حملات پهپادی با پهپادهای «شاهد» ساخت ایران، نسبت به گذشته تهدید کمتری برای اوکراین محسوب می‌شوند، چراکه سامانه دفاعی ضدهوایی اوکراین، آن‌ها را شناسایی و ردیابی کرده است. با‌این‌حال، قیمت این پهپادها بسیار کمتر از بعضی از موشک‌هایی است که برای سرنگونی آن‌ها به‌کار می‌رود.
***
کی‌یف: شنبهشب شبی عادی در کی‌یف، پایتخت اوکراین بود. جوانان، مثل دیگر شنبه‌‌شب‌ها، در بارها و کافه‌های شهر جمع شده بودند، صحبت می‌کردند، شوخی می‌کردند، و لبی تر می‌کردند. ولی دو نکته فضا را از حالت عادی خارج می‌کرد: یکی اینکه به‌دلیل شرایط جنگی، محدودیت‌هایی برای عبور‌و‌مرور وضع شده بود، و در نتیجه، شهروندان باید تا دوازده شب به منازل خود برمی‌گشتند؛ و دوم اینکه چهل دقیقه بعد از دوازده شب، آژیر حمله هوایی در کل فضای شهر پیچید.
از اوایل ماه می، روسیه بر شدت حملات هوایی خود علیه کی‌یف افزوده است. چندین حمله ترکیبی از حملات پهپادی، موشک‌های بالستیک، موشک‌های کروز و پهپادها به‌سمت کی‌یف روانه شدند. با این حال در بیشتر موارد، این حملات کارایی بسیار محدودی داشتند.
شنبهشب، کی‌یفی که جنگ ویرانش کرده، شاهد یکی دیگر از این حملات بی‌اثر بود. پهپادهای «شاهد» ۱۳۶/۱۳۱ به مقصد کی‌یف روانه شده بودند. به گفته مقامات محلی، تمام این ۲۰ پهباد، توسط سامانه دفاع هوایی ساقط شدند. البته همیشه هم این‌طور نمی‌شود.
در اواخر دسامبر، حملات پهپادی زیرساخت‌های اوکراین را ویران کرد و اکراینی‌ها را در سرمای زمستان، از برق و گاز و گرما محروم کرد. در اکتبر، در پی یک حمله پهبادی، دست‌کم چهار تن در کی‌یف کشته شدند و زیرساخت‌هایی حیاتی نیز تخریب شد، چراکه پهپادها به مرکز شهر اصابت کردند.
ارزان‌قیمت اما قدرت‌مند
از همان لحظه‌ای که در فوریه ۲۰۲۲، روسیه به‌شکلی تمام‌عیار به اوکراین حمله کرد، جنگ به جنگی فرسایشی تبدیل شد، چراکه هر دو طرف سعی داشتند تا توانایی طرف مقابل را برای جنگ از میان ببرند. اینجاست که پهپادهای «شاهد» ایرانی وارد صحنه می‌شود. «میک راین»، سرلشکر بازنشسته ارتش استرالیا، نویسنده «دکترین آینده» و عضو «موسسه لووی» (Lowy Institute) و پژوهشگر «مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی» (CSIS)، میگوید: «[پهپادهای ایرانی] در مقایسه با دیگر پهپادها بسیار ابتدایی‌اند، به اندازه دیگر انواع پهباد، در جنگ‌ها و تقابل‌های الکترونیک مقاومت ندارند و ایرادها و ضعف‌های بسیاری دارند، چون اوکراینی‌ها هروقت بخواهند می‌توانند آن‌ها را سرنگون کنند. این پهپادها ارزان‌قیمت و نازل‌اند، و سودشان هم در همین است. روس‌ها سعی می‌کنند تا هزینه‌ها را برای اکراین بالا ببرند. اوکراین از موشک‌هایی چند میلیون‌دلاری استفاده می‌کند تا پهباد‌هایی ۲۰ هزاردلاری را ساقط کند.»
به اعتقاد میک راین، در‌صورتی‌که مهمات دفاعی ضد هوایی گران‌قیمت اوکراین تمام شود، این کشور به کمک‌هایی بیشتر، به‌خصوص از طرف شرکای غربی‌اش، نیاز خواهد داشت. «سامانه‌های مختلفی به اوکراین داده شده تا با حملات پهپادی مقابله کنند، از جمله سامانه‌های تانک‌های ضد هوایی «فلاک‌پانتسرگپارت» و چندین سیستم ردگیری مختلف. مدام باید اکراینی‌ها را به سامانه‌های مشابهی مجهز کرد تا بتوانند به جنگ خود ادامه بدهند.»
حملات پهبادی انواع مختلف دارد؛ دامنه عملیات، اندازه کلاهک‌های انفجاری و قابلیت‌ها در هرکدام فرق می‌کند. هر دوطرف جنگ، در ابعادی وسیع، از انواع مختلف پهباد استفاده می‌کنند. پهباد‌های «شاهد» ایرانی این‌طور طراحی شده‌اند که درست در زمان برخورد منفجر شوند، ولی پهباد‌های نظارتی هم هستند که هر دوطرف جنگ از آن استفاده می‌کنند. در‌عین‌حال، پهباد‌هایی هم هستند که قادر به انجام حملات موشکی هستند.
مشهورترین نمونه، استفاده اکراین از پهپادهای رزمی «بیرقدار تی‌بی۲» ساخت ترکیه است، هر‌چندکه البته از پهپادهای تجاری هم استفاده می‌کنند. نیروهای مسلح اوکراین تاکنون ویدیوهایی را منتشر کرده‌اند که در آن، این نوع پهپادها نارنجک‌ها را در مواضع روسی سرنگون می‌کنند.
ماشین‌های چمن‌زنی کند
«ایران‌وایر»، با سربازی صحبت کرده است که در جبهه اوکراین شرقی با روسیه می‌جنگد. از نظر او، پهباد‌های ایرانی تاثیری جدی بر خطوط مقدم جنگ ندارند. این سرباز که می‌خواهد هویتش محفوظ بماند، به ایران‌وایر میگوید: «راستش، این پهپادها تا قبل از اینکه برای انفجار پایین بیایند، خیلی کند‌اند. صدایشان هم خیلی بلند است. صدایشان را می‌شنوی و می‌توانی راحت ببینی‌شان. علائم خیلی آشکار و بزرگی از خودشان در آسمان باقی می‌گذارند و به‌راحتی قابل تشخیص اند. معمولا با سلاح‌هایی کوچک می‌توان آن‌ها را پایین کشید. صدایشان مثل چمن‌زن است.»
اوکراینی‌ها اسم پهپادهای ایرانی را به‌دلیل صدای خاصی که از خود تولید می‌کنند، «موتور گازی» گذاشته‌اند.
راین میگوید که پهپادهای شاهد هنوز در میادین و مناطق جنگی، در ابعادی وسیع مورد استفاده قرار نگرفته‌اند. سامانه‌های خودکار (autonomous systems) مفهوم جنگ را تغییر داده‌اند و در آینده، در ابعادی بسیار گسترده‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
راین می‌افزاید که «اوکراینی‌ها هر هفته ۱۰۰ پهپاد از دست می‌دهند. روس‌ها هم احتمالا همین تعداد را از دست می‌دهند. بنابراین، سامانه‌های پهبادی همین حالا هم در ابعادی گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند. اوکراینی‌ها واحدهایی پهپادی دارند که پهپادهای دیگر را شکار می‌کنند. بنابراین، اقدامات و تدابیر بسیار زیادی در این زمینه‌ها صورت می‌گیرد که عملیات پهبادی را برای هر دوطرف دشوارتر می‌کند. در آینده، قطعا استفاده بیشتر و بیشتری از سامانه‌های خودکار زمینی و سامانه‌های وابسته به نیروی دریایی خواهیم بود.»
با اینکه در این مقطع زمانی، پهپادها به نگرانی‌های جدی دامن نمی‌زنند، ولی تهدیدهای موشکی به‌قوت خود باقی هستند و اوکراین هنوز به تجهیزات دفاعی ضدهوایی نیاز دارد تا بتواند در مقابل حملات بایستد.
در ۲۸آوریل، در شهر «اومان» اوکراین، حمله‌ای موشکی به ساختمانی مسکونی اصابت کرد و ۲۳ تن از جمله ۳ کودک کشته شدند. این آخرین حمله موشکی موفق و گسترده علیه شهروندان اوکراین بود. پیش از آن، آخرین مورد در ژانویه در شهر «دنیپرو» اتفاق افتاده بود که طی آن، ۴۰ تن در جریان حمله‌ای مشابه جان باختند.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر