پرسپولیس، قشم‌ایر و استقبال سرد عربستانی‌ها

کاروان پرسپولیس، یکشنبه ۵آذر۱۴۰۲ وارد «ریاض»، پایتخت عربستان شد. این خبر در جغرافیایی با شرایط سیاسی، اجتماعی و ورزشی طبیعی، شاید حتی برای انتشار در رسانه‌ها هم صاحب ارزش خبری نباشد، اما وقتی کاروان ورزشی یک باشگاه بیش از ۴۸ ساعت به‌دلیل تحریم بودن یک خط هواپیمایی اجازه سفر به عربستان را پیدا نمی‌کند، موضوع دیگر صرفا سفر بازیکنان برای حضور در رقابت‌های بین‌المللی باشگاهی نیست.

***

در‌حالی‌که قرار بود صبح روز جمعه۳آذر، کاروان پرسپولیس برای دیدار با النصر راهی عربستان شود، پرواز این تیم به‌دلیل مخالفت عربستان با پرواز و فرود هواپیمای موردنظر، لغو شد.

ساعاتی بعد، روزنامه ورزشی «گل» در خبری، دلیل لغو این پرواز را قرار داشتن خط هواپیمایی «قشم‌ایر» در لیست پروازهای تحریم شده و ممنوع‌الورود به آسمان عربستان دانست.  

خط هواپیمایی قشم‌ایر، تابستان ۱۴۰۱ به‌دلیل آنچه «انتقال موارد ممنوعه به خاک سوریه و دور زدن برخی از تحریم‌های آمریکا» خوانده شده، از سوی ایالات متحده تحریم شده بود.

آیا باشگاه پرسپولیس یا حتی خط هواپیمایی قشم‌ایر، از تحریم این خط هواپیمایی به عربستان باخبر نبودند؟

 

آیا اختصاص پرواز قشم‌ایر به پرسپولیس، شیطنت حکومت بود؟

قرعه‌کشی لیگ قهرمانان آسیا در قصل ۲۰۲۴-۲۰۲۳، روز ۲شهریور۱۴۰۲ در مالزی برگزار شد. به عبارتی، فوتبال باشگاهی، فدراسیون‌ فوتبال و دستگاه‌های دولتی جمهوری اسلامی، از نخستین هفته شهریور اطلاع داشتند که باشگاه‌های پرسپولیس و سپاهان باید مقابل دو حریف عربستانی قرار بگیرند.

کنفدراسیون فوتبال آسیا، یازده روز بعد، یعنی ۱۳‌شهریور، رسما اعلام کرد که دو کشور ایران و عربستان پذیرفته‌اند که از این پس میزبان یکدیگر در رقابت‌های ملی و باشگاهی باشند. این یعنی برای تمام دستگاه‌های کشور مسجل بود که سپاهان و پرسپولیس یک بار میزبان حریفان عربستانی می‌شوند و یک بار به کشورشان سفر می‌کنند.

با‌این‌وجود، دو اتفاق رقم خورد. استفاده از سردیس «قاسم سلیمانی» فرمانده کشته شده سپاه قدس در ورزشگاه نقش‌جهان اصفهان در دیدار با الاتحاد عربستان و مقاومت برای برداشته نشدن آن، و دیگری نیز استفاده از یک خط هواپیمایی تحریم شده از سوی ایالات متحده برای سفر به ریاض.

روزنامه «خبرورزشی»، ۱۴ آبان، از اختصاص یافتن یک هواپیمای قشم‌ایر از سری MD-83 شرکت بوئینگ به باشگاه پرسپولیس برای حضور در لیگ قهرمانان آسیا خبر داده بود، یعنی پس از قرعه‌کشی و مشخص شدن حریف عربستانی پرسپولیس.

 

از تحریم قشم‌ایر چه می‌دانیم؟

داستان از ۴بهمن۱۳۹۷ آغاز می‌شود. وبسایت رسمی وزارت خزانه‌داری آمریکا، گزارشی منتشر می‌کند از «سواستفاده جمهوری اسلامی» از اتباع کشور افغانستان و تشکیل «لشکر فاطمیون» برای سرکوب مخالفان «بشار اسد» در سوریه.

در این گزارش، به چگونگی شکل‌گیری لشکر فاطمیون با استفاده از شهروندان افغان ساکن ایران و همین‌طور روند آموزش دادن آن‌ها اشاره شده بود.  همچنین تحریم شدن دو خط هواپیمایی جمهوری اسلامی به نام‌های «ماهان‌ایر» و «قشم‌ایر» نیز در این گزارش به چشم می‌خورد. خزانه‌داری آمریکا مدعی شد که قشم‌ایر، یک خط هواپیمایی پوششی برای فعالیت‌های ماهان‌ایر است و مدارکی دال‌بر انتقال تجهیزات نظامی و انتقال اجساد به ایران را منتشر کرد.

در بخشی از این گزارش می‌خواندیم: «کارکنان ماهان‌ایر پست‌های مدیریتی قشم‌ایر را تصاحب کرده‌اند. ماهان‌ایر با پشتیبانی فنی و عملیاتی قشم‌ایر، فعالیت‌های غیرقانونی این ایرلاین را تسهیل کرده است. تحویل مواد مرگبار توسط قشم‌ایر به دوست بشار اسد و حمایت نظامی ایران از رژیم او، باعث بالا رفتن درگیری‌های وحشیانه و رنج میلیون‌ها نفر از مردم سوریه شده است.»  

در این بیانیه تاکید شده بود که ایالات متحده، سه هواپیمای شناسایی شده قشم‌ایر را زیرنظر خواهد داشت و کشورهایی که با این خط هواپیمایی همکاری کرده یا این هواپیماها را وارد فرودگاه‌های خود کنند، با تحریم‌های آمریکا مواجه خواهند شد.

شاید مدیران باشگاه پرسپولیس از تحریم بودن این هواپیما بی‌اطلاع بودند، اما آیا مدیران این خط هواپیمایی و همین‌طور مدیران وزارت‌ خارجه جمهوری اسلامی، از مجوز نداشتن پرواز قشم‌ایر در آسمان عربستان اطلاعی نداشتند؟

به‌نظر می‌رسد مدیران تصمیم‌گیرنده، سعی داشتند پای این هواپیما را به آسمان ریاض باز کنند.  

 

آیا میزبانی عربستانی‌ها غیرحرفه‌ای بود؟

روزنامه خبرورزشی در خبری، از «پر تعداد بودن مهمانان غیرورزشی کاروان پرسپولیس» خبر داد. این خبر که ساعت ۱۶:۵۲ روی صفحات اجتماعی این روزنامه با تیتر «سفر، با میهمانان اضافی» قرار گرفته بود، دقایقی بعد حذف شد.
خبرورزشی نوشته بود: «کاروان پرسپولیس برخلاف معمول همیشه، بسیار شلوغ است. بسیاری برای حضور این تیم در عربستان راهی ریاض شده‌اند.» این نشریه ورزشی، از حضور «چند لیدر» نیز خبر داده بود.

«عباس اسماعیل‌بیگی»، سر لیدر باشگاه پرسپولیس است. او را با سابقه حضور در سوریه برای دفاع از بشار اسد، کشتار مردم سوریه و حضور در لباس سرکوبگرها در اعتراضات سراسری ایران نیز می‌شناسند.

«مهدی ترابی»، بازیکن پرسپولیس و یکی از نمادهای ورزشکاران نزدیک به حکومت، به خبرنگاران گفته است: «ما در تهران میزبانی خیلی خوبی از النصر داشتیم، اما در قدم اول مانند آنچه که در شان و شخصیت ما بود رفتار نشد.»

همچنین خبرگزاری «ایرنا» از استقبال سرد عربستانی‌ها ابراز تاسف کرده و این استقبال را با آنچه در تهران باشگاه پرسپولیس برای ورود النصر تدارک دیده بود، غیرقابل مقایسه دانست.

آنچه در مورد میزبانی پررنگ باشگاه پرسپولیس و فدراسیون فوتبال از باشگاه النصر می‌توان به یاد آورد، در دو واژه «بی‌نظمی» و «سواستفاده‌گری» خلاصه می‌شود.
«رضا درویش»، مدیرعامل باشگاه پرسپولیس، همراه با دخترش کنار «کریستیانو رونالدو» عکس یادگاری انداخت، تابلو فرش‌هایی از یک تاجر ایرانی برای تبلیغات و جهانی‌سازی برندش به کریستیانو رونالدو و «سادیو مانه» اهدا شد و تصاویر هوادارانی که دنبال اتوبوس النصر می‌دویدند، از تپه‌های کنار هتل اقامت تیم بالا می‌رفتند و به لابی هتل هجوم آورده بودند، جهانی شد.

باشگاه عربستانی اما صرفا با نفراتی مختصر، از تیم پرسپولیس در فرودگاه استقبال کرد.

آنچه به‌نظر می‌رسد این است که کاروان پرسپولیس از تحریم و ممنوع بودن پرواز قشم‌ایر آگاه نبود، اما باتوجه به اینکه هواپیمای موردنظر پس از قرعه‌کشی لیگ قهرمانان آسیا و مشخص شدن حریف عربستانی، آن‌هم «فقط برای حضور در لیگ قهرمانان آسیا» تعلق گرفته، به‌نظر می‌رسد تلاشی عامدانه برای باز کردن پای این پرواز به کشور عربستان از سوی مقامات وجود داشته باشد.