رسانه‌ها از «احتمال» اجرای قوانین جدید در فصل آینده لیگ قهرمانان آسیا با عنوان «فیرپلی مالی» (بازی جوانمردانه مالی) خبر داده‌اند. نخستین بار روزنامه «الریاضیه» عربستان به نقل از منابع آگاه خود در کنفدراسیون فوتبال آسیا نوشت که این کنفدراسیون، در حال بررسی نهایی جهت اجرای قانون بازی جوانمردانه مالی در دوره بعدی مسابقات لیگ قهرمانان آسیا است.
روزنامه «جوان»، رسانه نوشتاری وابسته به سپاه پاسداران و وبسایت «ورزش سه»، رسانه نزدیک به حکومت، اجرای احتمالی این قانون را «تهدید فوتبال ایران» نامیدند.
فیرپلی مالی چیست و چرا می‌تواند فوتبال ایران را وارد یک جزیره دور افتاده کند؟
***
فیرپلی مالی چگونه متولد شد؟
سپتامبر۲۰۰۹ میلادی، برای نخستین بار اتحادیه فوتبال اروپا (یوفا)، مجموعه‌ای از دستورالعمل‌های جدید مبنی‌بر قوانین شفاف مالی را مورد بررسی قرار داد.
ژانویه۲۰۱۰ این قوانین به تصویب اعضای یوفا رسید که بر مبنای آن، باشگاه‌هایی که به لیگ قهرمانان اروپا راه پیدا می‌کنند برای حضور در این مسابقات، نباید هیچ‌گونه بدهی انباشته‌ای به بازیکنان، مربیان، مدیران یا نهادها و شرکت‌های دولتی و خصوصی داشته باشند.
یوفا اما این قوانین را کافی ندید و از ماه می۲۰۱۴ (اواخر اردیبهشت ۱۳۹۳) آنچه به «قانون برابری دخل و خرج باشگاه‌ها» مشهور شد را مورد بررسی قرار داد. یوفا اعلام کرد از سال ۲۰۱۵ هر باشگاهی که میزان مخارجش از میزان درآمدهای قانونی‌اش بیشتر باشد، حق حضور در لیگ قهرمانان اروپا و هیچ‌یک از مسابقاتی که زیر نظر این اتحادیه برگزار می‌شود را نخواهد داشت.
فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) به تبعیت از همین قانون جدید، از سال ۲۰۱۵ قوانین خود را بروزرسانی کرد؛ فدراسیون‌های کشورها و همین‌طور کنفدراسیون‌های فوتبال قاره‌ای با مجوز فیفا، صاحب این حق و اجازه قانونی شدند که باشگاه‌هایی را که مخارج‌شان با درآمدهای‌شان برابری نمی‌کند، مشمول جرایمی ازجمله کسر امتیاز، محرومیت از حضور در رقابت‌های رسمی یا حتی سقوط به لیگ پایین‌تر و پرداخت جرایم نقدی کنند.
این مجموعه قوانین از سال ۲۰۲۱ به‌صورت آرام‌آرام وارد فوتبال آسیا شد. بررسی چارت اداری و مالی باشگاه‌های فوتبال ایران در سال ۲۰۲۱ منجر به حذف باشگاه‌های فوتبال ایران از لیگ قهرمانان، بدون حضور در این مسابقات شد.
کنفدراسیون فوتبال آسیا آبان۱۴۰۰ از حذف دو باشگاه استقلال و پرسپولیس از لیگ قهرمانان آسیا در فصل ۲۰۲۲ به‌دلیل رعایت نشدن قوانین اداری و مالی مورد نظر این کنفدراسیون خبر داد.
حالا قرار است قوانین فیرپلی مالی، با همان الگوی ایجاد شده در اروپا، این بار در آسیا اجرا شود. این اجرای قوانین چرا به ضرر فوتبال وابسته به حکومت در ایران خواهد بود؟
قانون فیرپلی مالی چگونه به درآمدها نظارت می‌کند؟
در قوانین فیرپلی مالی، باشگاه‌ها مجاز خواهند بود از راه‌هایی مشخص کسب درآمد کنند. راه‌های درآمدزایی مشخص عبارت‌اند از «حق پخش تلویزیونی» که در فوتبال ایران از سوی صداوسیما حکومتی پرداخت نمی‌شود، «درآمدهای حاصل از آگهی‌های محیطی در ورزشگاه‌ها» که از سوی فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ هرگز به‌صورت کامل به باشگاه‌ها پرداخت نشده است، «درآمدهای حاصل از بلیت فروشی» که بخش عمده‌ای از آن در اختیار ستاد اجرایی فرمان امام قرار می‌گیرد و به باشگاه‌ها نمی‌رسد و همچنین «فروش البسه و محصولات باشگاه‌ها» که به‌دلیل نبود قانون کپی‌رایت، در ایران معنایی ندارد.
تمامی درآمدهای حاصل از فوتبال، در ایران، سهم سازمان صداوسیما، نهادهای حکومتی ازجمله شرکت‌های تابعه ستاد اجرایی فرمان امام و در نهایت سازمان لیگ یا فدراسیون فوتبال می‌شود. آنچه در تمامی سال‌های اخیر در مورد وضعیت باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس، سپاهان و ذوب‌آهن، ملوان و نساجی و تمامی باشگاه‌های ایران شنیده‌ایم، مشکلات مالی و بدهی‌های انباشته این باشگاه‌ها بود.
وضعیت باشگاه‌های ایران شبیه به خانواده‌ای است که مورد سرقت قرار می‌گیرند و سارق به آن‌ها از سهم و ثروت‌شان، اندکی صدقه می‌دهد.
کنفدراسیون فوتبال آسیا حالا در به روزرسانی قوانین جدید خود، مانع از «صدقه‌های دولتی» می‌شود. به‌صورت مشخص، هیچ باشگاهی که در لیگ قهرمانان آسیا شرکت می‌کند، اجازه دریافت مستقیم بودجه از هیچ نهاد دولتی یا حکومتی را ندارد و باشگاه‌ها موظف هستند ترازنامه مالی خود را به‌صورت روشن، شامل درآمدها و هزینه‌ها به AFC اعلام کنند.
اعتراف با صدای بلند به سندسازی، جعل و دروغ
آبان۱۴۰۰، «محمد پنجعلی»، بازیکن و کاپیتان پیشین پرسپولیس و تیم ملی ایران اعتراف کرد که طی سال‌های گذشته، به باشگاه‌های ایرانی «یاد داده بودند» که به کنفدراسیون فوتبال آسیا و نهادهای بین‌المللی «دروغ» بگویند.
آقای پنجعلی این صحبت‌ها را پس از ادعای «حمید سجادی»، وزیر ورزش و جوانان دولت «ابراهیم رئیسی»، پیرامون باقی‌ماندن فرصتی برای دادخواهی و بازگشت استقلال و پرسپولیس به لیگ قهرمانان آسیا، پس از حذف این باشگاه‌ها به زبان آورد. دادخواهی به نتیجه نرسید و باشگاه‌ها هم حذف شدند.
محمد پنجعلی خاطره‌ای از حضور نماینده AFC در ایران طی سال‌های گذشته روایت و تاکید کرده بود که مدیران بالا رتبه ورزش ایران به او یاد داده بودند که به «دروغ» به نماینده کنفدراسیون فوتبال آسیا بگوید ورزشگاه آزادی متعلق به پرسپولیس و ورزشگاه تختی متعلق به باشگاه استقلال است.
دروغ گفتن در مورد دارایی‌های باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس، سندسازی برای فریب کنفدراسیون آسیا در مورد درآمدها و هزینه‌های این باشگاه‌ها، ادعاهای جعلی در مورد واگذاری دو باشگاه پایتخت به بخش خصوصی و سندسازی‌ها برای نشان دادن دروغین پرداخت حق پخش تلویزیونی، ازجمله اقداماتی است که حاکمیت در سال‌های گذشته برای فریب AFC استفاده کرده بود. با‌این‌حال، حذف شدن استقلال و پرسپولیس از آسیا در فصل ۲۰۲۲ و همچنین تاکید کنفدراسیون فوتبال آسیا به بررسی دقیق مدارک این باشگاه‌ها، نشان داد که تصمیم‌گیری‌ها در AFC تا حدودی به استانداردهای جهانی نزدیک شده است.
روزنامه جوان وابسته به سپاه، در سطر پایانی گزارش خود، با ابراز تاسف برای اجرای قانون فیرپلی مالی در آسیا نوشته است: «AFC دیگر مدارک جعلی را از ما قبول نمی‌کند، اینجاست که کار سخت می‌شود و احتمال حضور در آسیا را کمرنگ‌تر می‌کند.»
تاکنون کمتر پیش آمده رسانه یک ارگان رسمی در کشور، به‌صراحت از سندسازی و ارسال مدارک جعلی صحبت کرده باشد. خبرگزاری «مهر»، کمی دست به عصاتر می‌نویسد که «این قانون ممکن از حضور آن‌ها در رقابت‌های آسیایی جلوگیری کند و یا آن‌ها را با چالش‌های جدیدی مواجه سازد.»
به‌نظر می‌رسد قبح دروغ و سندسازی، در ایران ریخته است. مدیران و بازیکنان و رسانه‌های دولتی از بازگویی آنچه انجام شده هراسی ندارند و به‌دنبال راهی برای دور زدن قانون در آینده هستند.
آیا هواداران ثروتمند می‌توانند به باشگاه‌ها کمک کنند؟
آنچه در قانون فیرپلی مالی وضعیت را برای فوتبال ایران دشوار می‌کند، رونوشت اصلی قانون در اتحادیه اروپا به سال ۲۰۱۴ است که به‌عنوان مرجع، برای فیفا و سایر کنفدراسیون‌ها نیز شناخته شد. قانونی که می‌گوید «اگر مدیری، پولی را به‌عنوان اسپانسرینگ با یک قرارداد با شرکت یا یک شخص به باشگاه تزریق کند، ماموران و ناظران حق دارند این قرارداد را بررسی کنند و اگر نیاز بود، این سود حاصل از این اسپانسرینگ را وارد قانون برابری کنند.»
به عبارتی، نه‌تنها ورود پول دولتی به باشگاه‌هایی که قصد حضور در رقابت‌های لیگ قهرمانان را دارند ممنوع است، که حتی اگر باشگاهی ادعا کند «یک تاجر» یا «هواداری ثروتمند» قصد کمک شخصی به باشگاه را داشته نیز، باید مراحل و چگونگی ورود این پول براساس قوانین مالیاتی بین‌المللی محاسبه شود. باشگاه‌ها حق عقد قراردادهای غیرمتعارف با اسپانسرهای خود را ندارند و ورودی پول‌ها باید روشن و براساس میزان سهم‌خواهی کمک‌کنندگان یا اسپانسرها باشد.
قوانین جدید می‌گوید فوتبال باشگاهی ایران با ادامه روال کنونی و وابسته ماندن به دولت و حاکمیت، باید آرام‌آرام قید حضور در لیگ قهرمانان آسیا را بزند.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر