جواد نکونام، آخرین خط قرمز نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی

«حجت کریمی»، سرپرست مدیرعاملی باشگاه استقلال، به رسانه‌ها گفته است سرمربی این تیم تا عصر چهارشنبه۲۴خرداد مشخص خواهد شد. او همچنین در پاسخ به این سوال که آیا برای سرمربی‌گری استقلال در فصل آینده، با «جواد نکونام» نیز مذاکره‌ای انجام شده یا نه، گفته است: «من هیچ تماسی با او نداشتم.»

تا پیش از روز دوشنبه، جواد نکونام گزینه اصلی سرمربی‌گری استقلال در فصل آینده لیگ برتر فوتبال ایران بود. رسانه «طرفداری» اما خبر داده که آقای نکونام فعلا در فوتبال ایران «ممنوع الفعالیت» شده، و اجازه سرمربی‌گری در استقلال را هم ندارد.

اسفند۱۴۰۱، هم‌زمان با جدا شدن جواد نکونام از باشگاه فولاد، خبرهایی مبنی‌بر فشار یک نهاد امنیتی برای بازگرداندن او به اردو این تیم، و سر باز زدن او این دستور به‌گوش رسیده بود. حالا به نظر می‌رسد مردی که یکی از گزینه‌های سرمربی‌گری تیم ملی فوتبال ایران پس از جام‌جهانی قطر محسوب می‌شد، شانس خود را حتی برای مربی‌گری در لیگ برتر نیز از دست داده باشد؛ با دستور نهادهای امنیتی.

***

دلایل جدایی جواد نکونام از فولاد چه بود؟

دوشنبه اول اسفند۱۴۰۱، رسانه‌های ایران، رسما خبر از استعفای جواد نکونام از سرمربیگری فولاد در آستانه دیدار حساس مقابل الهلال عربستان دادند.

او استعفای رسمی خود را فقط دقایقی پس از پیروزی تیمش مقابل الفیصلی عربستان در مرحله یک‌هشتم نهایی لیگ قهرمانان آسیا، و صعود به مرحله یک‌چهارم نهایی لیگ قهرمانان آسیا اعلام کرد.

فولاد باید سه روز پس از این مسابقه، مقابل الهلال، پرافتخارترین باشگاه فوتبال عربستان و قاره آسیا قرار می‌گرفت؛ تیمی که گفته می‌شود به‌صورت مستقیم زیر نظر خاندان آل سعود اداره می‌شود و پرطرفدارترین تیم شهر ریاض است.

در مورد چرایی استعفای ناگهانی جواد نکونام، دو فرضیه مطرح بود؛ اول بالا بردن شانس خودش برای نشستن روی نیمکت سرمربی‌گری تیم ملی و دوم، اعتراض به سیاست‌زدگی باشگاه فولاد در ماه‌‌هایی که همراه با این تیم پشت‌سر گذاشته بود.

در مورد فرضیه دوم، می‌توان به دو موضوع اشاره کرد. نخست، آنچه از سوی اطلاعات سپاه بر «وریا غفوری» بازیکن تیم فولاد گذشت.

۳آذر۱۴۰۱، وریا غفوری، بازیکن تیم فولاد، با حمله نیروهای امنیتی به محل اردوی این تیم، مقابل چشم‌های هم تیمی‌ها و دخترش، بازداشت شد. سپس در ۴بهمن همان سال، با دستور نهادهای امنیتی، باشگاه فولاد قراردادش با وریا غفوری را به‌صورت یک طرفه فسخ کرد.

پیش از آنکه قرارداد وریا غفوری با تایید فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی و دستور نهادهای امنیتی فسخ شود، اعضای هیات‌مدیره باشگاه فولاد، «حمیدرضا گرشاسبی»، مدیرعامل این باشگاه را اخراج و به‌جای او، «حمیدرضا رادکیا» را منصوب کرده بودند. حمیدرضا گرشاسبی از حامیان جواد نکونام و از جدی‌ترین مخالفان فشارهای امنیتی بر وریا غفوری بود.

وریا غفوری پس از جدایی از فولاد، با انتشار تصویری از حمیدرضا گرشاسبی در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «بعضی انسان‌ها بوی شرافت می‌دهند.»

پس از حذف گرشاسبی از فولاد، «خبرآنلاین» تنها ماموریت سرپرست جدید باشگاه فولاد از سوی هیات مدیره این باشگاه و کارخانه فولاد خوزستان را، «حذف جواد نکونام» اعلام کرد.

 

نکونام چگونه از فولاد رفت؟

یکی از دلایل تلاش برای حذف جواد نکونام از فولاد، برخی از موضع‌گیری‌های او در زمان اعتراضات سراسری بود. او ۲۴آبان‌، دعوت رسمی فدراسیون جهانی فوتبال برای حضور در مراسم افتتاحیه رقابت‌های جام‌جهانی ۲۰۲۲ را مانند ستاره‌هایی از جمله «علی دایی»، «علی کریمی» و «مهدی مهدوی‌کیا» به‌دلیل همدردی با مردم ایران، رد کرد.

سپس دعوت فدراسیون فوتبال برای حضور در کادر فنی تیم ملی در رقابت‌های جام‌جهانی به ‌عنوان دستیار «کارلوس کی‌روش» را نپذیرفت.

جواد نکونام، میان سیاست‌زدگی باشگاه فولاد و فشارهای امنیتی، در حساس‌ترین مقطع زمانی از سمت خود استعفا داد؛ پیش از دیدار مقابل الهلال و زمانی که هنوز روابط جمهوری اسلامی و عربستان سعودی، با وساطت چین، از سر گرفته نشده بود.

این احتمال وجود داشت که با خروج جواد نکونام از فولاد، قبل از دیدار مقابل پرمهره‌ترین تیم خاورمیانه، یکی از سنگین‌ترین شکست‌های فوتبال باشگاهی ایران مقابل تیمی ثبت شود که آن را متعلق به خاندان آل سعود می‌دانند.

فولاد مقابل الهلال اما یک بر صفر شکست خورد و به خانه برگشت. اما نوزده روز پس از جدایی جواد نکونام از این تیم، رسانه‌های ایران و جهان، از توافق ایران و عربستان سعودی برای عادی‌سازی روابط با وساطت چین خبر دادند.

 

رای نهادهای امنیتی، بالاتر از دستور جهانبخش و طارمی

تمام دلایل جدایی جواد نکونام از فولاد، به‌دلایلی همچون سیاست‌زدگی باشگاه فولاد یا دخالت‌های مستقیم نهادهای امنیتی در مجموعه تحت مربی‌گری او نبود؛ جواد نکونام تلاش داشت پس از جدایی از فولاد خوزستان، به یکی از دو گزینه سرمربی‌گری در تیم ملی یا باشگاه استقلال برسد.

نشستن روی نیمکت سرمربی‌گری تیم فوتبال، که خود از سیاست‌زده‌ترین مجموعه‌های جمهوری اسلامی در سال گذشته خورشیدی بود، تفاوت محسوسی با حضور روی نیمکت فولاد ندارد.

به‌نظر می‌رسد جواد نکونام، در پی یک انتقام شخصی از مجموعه مدیریت کارخانه فولاد در آستانه دیدار با الهلال عربستان بود، اما این مسابقه نه برای مدیریت کارخانه یا باشگاه فولاد، که حتی برای جمهوری اسلامی، فراتر از یک مسابقه فوتبال معنی می‌شد.

ساعاتی پس از استعفای جواد نکونام از فولاد، نهادهای امنیتی با او تماس گرفته و از او خواسته بودند که خروجش از باشگاه را به پس از دیدار با الهلال موکول کند؛ او موافقت نمی‌کند و به تهران برمی‌‌گردد.

بازگشت نکونام به ایران، به معنی قرار گرفتن نامش در فهرست مغضوبین نهادهای امنیتی بوده است.

روزنامه «خبرورزشی»، پیش از انتخاب سرمربی تیم ملی فوتبال ایران، مدعی شد که برخی از بازیکنان تاثیرگذار تیم فوتبال از جواد نکونام حمایت کرده و در تماس با اعضای هیات‌رییسه فدراسیون فوتبال، خواهان انتخاب او به‌عنوان سرمربی تیم ملی شده‌اند. پیش‌از‌این، «علی‌رضا جهانبخش» و «مهدی طارمی»، با حضور در دفتر «ابراهیم رئیسی»، رییس‌جمهور اسلامی، «دراگان اسکوچیچ» را از سرمربی‌گری تیم ملی برکنار، و مقدمات حضور کارلوس کی‌روش در ایران را فراهم کرده بودند.

اما این بار، «مهدی تاج»، رییس فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی و عضو سابق سازمان اطلاعات سپاه اصفهان، به درخواست بازیکنان تیم ملی برای حضور جواد نکونام تن نمی‌دهد. 

جواد نکونام در آستانه توافق صلح جمهوری اسلامی با عربستان سعودی، قربانی آخرین روزهای نبرد سیاسی دو حکومت شد.