روز دوشنبه ۵آذر۱۴۰۲، رسانه‌های ایران از مسدود شدن صفحه اینستاگرام «مریم معصومی»، بازیگر، و «ستاره معصومی»، همسر «مهدی قائدی»، فوتبالیست، به‌علت انتشار عکس‌های بدون حجاب اجباری خبر دادند.
حساب اینستاگرام مریم معصومی بازیگر سینما و تلویزیون ایران، بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار دنبال‌کننده و صفحه اینستاگرام ستاره معصومی نیز، ۵۷۸ هزار دنبال‌کننده داشت.
تصویر منتشر شده در صفحه مریم معصومی نشان می‌دهد که حساب کاربری این بازیگر به دستور مقامات قضایی ایران و به دست «پلیس امنیت عمومی» توقیف شده و علت آن نیز، «انتشار محتوای مجرمانه» اعلام شده است.
انتشار محتوای مجرمانه در فضای مجازی به‌ویژه وقتی پای زنان در میان باشد، منحصرا به نوع پوشش آن‌ها مرتبط است. خبرگزاری «فارس»، رسانه نزدیک به سپاه پاسداران نیز تایید کرده که علت مسدود شدن صفحه مریم معصومی، «استفاده این بازیگر جوان از تصاویری با پوشش نامتعارف» بوده است.
چند تن از زنانی که دسترسی به صفحات اینستاگرام خود را به شیوه‌ای مشابه با آنچه در مقدمه این گزارش گفته شد از دست داده‌اند، در گفت‌وگو با «ایران‌وایر» تایید کردند که مداخله حجاب‌بان‌ها در سبک زندگی زنان ایران تنها به خیابان و ایستگاه‌های مترو محدود نمی‌شود و شماری از آن‌ها، ماموریت بررسی و کنترل صفحات مجازی زنانی را بر عهده دارند که به سبب داشتن دنبال‌کنندگان فراوان، ممکن است انتشار تصاویرشان، «تبلیغ بی‌حجابی» تلقی شود.
***
بندرعباس؛ یک آرایشگر و گریمور عروس
«رابعه»، زن جوان اهل بندرعباس و صاحب یکی از مشهورترین سالن‌های آرایش در این شهر است. او از زمانی که شبکه اجتماعی اینستاگرام راه افتاده، یک حساب کاربری کاری در آن افتتاح کرد و با انتشار نمونه کارهای خود در اینستاگرام، موفق شد تعداد مشتریان خود را افزایش دهد: «فرهنگ بندر این‌طوری است که زنان برای هر مراسمی به آرایشگاه می‌روند، از تولد بچه‌های کوچک، تا عروسی و مهمانی پاگشا. مراسم‌های زنانه اینجا خیلی باب است و زن‌ها در آن‌ها راحت‌ترند، برای همین بازار آرایشگاه‌ها همیشه روبه‌‌راه است. توی هر خیابان این شهر حتما چند آرایشگاه می‌بینید که هرکس سعی می‌کند کار خاصی ارایه کند و مشتری خودش را نگه دارد. من در حنا هندی و آرایش صورت مشهورم. امسال اما نانمان سنگ شده است. پیجم را از دست دادم.»
به گفته رابعه، از شهریور امسال، بارها پیامک‌های تهدیدآمیزی مبنی‌بر اینکه صفحه اینستاگرام آرایشگاه در صورت انتشار عکس‌های بدون حجاب توقیف خواهد شد، از پلیس امنیت بندرعباس دریافت کرده است: «بار اول تهدید نبود، دعوت به گفت‌وگو بود. حضوری مراجعه کردیم و آنجا شرح دادند هیچ محتوای بدون حجابی نباید منتشر کنید. از آرایش‌ها و عروس‌ها، از حناهای دست و صورت و بدن. قبلا هم ما این محدودیت‌ها را داشتیم، اما آرایش صورت را با شنل و به‌صورت بسته که موها پیدا نباشد می‌توانستیم پست کنیم. مدل مو را از پشت سر و در‌صورتی‌که چهره قابل شناسایی نباشد. حنا هم ما معمولا حنای دست و پا را می‌گذاشتیم. حالا می‌گویند همین شرایط هم قانونی نیست.»
رابعه می‌گوید این اواخر از مدل‌هایش با لباس سنتی بندری که شالی حریر و نازک و رنگین به سر دارند عکاسی می‌کرد، اما باز هم فایده نداشت: «چهاربار پیامک فرستادند محتوای تولید شده توسط این صفحه خلاف شئون اسلامی است. هرچه گفتند گوش دادیم، اما این‌ها کلا کارشان بگیر‌و‌ببند است. ما کارمان آرایش عروس است، چطور بدون نشان دادن آرایش و مدل مو می‌شود مشتری‌ها را جلب کرد؟ آخرش هم پیجی که این همه برایش زحمت کشیدم و بیشتر از پانصدهزار دنبال کننده داشت، از چنگم در آوردند.»
بسیاری از زنان ایرانی ازجمله چهره‌های شناخته‌شده که مجبور به رعایت پوشش مورد تایید حاکمیت در جامعه بوده‌اند، در شبکه‌های اجتماعی عکس‌هایی از خود بدون حجاب اجباری منتشر می‌کنند. پس از اعتراضاتی که شعار اصلی آن «زن، زندگی، آزادی» بود، شمار زیادی از صفحات این چهره‌ها مسدود شد و برخی از آن‌ها نیز بازداشت شده‌اند.
اصفهان؛ یک رقصنده و مربی زومبا
«رویا» نام مستعار یکی از مربیان رقص ساکن اصفهان است که آبان سال جاری توسط پلیس امنیت این شهر به‌دلیل انتشار ویدیوهای ورزشی در حساب اینستاگرامش احضار شد. او به ایران‌وایر می‌گوید: «من را به‌اتهام انتشار رفتارهای هنجارشکنانه در فضای مجازی به دادسرا فرستادند. برایم پرونده قضایی باز کردند و فقط هم من نبودم. روز دادگاه من فکر می‌کنم پنج زن دیگر هم دیدم که علت دادگاهی شدنشان فعالیت اینستاگرامی بود و دوتای آن‌ها حتی صفحه پرفالوئر هم نداشتند، شاید حدود ۱۳ یا ۱۴ هزار نفر دنبالشان می‌کرد.»
رویا می‌گوید او به بستن صفحه اینستاگرام و جریمه نقدی محکوم شده است: «گفتند چون اولین بار است، چهار میلیون جریمه نقدی باید پرداخت کنی و صفحه باید بسته شود، چون محتوای آن از مصادیق "اشاعه و ترویج فحشا و ترغیب به تن‌نمایی" به حساب می‌آید.»او همچنین می‌گوید که در جلسه دادگاه به آن‌ها گفته شده است در صورت تکرار این جرایم، به زندان و مجازات‌های سنگین‌ترین محکوم خواهند شد.
برخورد با مربیان ورزش و رقصندگان در فضای مجازی، پیش‌از این نیز سابقه داشته است. از مهم‌ترین موارد آن در ماه‌های گذشته، می‌توان به اخبار مرتبط با بازداشت «دختران رقصنده اکباتان» اشاره کرد.
در تاریخ ۱۷اسفند۱۴۰۱ و هم‌زمان با روز جهانی زنان و در‌حالی‌که اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» در ایران ادامه داشت، پنج دختر جوان ساکن شهرک اکباتان تهران، ویدیویی از رقص خود در محوطه بلوک ۱۳ شهرک اکباتان تهران منتشر کردند.
ویدیو رقص این پنج دختر با پوشش اختیاری و همراه با ترانه «رما»، خواننده اهل نیجریه و «سلنا گومز»، خواننده آمریکایی، به‌سرعت به یکی از پربازدیدترین ویدیوهای رسانه‌های اجتماعی تبدیل شد.ساعاتی پس از انتشار این ویدیو، اخباری در خصوص بازداشت رقصندگان آن منتشر شد.
روز ۱۹اسفند، حساب توییتری شهرک اکباتان خبر داد که این دختران یکبار احضار شده و تذکر دریافت کرده‌اند، اما در نهایت دو روز بازداشت و وادار به اعتراف اجباری علیه خود در مقابل دوربین‌های صداوسیما شدند.
دو روز پیش نیز زن جوانی به نام «لیان» که خود را رقصنده و یک معلم رقص معرفی کرده و چندین ویدیو از رقصیدن او در خیابان‌ها منتشر شده است، با انتشار ویدیویی کوتاه و با اشاره به شدت گرفتن برخوردها با رقصندگان و مربیان ورزش‌های ریتمیک در فضای مجازی گفت: «من یک مجرمم، هر لحظه ممکن است به‌خاطر تدریس هنرم، یا حتی تولید محتوا راجع‌به هنرم دستگیر و مجرم شناخته شوم. چون من یک رقصنده‌ام، چون من یک زنم.»
حقوق شهروندان
«براساس قوانین مجازات اسلامی، ترویج فساد و فحشا جرم است، اما اینکه فساد و فحشا را هرچیزی که دلمان بخواهد تفسیر کنیم و چیزهایی مثل بی‌حجابی را از مصادیق فساد و فحشا بدانیم، نادرست است.»
این بخشی از اظهارات «موسی برزین خلیفه‌لو»، حقوق‌دان و مشاور حقوقی ایران‌وایر است. به گفته آقای برزین، فساد و فحشای قید شده در قانون مجازات اسلامی، مشخصا به معنای دایر کردن مکان‌هایی برای ارتباط جنسی است و به‌هیچ‌وجه مشمول نشان دادن مو و بی‌حجابی در فضای مجازی نمی‌شود.
این حقوق‌دان با اشاره به قانون جرایم رایانه‌ای هم، انتساب چنین اتهاماتی به شهروندان فعال در اینستاگرام را نادرست می‌داند: «در قانون جرایم رایانه‌ای، مشخصا عنوان شده انتشار تصاویر مستهجن و مبتذل جرم است. تصویر مستهجن هم قید شده که به تصاویر برهنه‌ای که اندام تناسلی و یا تحریک کننده زنان و مردان را نشان دهد اطلاق می‌شود. گذشته از این، اتهاماتی از این دست باید باتوجه به قصد افراد بررسی شوند. یعنی فرد مجرم با قصد و نیت انجام عمل مجرمانه که به‌عنوان مثال ترویج فساد و فحشا ست باید دست به این کار زده باشد، در‌حالی‌که به‌عنوان مثال درباره یک آرایشگر یا یک مربی ورزش، اساسا چنین قصدی صادق نیست و در عین حال، قابل اثبات هم نیست.»
این حقوق‌دان با تاکید بر اینکه برخوردهای اینچنین با شهروندان و مشاغلی که از بستر فضای مجازی برای درآمدزایی یا جلب مشتری فعالیت می‌کنند خلاف قوانین موجود در کشور است، می‌گوید: «ما در قانون صرفا برای بی‌حجابی مجازات داریم که در آنجا هم جریمه نقدی در نظر گرفته شده و بستن صفحات این افراد در فضای مجازی و پلمب کسب‌وکارها در جامعه به‌دلیل ارائه خدمات به افراد بی‌حجاب یا بی‌حجابی صاحبان صفحه و کسب‌وکارها، غیر قانونی است.»
موسی برزین خلیفه‌لو به بخش دیگری از این کنش و واکنش میان نهادهای قضایی و شهروندان که بستن و توقیف کردن صفحات مجازی است می‌پردازد و می‌گوید: «باتوجه به اینکه اغلب شرکت‌های تولیدکننده و متولی اپلیکیشن‌ها مانند شرکت متا در خارج از ایران هستند و با جمهوری اسلامی هم همکاری ندارند، برای اعتراض به توقیف این صفحات و بازگرداندن آن‌ها مسیر قانونی پیش‌بینی نشده است. بستن صفحات هم از طرف دولت ایران از روش‌های غیرقانونی مثل به دست آوردن پسورد به اجبار توسط صاحبان صفحات، یا از طریق هک کردن آن صورت می‌گیرد.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر