روزگار سخت ناهید، مادر پویا؛ زندان، تبعید، انفرادی، جرم: دادخواهی

از خون جوان ۲۷ ساله‌ای که ۲۵آبان۱۳۹۸ بر زمین ریخت، خانواده‌ای پرچمدار «دادخواهی» متولد شد. 

«ناهید شیرپیشه»، «منوچهر بختیاری» و «مونا بختیاری»، مادر٬ پدر و خواهر «پویا بختیاری»٬ نزدیک به چهار سال است که پیراهن خونی عزیزشان را بر دست گرفتند و تنها یک سوال می‌پرسند: «به کدامین گناه کشته شد؟»

حاصل دادخواهی ناهید شیرپیشه، بیش از هفت ماه انفرادی در زندان‌های کچویی کرج و زندان زنجان است؛ در عین بیماری جسمی.

****

تولد یک دادخواه از یک مادر

ناهید شیرپیشه تا شامگاه ۲۵آبان۱۳۹۸، تنها معلمی ساده بود؛ دومین روز اعتراضات سراسری به افزایش قیمت بنزین با فرزندانش مونا و پویا به معترضان پیوست و دید که ماموران امنیتی به سر پسرش شلیک کردند: «یک لحظه دیدم که جمعیت جنازه یک نفر را برداشتند و دیدم پسرم است.»

از پویا بختیاری چند ویدیو در جریان اعتراضات سال ۱۳۹۸ به جامانده است؛ ویدیوهایی که در آن‌ها، او راوی اعتراضات مردمی است. از جمله ویدیویی در غروب روز ۲۵آبان که در آن می‌گوید: «من هم پسر کسی هستم»؛ جمله‌ای که به نماد اعتراضات ۱۳۹۸ تبدیل شد.

مادر آن پسر پس از آن، در کنار دیگر اعضای زنده خانواده‌اش٬ علم دادخواهی برداشت و به‌رغم برخوردهای امنیتی٬ بارها بازداشت و …، تبدیل به یکی از نمادهای دادخواهان کشته‌شدگان آبان ۱۳۹۸ شد.

پس از کشته شدن پویا بختیاری، ماموران امنیتی بارها به خانه ناهید خانم هجوم برده و حتی گوشی تلفن او را ضبط کردند.

مادر پویا بارها مورد تهدید و فشار نیروهای امنیتی قرار گرفته بود، تا جایی که استفاده از گوشی‌ همراه هوشمند توسط او نیز ممنوع شد: «اطلاعاتی‌ها می‌گویند باید گوشی ساده غیر اندرویدی داشته باشم.»

مادر پویا بختیاری در نهایت ۲۰تیر۱۴۰۱، در پی هجوم نهادهای امنیتی و پس از شکستن در منزل با ضرب‌وشتم، به‌همراه دیگر دادخواهان کشته‌شدگان آبان ۱۳۹۸، بازداشت شد.

آن زمان خبرگزاری «فارس»، وابسته به سپاه پاسداران، به نقل از «یک مقام آگاه» نوشت که «تعدادی از اغتشاشگران مدعی دادخواهی»، در جلسه‌ای که برای «ایجاد اغتشاش» برگزار شده بود، بازداشت شده‌اند.

فارس در ادامه آن گزارش به نقل از مقامی که نامش را نبرده، مدعی شده است افراد بازداشت‌شده، «با پوشش دادخواهی به یک عنصر متصل با سرویس جاسوسی بیگانه ارتباط گرفته بودند.»

ذیل این پرونده‌سازی نهادهای امنیتی، شعبه یک دادگاه انقلاب کرج، مرکز استان البرز، شهریور ۱۴۰۱، خانم شیرپیشه را به تحمل ۵ سال حبس تعزیری محکوم کرد.‌ دستگاه قضایی جمهوری اسلامی اتهامات این مادر دادخواه را، «اجتماع و تبانی به قصد برهم زدن امنیت کشور» و «فعالیت تبلیغی علیه نظام» اعلام کرده بود.

این‌ در‌حالی‌ست که ناهید شیرپیشه بارها به‌صراحت گفته است تنها با ادامه آرمان پویاست که فکر می‌کند «مادر خوبی» است و به «خون» پسرش «خیانت» نکرده است.

مجازات‌های فراقانونی یک مادر دادخواه

ناهید شیرپیشه پس از بازداشت در ۲۰تیر۱۴۰۱، به بند زندانیان «جرائم خطرناک» زندان کچویی در کرج منتقل شد.

«مهشید ناظمی»٬ فعال حقوق‌بشر و زندانی سیاسی سابق٬ در رابطه با وضعیت ناهید شیرپیشه در زندان کچویی کرج به «ایران‌وایر» گفت: «مادر پویا در آن بند، مورد حمله یکی از این زندانیان قرار گرفت. آن زندانی طوری گلوی ناهید خانم را گرفته بود که نزدیک بود خفه شوند و آثار کبودی حاصل از آن حمله، تا مدت‌ها دور گردن او دیده می‌شد.»

خانم شیرپیشه در زندان کچویی به دستور ضابط قضایی زندان، از حق برقراری تماس تلفنی و ملاقات با خانواده خود نیز محروم شده بود.

در نهایت، نهادهای امنیتی آبان همان سال در‌حالی‌که قرار بود مادر پویا برای درمان از زندان به مرخصی بیاید و خانواده در حال آماده‌سازی وثیقه تعیین شده بود٬ به‌ بهانه اعزام به بیمارستان، به زندان زنان زنجان تبعید شد.

خانم شیرپیشه در زندان زنجان نیز، از دسترسی به حداقل حقوق یک زندانی محروم بود.

به گفته خانم ناظمی، بعد از گذراندن «بیش از هفت ماه سلول انفرادی» و در پی «فشار افکار عمومی»، مادر پویا بختیاری را به بند عمومی بردند، اما در آنجا او را «با نیرنگ با یک عده زندانی‌ جرائم خطرناک هم‌بند کردند.» 

او ادامه داد: «در لحظه ورود مادر پویا به بند عمومی٬ یکی از زندانیان از او در رابطه با چرایی در حبس بودنش می‌پرسد. زمانی که ناهید خانم توضیح می‌دهد که مادر یکی از معترضان کشته شده است٬ آن زندانی با به کار بردن ادبیات رسمی حکومتی مبنی‌بر اغتشاشگر خواندن معترضان، به مادر پویا حمله می‌کند و او را مورد ضرب‌و‌شتم قرار می‌دهد.»

پس‌از‌آن ناهید شیرپیشه مجبور شد به درخواست خود به سلول انفرادی برگردد.

مهشید ناظمی در این رابطه توضیح داد: «این برای نیروهای حکومتی برد بود، چراکه به این ترتیب هم زندانی به خواست خودش به انفرادی برده می‌شود، و هم در ذهن مردم این‌طور جا بدهند که زندانی‌ها هم با اعتراضات و دادخواهی موافق نیستند.»

ناهید شیرپیشه شاهد کشته شدن پسرش بوده٬ بارها و بارها مورد تهدید نهادهای امنیتی قرار گرفته٬ بازداشت شده و ماه‌های طولانی را در انفرادی به‌سر برده است. تمامی این‌ها باعث شده  که او از بیماری‌های مختلف جسمی و روحی در رنج باشد؛ درد مفاصل٬ حملات ترس٬ ضربان قلب بالا و …؛ همه این‌ها در حالی‌ست که او از حق درمان، حق ملاقات و تماس تلفنی با خانواده‌اش نیز محروم است.

به‌رغم تبعید غیرقانونی این مادر دادخواه به زندان زنجان٬ همچنان براساس دستور ضابط قضایی زندان کچویی کرج٬ او ممنوع‌الملاقات و تماس تلفنی است.

هرچند که خودش هم پس از تصادف مشکوک چند خانواده دادخواه که برای شرکت در دادگاه منوچهر بختیاری در حال سفر از کرج به قزوین بودند و مرگ «صدیقه تورانی» مادر «فرهاد مجدم٬» از خانواده‌اش خواسته تا برای ملاقات او به زنجان سفر نکنند. 

خانم ناظمی در رابطه با شرایط مادر پویا به ایران‌وایر گفت: «وضعیت ناهید شیرپیشه بسیار اسف‌بار است. ما نمی‌خواهیم که او آزاد شود، لااقل او را از انفرادی بیرون بیاورید و به زندان کرج که محل زندگی تمامی اعضای خانواده او است منتقل کنید. چرا هیچ‌کس نپرسید به چه اتهامی او را ماه‌ها در سلول انفرادی نگه داشته‌اند؟ ناهید شیرپیشه، کسی که به آن شکل پسرش را از دست داده، حالا دچار بیماری‌های مختلف از جمله بیماری‌های روحی و افسردگی شده و اگر واقعا امروز برایش کاری نکنیم، او با عذاب و مرگی تدریجی از دست می‌رود.»

خانم ناظمی ادامه داد: «ناهید شیرپیشه در زندانی اسیر است که حقش نبود، تبعیدش کردند به جایی که حقش نبود و از ملاقات و حق تماس محروم است.»

مهشید ناظمی با تاکید بر اینکه «ناهید شیرپیشه هیچ‌وقت سیاسی نبوده، او همیشه یک داده خواه بوده»، ادامه داد: «ناهید شیرپیشه اعتراضات آبان ۱۳۹۸ برای دادخواهی پسرش و همه بچه‌های کشته‌شده بلند شد و این ایستادگی، باعث خشم حکومت از او و خانواده پویا بختیاری شد.»

گذشته از پدر و مادر پویا بختیاری که در زندان به‌سر می‌برند٬ خواهر او مونا نیز زیر فشارهای امنیتی است. عمو او نیز به پنج سال حبس تعلیقی و محرومیت از خروج از کشور محکوم شده است و دیگر اعضای خانواده پویا نیز طی این سال‌ها بارها و بارها بازداشت شدند. پافشاری این خانواده بر «حق دادخواهی» اما، این امید را زنده نگه می‌دارد که فریاد دادخواهان بیش از چهل سال جنایت جمهوری اسلامی، خاموش نخواهد شد.