حدود بیست سال است به هر دری می‌زند، این قفل باز نمی‌شود. «رسول جماعتی»، نماینده فومن و شفت در مجلس ششم، با پایان زنگ دوره ششم مجلس شورای اسلامی، خیلی تلاش کرد دوباره به مجلس بازگردد، ولی در طول بیست سال گذشته هر کاری کرد تا بتواند تایید صلاحیت خود را بگیرد، نشد که نشد.
***
او روز سپاه را این‌گونه تبریک گفت تا دلی به دست آورد:
حضورش در تحصن نمایندگان معترض مجلس ششم، که دلیل اصلی رد صلاحیت او به‌شمار می‌رود را انکار کرد، تا بتواند تایید صلاحیت خود را دریافت کند، ولی باز نشد که نشد.
باوجود اینکه نام او در فهرست اسامی نمایندگان متحصن در مجلس ثبت شده، ولی این حضور را انکار کرده و می‌گوید: «به‌هیچ‌عنوان در تحصن اعتراضی مجلس ششم حضور نداشتم.» او در نامه‌ای به خبرگزاری «فارس» نوشته: «اینجانب جزو هیچ یک از امضا‌کنندگان نامه معروف رهبری نبوده‌ام و در هیچ کجا از دادگاه‌های قضایی هیچ‌گونه پرونده سو شهرت ندارم. جزو استعفادهندگان نبوده و فقط به روند رد صلاحیتم از سوی هیات اجرایی استان اعتراض داشته‌ام، نه به عملکرد شورای محترم نگهبان.»
او حتی پا فراتر گذاشته و تحصن نمایندگان مجلس ششم را خلاف شرع و قانون دانسته و گفته: «اینجانب ضمن انزجار مجدد، از آن عمل زشت تبری جسته و التزام و اعتقاد خود به مقام معظم رهبری، شهدا و امام شهدا و تابعیت خود از معظم‌له را جزو وظایف شرعی و قانونی خود دانسته و خود را سرباز کوچک نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران می‌دانم و تا پای جان از آن حمایت و دفاع خواهم کرد.» توبه نامه‌ای که جواب نداد.
رسول جماعتی که در مجلس ششم عضو فراکسیون اکثریت بود و اصلاح‌طلب شناخته می‌شد، در جریان انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ به‌طور رسمی و علنی از کاندیداتوری «ابراهیم رئیسی» حمایت کرد و نوشت: «با ایمان به لزوم هم‌افزایی قواى سه‌گانه و اطاعت‌پذیری از مقام معظم رهبرى (دامت برکاته) و در راستاى عزت ایران اسلامى و بازگشت به مسیر اصیل انقلاب و آرمان‌هاى نظام مقدس جمهورى اسلامى و تجدید میثاق با خون شهدا و شهید بزرگ حاج قاسم سلیمانی، قویا از حضرت آیت‌الله ابراهیم رئیسى حمایت مى‌کنیم و ایشان را براى حل مشکلات اجرایی کشور، نامزد بارز و اصلح مورد تاکید مقام معظم رهبری می‌دانم.»
اما چرخش سیاسی هم باعث نشد که قفل تعیین صلاحیت او باز شود. طوری که او بار دیگر در جریان انتخابات مجلس دوازدهم اعلام کاندیداتوری کرد و برای چندمین بار، صلاحیت‌اش رد شد. با‌این‌وجود، او باز با پستی با عنوان «روزی خواهم آمد» نشان داد که بازگشت به مجلس برای او تنها یک رویا نیست، بلکه آن را به‌عنوان یک هدف، تا حصول نتیجه دنبال می‌کند.
رسول جماعتی کیست؟
رسول جماعتی مالوانی، سال ۱۳۴۷ در روستای گشت گوراب فومن متولد شد. جماعتی در یکی از نامه‌هایش که در اعتراض به ردصلاحیت خود منتشر کرده، مدعی شده در ۱۴ سالگی عازم جبهه‌های جنگ شده، ولی اشاره نکرده که چند وقت در جبهه مانده و بعد از جبهه چه کرده است. او در‌حالی‌که تنها ۲۷ سال داشت، در ۱۸اسفند۱۳۷۴ در انتخابات مجلس پنجم، خود را در معرض آرا مردم فومن و شفت قرار داد و اتفاقا رای اول را نیز کسب کرد، ولی انتخابات از سوی شورای نگهبان باطل شد و نتوانست به مجلس راه یابد.
او در انتخابات میان‌دوره‌ای نیز شرکت کرد، ولی انتخابات را به رقیب خود، «ناصر عاشوری»، مهره اطلاعاتی فومن واگذار کرد. او اما چهار سال بعد موفق شد با جلب ۳۸.۳۰ آرا مردم فومن و شفت، در ۳۲ سالگی راهی مجلس ششم شود. او در این مقطع لیسانس مدیریت دولتی داشت. البته رادیو گیلان مدعی است که او با مدرک دیپلم راهی مجلس ششم شده است.
رسول جماعتی اگرچه از فردای مجلس ششم و به پشتوانه یک دوره نمایندگی مجلس، پست‌های مهمی در دولت از آن خود کرد، ولی هرگز نتوانست به مجلس باز گردد، چرا که صلاحیت او در هیچ انتخاباتی دیگر تایید نشد. اعتراضات گسترده‌اش به رد صلاحیت‌اش در انتخابات مجلس هفتم سبب شد تا هیات نظارت استان گیلان از او شکایت کند، او در نهایت به تشخیص دیوان عالی کشور، از اتهام اهانت به اعضای هیات نظارت استان تبرئه شد، ولی هیچ‌گاه مهر رد صلاحیت از پرونده‌های انتخاباتی او پاک نشد.
او حتی در انتخابات میان‌دوره‌ای گذشته، از حوزه انتخابیه آستانه اشرفیه اعلام کاندیداتوری کرد و در‌حالی‌که هیات اجرایی صلاحیت او را تایید کرد، ولی در نهایت موفق به کسب تایید صلاحیت از هیات نظارت و شورای نگهبان نشد.
رسول جماعتی بعد از مجلس ششم، ابتدا به سمت مشاور عالی معاون ریاست‌جمهور و مدیر دفتر کل نظارت بازرسی و ارزیابی عملکرد سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی کشور منصوب شد و سپس با حکم «نعمت‌زاده» وزیر وقت صمت، به سمت قائم‌مقام امور توسعه مدیریت و منابع و امور استان‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت درآمد.
او سپس پست قائم‌مقام امور حقوقی و مجلس وزارت صنعت، معدن و تجارت را از آن خود کرد و با حفظ پست سازمانی، عضو هیات‌مدیره شرکت ملی فولاد ایران شد. ریاست هیات‌مدیره شرکت ملی فولاد ایران، معاونت وزیر و رییس هیات عامل سازمان گسترش و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، مهم‌ترین پست‌های دولتی بود که بعد از نمایندگی مجلس به دست آورد.
او هم‌زمان با پست‌هایی که در دولت در اختیار داشت، به دانشگاه بازگشت و لیسانس و فوق‌لیسانس خود را در رشته حقوق عمومی به پایان رساند و هم‌اکنون دانشجو دکترای حقوق عمومی است، ضمن اینکه گفته در رشته برنامه‌ریزی شهری نیز یک لیسانس دریافت کرده است.
اطلاعات چندانی از فعالیت‌های اقتصادی او در دست نیست. خودش نیز مدعی است که پاکدست است و گفته: «هیچ‌وقت از مقام و مسوولیتم برای خود و خانواده‌ام سوء‌استفاده نکرده تا نزد خدای خود، شرمنده نباشم.»
با‌این‌وجود، رادیو گیلان در گزارشی، به ساخت‌وسازهای غیرمجاز او در تهران اشاره و اسنادی از مکاتبات او با شهرداری برای رفع ممانعت از ادامه فعالیت عمرانی‌اش منتشر کرده، که نشان می‌دهد شهرداری جلوی ساخت‌و‌ساز غیرقانونی او را گرفته است. براساس گزارش رادیو گیلان، ساختمان نیمه‌کاره او ۱۰۰۰ متر تراکم غیرمجاز دارد و به همین دلیل، از سوی شهرداری تهران متوقف شده است.
مصاحبه با کامران اشتری مدیرعامل عرصه سوم
چه عواملی سبب می‌شود که یک نماینده مجلس، به دوره نمایندگی، به فرصتی برای کسب قدرت بیشتر و تصدی کرسی‌های مهم دولتی نگاه کند؟ «کامران اشتری»، مدیرعامل عرصه سوم در پاسخ می‌گوید: «ریشه این مساله را باید در نهادینه شدن "فساد سیاسی"، در ساختار نظام سیاسی در ایران جست‌وجو کرد. وقتی ما به‌جای داشتن جامعه باز و جامعه مدنی قدرتمند، شاهد نظامی بسته و توتالیتر هستیم و برای ورود به قدرت فیلتری به نام شورای نگهبان، نقشی تعیین‌کننده یافته، نماینده‌ای که از این فیلتر عبور می‌کند، از یک سو چون می‌داند که این مسیری نیست که هرکس بتواند از آن عبور کند، لذا به آن به چشم یک امتیاز و فرصت برای پیگیری منافع شخصی نگاه می‌کند و از سوی دیگر چون خود و پارلمان را کاره‌ای نمی‌بینید، تلاش‌اش معطوف به ثروت‌اندوزی و بقا در قدرت، برای پس از دوره نمایندگی می‌شود.»
او می‌افزاید: «در نظام جمهوری اسلامی که همه چیز با "رابطه" حل‌و‌فصل می‌شود و "خودی بودن" یک برتری و مزیت قابل توجه است، طبیعی است که پارلمان به سکوی پرتاب افراد به پست‌های مهم حکومتی و کسب قدرت بیشتر منجر شود. در طول یازده دوره گذشته مجلس شورای اسلامی هم، کم نداشتیم افرادی که بدون هیچ تخصص و شایستگی، از فیلتر شورای نگهبان عبور کرده و مجلس را به سکوی پرتاب خود تبدیل کرده، یا با انباشت ثروت مجلس را ترک کرده‌اند.»
کامران اشتری با مقایسه وضعیت ایران با نظام‌های دموکراتیک، به این مساله می‌پردازد که در کشورهای دموکراتیک هم، سو استفاده از قدرت روی می‌دهد، ولی در این نظام‌ها چون سیستم چک و بالانس وجود دارد و قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای پیشگیری از سو استفاده تعیین شده، موارد آن کاهش می‌یابد. برای نمونه در کشورهای اروپایی از‌جمله هلند، قوانینی وجود دارد که نمایندگان و وزرا در حوزه تخصصی که کار می‌کنند، پس از دوره مسوولیت، نمی‌توانند در همان حوزه صاحب پست کلیدی شوند. یعنی نماینده‌ای که در کمیسیون مثلا صنایع کار می‌کند، بعد از دوره نمایندگی نمی‌تواند وزیر صنعت شود، یا مدیرعامل یک حوزه صنعتی مهم شود. پیش‌تر وقتی وزیر راه‌و‌ترابری هلند پس از پایان دوره وزارت، ریاست یک فرودگاه مهم را عهده‌دار شده بود، مورد بازخواست رسانه‌ها و دستگاه‌های نظارتی قرار گرفت، چون اصل بر این است که افراد نمی‌توانند و نباید با قدرت لابی ناشی از مسوولیتی که برعهده دارند، پستی را از آن خود کنند.
آیا نظام سیاسی ایران از نمایندگانی که سرگرم منافع شخصی هستند استقبال می‌کند؟ کامران اشتری در پاسخ می‌گوید: «هیچ سندی نداریم که بتوانیم مستند به آن بگوییم حکومت از نمایندگان رانت‌خوار و فاسد استقبال می‌کند، ولی آنچه روشن و شفاف است، اینکه نظام، کرسی‌های انتخاباتی را به افراد خودی و هم‌خط واگذار می‌کند، یعنی نظام فرصتی ایجاد می‌کند که افراد همسو بتوانند وارد قدرت شوند و از منافع آن برخوردار باشند. لذا در نظامی که "خودی بودن" یک مزیت سیاسی و اقتصادی است، طبیعی است که منافع میان خودی‌ها توزیع و حکومت از اینکه خودی‌ها مشغول امور خود هستند و مزاحمتی برای نظام ایجاد نمی‌کنند، استقبال می‌کند.
مدیرعامل عرصه سوم، بر این باور است که رای‌دهندگان در نظام سیاسی ایران، در پروسه تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری تعیین کننده نیستند، چراکه قوانین جمهوری اسلامی نه فرصتی برای شهروندان ایجاد کرده که بتوانند بر نمایندگان خود نظارت داشته باشند و نه این مجال را برای آن‌ها ایجاد کرده تا بتوانند مانع تصمیمات غلط نمایندگان شوند.
او می‌گوید: «در هلند مردم اگر مخالف تصویب لایحه‌ای باشند، می‌توانند با جمع‌آوری ۴۰ هزار امضا، تقاضا کنند تا قانون تصویب شده لغو شود، یا مجلس از تصویب لایحه‌ای خودداری کند، یا مساله‌ای را به رفراندوم بگذارد. آن‌ها از این طریق در سیاست‌گذاری مشارکت دارند و از طریق رسانه‌های آزاد و مستقل، بر فعالیت‌های نمایندگان نظارت دارند تا از قدرت سو استفاده نکنند. در ایران اما چون انتخابات آزاد نیست و مردم نقشی در انتخاب افراد ندارد، قدرت برکنار کردن آن‌ها و نظارت بر عملکردها را نیز ندارند و اگر نظام نخواهد فردی را کنار بگذارد، مردم مکانیزمی برای تغییر افراد یا دادخواهی ندارند.»
او در خاتمه بر این نکته تاکید دارد که نهادهای سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری، به‌دلیل اینکه تصمیم‌شان بر زندگی افراد جامعه برای دهه‌ها اثرگذار است، لذا ورود به آن‌ها نیز هم، برای افراد و هم نهادها مهم است.
کامران اشتری می‌گوید: «در آمریکا برای ورود به کنگره، کاندیداها باید میلیون‌ها دلار هزینه کنند، لذا مراکز مختلف و سرمایه‌گذاران برای این پروسه تاثیر دارند. در اروپا به‌دلیل نظارت‌هایی که وجود دارد، کمتر لابیست‌ها و بنگاه‌های اقتصادی برای ورود افراد به پارلمان اثر دارند و بیشتر حزبی است و تلاش شده با تصویب قوانین سخت‌گیرانه، مانع از سو استفاده افراد از کرسی نمایندگی شوند. در ایران ولی به‌دلیل ساختار حاکم، مجلس به سکوی پرش به قدرت تبدیل شده و نمایندگان هر کاری بخواهند می‌توانند انجام دهند؛ حال این کار می‌تواند ثروت‌اندوزی باشد، یا کسب قدرت سیاسی و پست‌های محکم حکومتی. پس تبدیل مجلس به سکوی پرتاب قدرت و ثروت، ناشی از نبودن مکانیزم‌های نظارتی، بازدارنده و مشارکت ندادن مردم در حکمرانی است.
روزی خواهم آمد
بررسی تلاش‌های رسول جماعتی، نماینده فومن و شفت در مجلس ششم، برای بازگشت به مجلس و کسب تایید صلاحیت توسط هیات نظارت و شورای نگهبان، مخاطب را با این پرسش مواجه می‌سازد که چرا نمایندگی مجلس می‌تواند این‌قدر مهم باشد؟ چه منافعی در نمایندگی مجلس نهفته است که یک فرد، بیش از ۲۰ سال هر راهی را می‌رود تا تایید صلاحیت خود را دریافت کند و شکست می‌خورد، ولی از تلاش دست بر نمی‌دارد و با وعده اینکه «روزی خواهم آمد»، نشان می‌دهد که هنوز از تحقق این هدف ناامید نیست و برای آن می‌کوشد؟
نمایندگی مجلس و بقا در قدرت در نظام جمهوری اسلامی، نیازمند اثبات وفاداری است و شواهد نشان می‌دهد که جماعتی باوجود اعتراف چند‌باره به «سربازی مقام معظم رهبری و اعلام تبعیت محض از ایشان» و روایت التزام خود به اسلام، ائمه اطهار و عزیمت ۷ باره به حج و اعتقاد به قیامت، نتوانسته وفاداری و التزام خود را اثبات کند.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر