پاییز ۱۴۰۱ دستگیر شدند؟
منابع داخلی تاکنون آمار دقیقی از تعداد کل دستگیرشدگان حوادث پاییز سال ۱۴۰۱ در کل کشور ارایه نکرده‌اند اما برآوردهای «هرانا»، خبرگزاری حقوق بشر ایران حاکی از آن است که دست‌کم در حوادث اخیر، ۱۸ هزار و ۲۴۲ نفر دستگیر شده‌اند.
هرانا فهرستی از حدود ۴۰۰ چهره شناخته شده مدنی، هنری، کارگری و دانشجویی را منتشر کرده است که نمی‌توان آن‌ها را آشوب‌گر یا افرادی که در خشونت‌ها دست داشته‌اند، نام برد. نمودار زیر نشان می‌دهد که از گروه صنفی-مدنی چه تعداد بازداشت شده‌اند:
چند نفر دستگیر شدگان وابسته به گروه‌های معاند بوده‌اند؟
متهم کردن معترضان به ارتباط با خارج و وابستگی به گروه‌های برانداز، یک استراتژی تکراری برای توجیه سرکوب مخالفان است که همواره توسط حکومت استفاده می‌شود و هیچ سندی در دست نیست که آیا فردی که به عنوان معترض در تجمعات اعتراضی شرکت می‌کند، وابستگی تشکیلاتی به گروه‌های برانداز خارج از کشور دارد یا نه. اما با استناد به آمار و گزارش‌های رسمی دولت جمهوری اسلامی، می‌توان این نتیجه را استخراج کرد که اکثریت بازداشت‌شدگان وابستگی تشکیلاتی به گروه‌های برانداز و دستی در خشونت‌ها نداشته‌اند، تنها نسبت به قوانین و وضع موجود معترض بوده و هستند.
وزارت اطلاعات دولت رییسی روز هشت مهر ۱۴۰۱، یعنی در هفته‌های اول اعتراضات با صدور اطلاعیه‌ای رسمی، آمار معترضان دستگیر شده وابسته به گروه‌های خارج از کشور و برانداز را به این شرح اعلام کرد:
- ۴۹ نفر از عوامل و مرتبطین گروهک منافقین
- ۷۷ نفر از عوامل گروهکی کردستان
- پنج عضو گروهک‌های تکفیری-تروریستی
- سه نفر از سران بهاییت و دو نفر از تیم رسانه‌ای آن‌ها
- ۹۲ نفر از وابستگان رژیم منحوس پهلوی و از سلطنت‌طلبان نشان‌دار
- ۹ تبعه بیگانه از اتباع آلمان، لهستان، ایتالیا، فرانسه، هلند، سوئد
- ۲۸ نفر از اراذل و اوباشی که سابقه زندان، خرید و فروش و مصرف مواد مخدر، اوباش‌گری، تجاوز به عنف و ... را دارا هستند.
این یک ادعا است که توسط وزارت اطلاعات منتشر شده و اتهام وارده به این افراد در دادگاه به اثبات نرسیده است. با این حال، مجموع کل افراد مورد اشاره وزارت اطلاعات که می‌تواند مصداق این ادعای وزیر امور خارجه باشد که می‌گوید افرادی که بخشی از آن‌ها از خارج از ایران وارد شده بودند و سلاح سرد و گرم حمل می‌کردند و پلیس را کشتند، دستگیر شدند، ۲۶۵ نفر است که در قیاس با عدد کلی دستگیرشدگان، بسیار ناچیز است.
آیا همه تجمعات خشونت‌آمیز بود؟ آیا کسی در تجمعات مسالمت‌آمیز دستگیر نشد؟
بخش عمده‌ای از اعتراضات که توسط نیروهای انتظامی، امنیتی و لباس شخصی به خشونت کشیده شد، مسالمت‌آمیز و عاری از هرگونه خشونت‌ورزی توسط معترضان و صرفا تجمعاتی بدون حمل سلاح بود که طبق اصل ۲۷ «قانون اساسی»، حق معترضان است و قانونی برگزار شده بود. برای نمونه می‌توان به تجمع مسالمت آمیز وکلا مقابل ساختمان کانون وکلا که در تاریخ ۲۰ مهر ۱۴۰۱ برگزار شد، اشاره کرد.
در این تجمع کاملا مسالمت‌آمیز که با فراخوان تعدادی از وکلا و با مشارکت تعدادی از اعضای کانون در مقابل ساختمان کانون وکلای مرکز در تهران برگزار شد، به رغم مسالمت‌آمیز بودن تجمع، نیروهای امنیتی با ورود خود و شلیک به سوی وکلای معترض، تعدادی از آن‌ها را بازداشت کردند.
روزنامه «هم‌میهن»، چاپ تهران در گزارشی در تاریخ ۲۳ مهر ۱۴۰۱ با عنوان «روایت وکلا از تجمع اعتراضی»، به نقل از «صالح نقره‌کار»، حقوق‌دان و دبیر کمیسیون کانون وکلای مرکز نوشت: «این اعتراض یک اقدام مدنی خودجوش بود و نه یک اقدام شکل‌گرفته توسط کانون وکلا. به بیان دیگر، بخشی از وکلا به این نتیجه رسیده بودند که این کنش مدنی را داشته باشند و در راستای اصل ۲۷ قانون اساسی باید به این اعتراض احترام گذاشته می‌شد.… همکاران وکیل ما نیز اعتراضی مدنی داشتند و مسایلی مانند عدم اخلال در نظم، عدم ایجاد مزاحمت برای همسایه‌ها و تقید به عدم سردادن شعارهای ساختارشکنانه را مورد توجه قرار داده بودند. شعارهای بیان شده در این تجمع نیز در راستای همبستگی ملی، توجه به حقوق اساسی و آزادی‌های بنیادین و احترام به حق حیات و حق اعتراض شهروندان بودند و هیچ‌گونه شعار ناروا و ساختارشکنانه‌ای نیز داده نشد…این برخورد به پرتاب گاز اشک‌آور و دستگیری تعدادی از همکاران ما منجر شد که به نظر می‌رسد این اقدام در راستای نقض حق اساسی همکاران وکیل در اعمال حق اعتراض انجام شده است.»
نقره‌کار در خصوص پی‌گیری‌های انجام شده برای آزادی وکلای بازداشتی اضافه کرد: «کمیسیون حقوق بشر و کمیسیون حمایت کانون وکلا به عنوان ارکان حمایت‌کننده از وکلایی که کنش‌های مدنی و مسالمت‌جویانه دارند یا در راستای وظایف حرفه‌ای یا مسوولیت اجتماعی خود دچار تنگنا می‌شوند، وارد عمل می‌شوند. این دو کمیسیون از لحظات اولیه بازداشت همکاران، پی‌گیر موضوع برای اطلاع مقامات مسوول، دادستان تهران و دادستان کل کشور بوده‌اند. با نگاه مثبتی که باید برای تضمین حقوق اساسی و حق اعتراض براساس اصل ۲۷ قانون اساسی وجود داشته باشد، ضروری است هرچه زودتر مقدمات آزادی همکاران بازداشت شده ما فراهم شود.»
برخورد خشونت‌آمیز نیروهای امنیتی با تجمعات مسالمت‌آمیز دانشجویان که در محوطه دانشگاه‌ها رخ داد و با بازداشت دانشجویان این دانشگاه‌ها همراه بود، یکی از دیگر از مصادیق بی‌اعتباری ادعای وزیر امور خارجه است؛ برای نمونه، می‌توان به برخورد خشونت‌آمیز با دانشجویان «دانشگاه صنعتی شریف» تهران در تاریخ ۱۰ مهر ۱۴۰۱ اشاره کرد. حجم خشونت‌ها در این تجمع علیه دانشجویان در سطحی بود که حتی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری مجبور شد شخصا با ورود به دانشگاه شریف، به قائله پایان دهد. انجمن اسلامی این دانشگاه پس از این حادثه، از دستگیری شماری از دانشجویان خبر داد.
اظهارات «محمد مصدق»، معاون اول قوه قضاییه نیز سندی است بر گسترده و بی‌دلیل بودن بازداشت معترضان در حوادث پاییز ۱۴۰۱. او در حاشیه «همایش بسیجیان قوه قضاییه و وزارت دادگستری»، در خصوص آمار بازداشت شدگان حوادث اخیر می‌گوید: «اطلاعی ندارم ولی بیش از ۹۰ درصد کسانی هم که دستگیر شدند، بعد از ۲۴ ساعت آزاد شدند.»
آزادی پس از ۲۴ ساعت بازداشت، به منزله دستگیری فله‌ای و بدون سند و مدرک است، چرا‌که متهمی که از خارج آمده یا از خارج خط گرفته و با گروه‌های سیاسی خارج از کشور در ارتباط بوده، نمی‌توانسته است یک شبه آزاد شود.
«اعتماد آنلاین» نیز به نقل از خبرگزاری حکومتی فارس، با ارایه آماری از دستگیرشدگان می‌نویسد: «بازداشتی‌هایی که تحت تاثیر هیجان‌زدگی در خیابان‌ها حاضر شده بودند اما نقشی در آتش افروزی و اعمال خشونت‌آمیز و ... نداشتند، با اخذ تعهد آزاد شدند اما افرادی که نقش جدی در اغتشاشات داشتند، تا زمان تشکیل دادگاه هم‌چنان بازداشت خواهند بود.»
این گزارش تایید می‌کند بسیاری از بازداشت‌شدگان نقشی در خشونت‌ها نداشته و تنها در اعتراض به وضع موجود به خیابان آمده بوده‌اند. آمار منتشره توسط خبرگزاری فارس از دستگیرشدگان نیز حاوی نکاتی است که در رد ادعای وزیر امور خارجه می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.
خبرگزاری فارس سن ۴۲ درصد بازداشت شدگان را زیر ۲۰ سال اعلام کرده که خود گواهی است بر بی‌اعتبار بودن ادعای امیر عبداللهیان.
جمع‌بندی
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران مدعی است: «هیچ‌کس در تظاهرات مسالمت‌آمیز پاییز دستگیر نشد.»
او به سی‌ان‌ان گفته است: «اولاً در تظاهرات مسالمت‌آمیز پاییز، هیچ‌کس دستگیر نشد اما در تظاهراتی که به خشونت کشیده شد، افرادی که بخشی از آن‌ها از خارج از ایران وارد شده بودند و سلاح سرد و گرم حمل می‌کردند و پلیس را کشتند، دستگیر شدند.»
این ادعا خلاف واقع و در تناقض با گزارش‌های رسمی دولت، قوه قضاییه و خبرگزاری‌های حکومتی است.
برآورد سازمان‌های حقوق بشری از تعداد بازداشت‌شدگان حوادث پاییز ۱۴۰۱، چیزی حدود ۱۸ هزار بازداشتی است. حال آن که وزارت اطلاعات در یک گزارش رسمی، تعداد کل بازداشت‌شدگان وابسته به «سازمان مجاهدین خلق»، «سلطنت‌طلبان»، «بهائیان»، «گروهک‌های کردستان»، «اتباع بیگانه» و «اراذل و اوباش» سابقه‌دار را ۲۵۶ نفر عنوان کرده است.
معاون قوه قضاییه از آزادی ۹۰ درصد بازداشت شدگان ۲۴ ساعت پس از بازداشت خبر داده که خود نشانه بازداشت فله‌ای معترضان است.
خبرگزاری فارس در گزارشی با تاکید بر این که حدود ۴۲ درصد بازداشت‌شدگان زیر ۲۰ سال داشته‌اند، نوشته است: «بازداشتی‌هایی که نقشی در آتش افروزی و اعمال خشونت‌آمیز و... نداشتند، با اخذ تعهد آزاد شدند.»
یعنی بسیاری از بازداشت‌شدگان هیچ نقشی در خشونت‌ها نداشته و به صورت مسالمت‌آمیز اعتراض کرده که بازداشت شده بودند.
برخورد خشونت‌آمیز با تجمعات مسالمت‌آمیز وکلا و دانشجویان و بازداشت جمعی از آن‌ها، سند دیگری است بر بی‌اعتباری اظهارات وزیر امور خارجه ایران.
بنابراین «ایران‌وایر» به ادعای حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه مبنی بر این که هیچ‌کس در تظاهرات مسالمت‌آمیز پاییز دستگیر نشد، نشان «دروغ پینوکیو» می‌دهد.
دروغ پینوکیو: اظهاراتی که عدم صحت آن‌ها قبلا ثابت شده است یا براساس تحقیقات و مدارک موجود، کذب از کار درآمده‌اند یا به عبارتی، یک دروغ عیان هستند.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره روش‌شناسی راستی‌آزمایی در «ایران‌وایر»، این‌جا را کلیک کنید.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر