یورش به مراسم پاگشا، ممانعت از ثبت ازدواج؛ بهاییان در آذر ماه

مجمع عمومی سازمان ملل در آخرین قطعنامه تصویب شده در سال ۲۰۲۳، با ابراز نگرانی از نقض گسترده حقوق‌بشر در ایران، از دولت ایران خواست تا به هر‌گونه تبعیض و سرکوب مذهبی پایان دهد. در این قطعنامه که در ۲۸آذر۱۴۰۲ به تصویب رسید، به‌طور اخص به موارد نقض حقوق شهروندان بهایی در ایران اشاره شده است و به حکومت ایران در مورد تحریک به نفرت علیه بهاییان از طریق رسانه‌های رسمی و غیر رسمی که می‌توانند ‌به خشونت منجر شوند، هشدار داد. 

در چند ماه گذشته، بهاییان ایران با شدیدترین سرکوب و فشار از طرف حکومت ایران مواجه بوده‌اند. گزارش، زیر به مهم‌ترین موارد نقض حقوق شهروندان بهایی در آذر۱۴۰۲ می‌پردازد.

***

صدور احکام زندان برای شهروندان بهایی

صدور احکام سنگین قضایی برای شهروندان بهایی که از ماه‌های قبل آغاز شده بود، در آذر ادامه پیدا کرد. ۱۲ شهروند بهایی (۹ زن و سه مرد) مجموعا حدود ۵۰ سال زندان محکوم شدند. عمده اتهامات بهاییان در شهرهای مختلف کشور عبارت از «تشکیل یا اداره گروه یا جمعیت غیرقانونی به قصد بر هم زدن امنیت کشور»، «عضویت در گروه یا جمعیت غیرقانونی به قصد بر هم زدن امنیت کشور» و «تبلیغ علیه نظام» بود. 

اتهامات مذکور، همگی براساس اعتقادات قلبی متهم صادر شده است و به‌طور مثال، منظور از عضویت در گروه غیر قانونی، عضویت در جامعه بهایی ایران یا بهایی بودن فرد است. 

شعبه ۳۶ دادگاه تجدیدنظر تهران، شش شهروند بهایی را بدون حضور و اطلاع متهمین و وکلای ایشان مجموعا به ۲۹ سال و ۱۰ ماه زندان محکوم کرد. «سعیده خضوعی»، منشی صحنه سینما و پسرش، «ارسلان یزدانی»، هرکدام با اتهاماتی که در بالا ذکر شد، به ۶ سال زندان محکوم شدند. دادگاه «سمیرا ابراهیمی»، همسر ارسلان یزدانی را با همان اتهامات، به ۴ سال و ۵ ماه زندان محکوم کرد.

«ایرج شکور» و «پدرام عبهر»، دو متهم دیگر پرونده، هرکدام به ۵ سال حبس تعزیری محکوم شدند. همچنین، «صبا سفیدی»، به ۳ سال و ۵ ماه حبس محکوم شد. 

همچنین دادگاه‌های انقلاب و تجدیدنظر مشهد، چهار شهروند زن بهایی را به ۱۵ سال و ۴ ماه زندان محکوم کرد. شعبه یک دادگاه انقلاب مشهد به ریاست قاضی «هادی منصوری»، «حوریه محسنی» و «شهره سالکیان» را بابت اتهامات عضویت در جامعه بهایی و فعالیت تبلیغی علیه نظام، به ترتیب به چهار سال و ۳ سال و ۸ ماه زندان محکوم کرد. 

حکم «رویا ملکوتی» در تجدیدنظر عینا تایید شد. پیش‌تر، شعبه یک دادگاه انقلاب مشهد این شهروند بهایی را به شش سال و هشت ماه زندان محکوم کرده بود. خانم ملکوتی، پنج ماه است که در زندان وکیل آباد مشهد تحت بازداشت قرار دارد.

متهم دیگر، «نوشین مصباح» نام دارد. شعبه ۳۷ دادگاه تجدیدنظر خراسان رضوی، او را به‌اتهام عضویت در جامعه بهایی، به یک سال زندان محکوم کرد. 

«مونته سوری»، یک روش تربیتی رایج در مهدکودک‌ها و مدارس دنیا است.  این روش آموزشی با بیش از صد سال سابقه، در ایران هم دارای آموزشگاه‌های تربیت مربی و مهد کودک‌های مونته سوری است. شعبه یک دادگاه انقلاب ساری، «سها ثابتی» را به‌اتهام راه اندازی مهدکودک به روش مونته سوری، به ۳۳ ماه زندان و ۱۳ سال ممنوعیت از فعالیت آموزشی و پرداخت ۳۷۵ میلیارد ریال جریمه نقدی محکوم کرد. 

همچنین، «بهروز رحمانی»، (همسر سها) و «ساناز علیزاده»، به‌عنوان همکاران او، هرکدام به ۱۰ سال ممنوعیت از فعالیت آموزشی و پرداخت ۲۵۰ میلیون ریال جریمه نقدی محکوم شدند.

در آخرین روز آذر۱۴۰۲، دادگاه انقلاب گرگان، یک شهروند زن بهایی به نام «نفیسا سعادتیار» را به‌اتهام تبلیغ علیه نظام به یک سال زندان و چهار سال محرومیت از حقوق اجتماعی محکوم کرد. 

شهروندان بهایی بیش از چهار دهه است از حقوق شهروندی خود در ایران محروم هستند، مشخص نیست منظور از محرومیت از حقوق اجتماعی اشاره شده، به کدام حقوق شهروندی است. 

نفیسا سعادتیار و همسرش، پویا امری در بهمن۱۴۰۱ توسط نیروهای اطلاعات سپاه در منزل شخصی خود در گرگان دستگیر شدند. این زوج بهایی پس از چند روز با تودیع قرار وثیقه آزاد شدند. از وضعیت پرونده پویا امری، اطلاعی در دست نیست. 

به موارد بالا، تشکیل پرونده قضایی برای ۱۱ شهروند بهایی در شعبه شش بازپرسی قائمشهر و تفهیم اتهام «انیسا فناییان»، شهروند بهایی در دادسرای سمنان به‌اتهام تشکیل و اداره گروه به قصد اقدام علیه امنیت ملی و تبلیغ علیه نظام را می‌توان اضافه کرد.

زندان، بازداشت و بلاتکلیفی

«شیوا خلیلی» در روز چهارشنبه ۲۹آذر۱۴۰۲ پس از مراجعه به دایره اجرای احکام بازداشت و جهت اجرای حکم، به زندان بابل منتقل شد. خانم خلیلی بابت اتهام تبلیغ علیه نظام، به یک سال حبس تعزیری محکوم است. 

در ماه آذر، دستگیری بهاییان به روال ماه‌های گذشته همچنان ادامه داشت. «یکتا فهندژ سعدی» در شیراز دستگیر و به «پلاک صد» منتقل شد. پلاک صد، یک بازداشت‌گاه سرّی و غیررسمی زیرنظر وزارت اطلاعات در شیراز است. ماموران در حمله به منزل این شهروند بهایی علاوه‌بر کتب، موبایل‌ها، لپ‌تاپ و موارد مشابه، اسباب بازی و کتاب‌های کودکان، طلا و نقره‌هایی منقش به نمادهای دینی و حدود ۱۵۰۰ دلار پول نقد هم را ضبط کردند. 

لازم به ذکر است که تعدادی از شهروندان بهایی با گذشتن چندین ماه از دستگیری، همچنان بلاتکلیف تحت بازداشت موقت قرار دارند. «نهاله شهیدی» در زندان کرمان، «ایمان رشیدی» در یزد و «کیوان رحیمیان»، در تهران ازجمله این افراد هستند. 

یورش به مهمانی خانوادگی و تفتیش منازل 

ماموران اداره اطلاعات یزد در شامگاه پنجشنبه ۹آذر۱۴۰۲، به‌طرز وحشیانه‌ای با شکستن در منزل توسط دیلم، به منزل «محمود اقدسی»، شهروند بهایی ساکن یزد وارد شده و بدون ارائه حکم، شروع به تفتیش کردند. در زمان حمله ماموران به منزل آقای اقدسی، این شهروند بهایی به مناسبت ازدواج پسرش، «میلاد اقدسی» با «سامیه قلی‌نژاد»، مهمانی پاگشا ترتیب داده بوده که حدود ۳۰ تن از نزدیکان خانواده شامل کودکان خردسال و افراد مسن در آن شرکت داشتند. 

به‌خاطر فضای ملتهب و خشنی که بر اثر حضور ماموران در منزل به وجود می‌آید، کودکان خردسال ترسیده و گریه می‌کنند. همچنین چند تن از مهمانان دچار شوک عصبی و بالا رفتن فشار خون شده که موجب حضور اورژانس در محل می‌شود.

ماموران پس از ضبط بعضی وسایل شخصی خانواده از جمله زیورآلات «سهیلا اسلامی» همسر محمود اقدسی، منزل را ترک می‌کنند. آنان پیش از ترک منزل، میلاد اقدسی (داماد) را تهدید می‌کنند که تا زمانی خط قرمزها را رد می‌کند، وضعیت برای او و خانواده‌اش همین خواهد بود.

در روزهای بعد، محمود اقدسی و سامیه قلی نژاد (عروس خانواده) با تماس تلفنی به اداره اطلاعات احضار می‌شوند. 

داستان تفتیش منازل بهاییان در شهرهای مختلف ایران در ماه آذر همچون ماه‌های قبل ادامه دارد. در زاهدان دو مامور زن با عنوان ماموران واکسیناسیون به منزل «حمید اسلامی» وارد شده و به‌دنبال آنان، چند مامور مرد هم وارد منزل شده و شروع به تفتیش می‌کنند. ماموران پس از دو ساعت بازرسی منزل و ضبط موبایل و لپ‌تاپ، محل را ترک کردند. 

دفن اجباری اموات بهاییان در گورستان خاوران

پیکر «آفاق خسروی زند (رحیمیان)» در ۲۳آذر، بدون اطلاع و حضور خانواده توسط ماموران در محل گورهای جمعی خاوران دفن شد. پیش‌تر خانواده رحیمیان تصمیم گرفته بودند که پیکر او را برای تحقیقات پزشکی به دانشکده پزشکی تهران اهدا کنند. ابتدا دانشگاه پیکر را پذیرفته بود، اما بعد از مدتی دانشکده پزشکی با اظهارات ناموجه ازجمله اینکه «این خانواده قابل اطمینان نیست و برای دانشگاه دردسر می‌شود» و «جنازه عفونی است»، از پذیرش جسد خودداری کردند.

از ابتدای سال ۱۴۰۲، وزارت اطلاعات از ترخیص اموات شهروندان بهایی از سردخانه بهشت زهرا ممانعت کرده است. در چند ماه گذشته، ماموران بدون اطلاع خانواده‌ها و انجام مراسم مذهبی، اموات بهایی را در محل قبرهای جمعی خاوران دفن کرده‌اند. 

در همین رابطه در ۱۷آذر۱۴۰۲، «مینو بابائیان»، یکی از اعضای خانواده‌های بهایی به دادگاه احضار شده است. علت احضار، شکایت سازمان بهشت زهرا مبنی‌بر عدم پرداخت هزینه‌های مربوط به دفن اجباری است که توسط ماموران اداره اطلاعات به نمایندگی از بهشت‌ زهرا، در گورستان جمعی خاوران و بدون توجه به آداب دفن بهاییان صورت گرفته است.

 همچنین در آذر۱۴۰۲، «بهروز اسداله زاده»، یکی از شهروندان بهایی که مدتی داوطلبانه امورات گورستان بهاییان را انجام می‌داده، به اداره اطلاعات احضار و پس از بازجویی، آزاد شد.

ممانعت از پذیرایی در مراسم یادبود درگذشتگان بهایی

در روزهای ۲۴آذر و ۲۶مهر، دو مراسم‌ یادبود «نورا ایمانی» و «گلدانه دارابی»، دو شهروند درگذشته‌ بهایی در یک رستوران شهر ساری لغو شد و مسوولان رستوران‌ها به بستگان متوفیان گفتند به دستور اداره اماکن، اجازه نداریم به بهاییان غذا بدهیم.

ثبت آنلاین ازدواج و ممانعت از ثبت ازدواج بهاییان

جامعه جهانی بهایی در بیانیه‌ای اعلام کرد که اخیرا حکومت ایران سیستم ثبت دیجیتال آنلاینی را معرفی کرده که فاقد گزینه «بهایی» یا «سایر» در قسمت مذهب است. هر تقاضا‌‌نامه‌ای که این قسمت در آن پر نشده باشد، معتبر نیست. این امر پیامدهای جدی برای ثبت ازدواج بهاییان داشته و آن را غیرممکن می‌کند و در واقع رابطه زوج، از نظر قانونی به رسمیت شناخته نمی‌شود. این امر به‌نوبه خود پیامدهایی برای ثبت تولد فرزندان و سایر حقوق مدنی بهاییان خواهد داشت.