شماری از انجمن‌ها و فعالان مدنی در حوزه فراهم آوردن اینترنت آزاد و در دسترس در نامه‌ای خطاب به «دورین بوگدان مارتین»، دبیر «اتحادیه جهانی مخابرات»، از او خواستند در مورد قطعی اینترنت توسط حکومت در ایران موضع بگیرد، نه این که آن‌ها را توانمند کند.
در این نامه که یک نسخه از آن نیز به «ایران‌وایر» رسیده، آمده است: «مایل هستیم که مراتب نگرانی عمیق خود را نسبت به تصمیم اتحادیه جهانی مخابرات (ITU) درباره ایران در طول نشست جلسه هیات‌مدیره که در تاریخ ۲۳ تا ۲۷ اکتبر ۲۰۲۳ برگزار شد، ابزار کنیم. ما معتقدیم که این تصمیم بن‌پایه‌های دسترسی به اینترنت باز و جهان‌شمول را تضعیف می‌کند.»
در این جلسه، هیات مدیره اتحادیه مخابرات جهانی اعلام کرده است که شواهد ارایه شده توسط حکومت ایران برای این است که نشان دهد ترمینال‌های استارلینک به صورت غیرقانونی در این کشور مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
«امیر رشیدی»، محقق امنیت و پژوهش‌گر دسترسی به اینترنت در گفت‌وگو با «ایران‌وایر»، به چند سوال درباره این بیانیه و اهمیت توجه به آن پاسخ داده است.
***
روز دوشنبه ۱۹ دی ۱۴۰۱، در اوج اعتراضات سراسری بعد از قتل حکومتی «مهسا (ژینا) امینی» و فراگیر شدن مساله مسمومیت‌های مشکوک دانش‌آموزان عمدتا دختر در ایران بود که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات جمهوری اسلامی خبر فعال شدن اینترنت ماهوارهای «استارلینک» در ایران را تایید کرد.
«عیسی زارع‌پور» در گفت‌وگو با خبرگزاری‌های نزدیک به حکومت گفت: «اینترنت ماهوارهای فعال شده است اما در جریان این که چه تعداد فعال شده‌اند، نیستم. صاحب این شرکت که این خدمات را ارایه می‌کند، می‌تواند آمار صحیح را بدهد.»
اشاره او به «ایلان ماسک» بود؛ مالک شرکت «اسپیس‌ایکس» که اینترنت ماهوارهای ارایه می‌دهد و چند روز پیش از آن رسما اعلام کرده بود که حدود ۱۰۰ دستگاه پایانه اینترنت ماهوارهای استارلینک در ایران فعال شده‌اند.
به گفته امیر رشیدی، محقق امنیت و پژوهش‌گر دسترسی به اینترنت، جمهوری اسلامی از همان زمان به اتحادیه جهانی مخابرات شکایت کرد: «تابه حال یک بار شکایت شده و دو بار برای این شکایت جلسه برگزار شده است. ادعای حکومت ایران این است که ابزارها و دستگاه‌های مرتبط با اینترنت ماهوارهای استارلینک به صورت قاچاق و غیرقانونی وارد این جغرافیا شده‌اند. اتحادیه جهانی مخابرات تاکنون دو بار تشکیل جلسه داده ولی هنوز تصمیم مشخصی در این مورد نگرفته اما از برآیند صورت‌جلسه جلسات تشکیل شده این طور به نظر می‌رسد که در حال قانع شدن در برابر ادعای ایران است. بیانیه مورد اشاره شما هم با توجه به این موضوع نوشته شده، چرا که اگر اتحادیه جهانی مخابرات ادعای ایران را بپذیرد، به این معنا است که استارلینک دیگر نمی‌تواند خدمات اینترنت ماهوارهای را به مردم ایران ارایه کند.»
در همان دی سال گذشته، رییس اتحادیه دستگاه‌های مخابراتی ارتباطی تهران ورود ۸۰۰ دستگاه از دریافت‌کننده‌های اینترنت ماهوارهای استارلینک به ایران را تایید کرد و از رشد زیاد امکان استفاده از این دستگاه در آینده خبر داد.
وزیر ارتباطات جمهوری اسلامی گفته بود که اپراتورهای منظومه‌های ماهوارهای اگر می‌خواهند در ایران فعالیت قانونی داشته باشند، ملزم به رعایت قواعد سرزمینی جمهوری اسلامی ایران هستند.
هم‌زمان، بر اساس قواعد جمهوری اسلامی، ورود دستگاه‌های اینترنت ماهوارهای به کشور ممنوع است و اگر آن‌ها را در جایی کشف کند، توقیف می‌کند.
امیر رشیدی در گفت‌وگوی خود با «ایران‌وایر» ضمن تاکید بر این که برخلاف ادعای مقامات جمهوری اسلامی، اتحادیه جهانی مخابرات هنوز تصمیمی مبنی بر غیرقانونی یا قانونی بودن ارایه خدمات استارلینک در ایران نگرفته است، می‌گوید: «فعالان دسترسی آزاد به اینترنت به دلیل این که احتمال می‌رود ادعای ایران از سوی اتحادیه مخابرات پذیرفته شود، این بیانیه را نوشته‌اند. آن‌ها در این بیانیه به اتحادیه جهانی مخابرات یادآوری کرده‌اند که طبق اساس‌نامه، منشورها، قواعد و پروتکل‌هایی که دارند، متعهد هستند به تامین دسترسی آزاد به اینترنت. در نتیجه، جلساتی که برگزاری شده‌اند، اگر تصمیم این باشد که خدمات استارلینک در ایران ممنوع شوند، خلاف همه مواردی است که اتحادیه جهانی مخابرات به آن متعهد است.»
به گفته این پژوهش‌گر آزادی اینترنت، ماده ۳۱ اساس‌نامه اتحادیه جهانی مخابرات تصریح می‌کند با این که دولت‌ها حق دارند خدمات اینترنت خود را به قطع کنند اما این موضوع باید پیش از اجرا، به اطلاع اتحادیه جهانی مخابرات برسد و دلایلش هم توضیح داده شود: «ما در ایران دست‌کم ۱۰ بار قطعی اینترنت و اختلال‌های عمدی متعدد داشته‌ایم اما هیچ‌کدام از آن‌ها به اطلاع اتحادیه جهانی مخابرات نرسیده‌اند. نویسندگان این بیانیه تاکید کرده‌اند که این یک استاندارد دوگانه از سوی حکومت ایران است، چون در یک جا از اتحادیه می‌خواهد قوانین خود را اجرا کند و در جای دیگر به بخشی از همان قواعد و مقررات پایبند نیست.»
در بیانیه‌ای که فعالان در زمینه آزادی اینترنت به اتحادیه جهانی مخابرات نوشته‌اند، سه درخواست کلی مطرح شده است: «شفافیت، پاسخگویی و در اولویت قرار دادن اطلاع‌رسانی در خصوص هرگونه قطعی اینترنت توسط مقامات حکومت ایران و پاسخ‌گو نگه داشتن ایران و تعامل با جامعه مدنی.»
امیر رشیدی می‌گوید: «اگر اتحادیه جهانی مخابرات نسبت به این بیانیه توجه کافی نشان ندهد، در درجه اول اساس‌نامه خودش را نقض می‌کند. نکته دیگر این که از ابزارهای لازمی که در اختیار دارد، برای فراهم کردن اینترنت در ایران استفاده نمی‌کند. همین‌جا باید ذکر کنم که اتحادیه جهانی مخابرات تا پیش از درگیری دولت اسراییل و شبه‌نظامیان حماس در غزه، نسبت به هیچ قطعی اینترنتی در هیچ کجای دنیا واکنش نشان نمی‌داد، در حالی که می‌دانیم دولت‌ها در نقاط مختلف دنیا به دلایل متعدد اینترنت را قطع می‌کردند و این واکنش نشان ندادن خلاف اساس‌نامه این اتحادیه است. اما در جریان جنگ، وقتی اسراییل اینترنت غزه را قطع کرد، اتحادیه دو بار در صفحه ایکس خود نسبت به این مساله واکنش نشان داد و به آن اعتراض کرد. این همان چیزی است که این بیانیه در رابطه با همه موارد مشابه، از جمله دولت ایران مطالبه کرده است؛ یعنی عمل کردن اتحادیه جهانی مخابرات به ماده ۳۱ اساس‌نامه خود.»
رشیدی ضمن ابراز امیدواری از این که اتحادیه جهانی مخابرات به ماده ۳۱ اساس‌نامه خود در مواجهه با سایر دولت‌ها، از جمله جمهوری اسلامی متعهد بماند، می‌گوید: «اتحادیه جهانی مخابرات را دولت‌ها اداره می‌کنند و چین نفوذ بسیار زیادی در آن دارد. بخش زیادی از دولت‌های عضو این اتحادیه هم با کمال تاسف، دولت‌های سرکوب‌گری در زمینه اینترنت مثل چین، روسیه و هند هستند. این دولت‌ها سعی می‌کنند وقتی در کنار هم قرار می‌گیرند، از منافع هم حفاظت کنند. اما به هر حال ما به عنوان فعالان این حوزه، دیده‌ایم که گاهی هم اقدام موثر از طرف اتحادیه انجام شده است.»
امیر رشیدی به اعتراضات سراسری پس از انتخابات پرمناقشه ریاست جمهوری در خرداد ۱۳۸۸ در ایران باز می‌گردد: «در آن زمان، حکومت ایران پارازیت‌هایی را روی ماهواره‌هایی که در آسمان فعال بودند و نه روی دیش‌های مورد استفاده مردم بر پشت بام‌ها انداخت و اتحادیه نسبت به این اقدام واکنش نشان داد. کار به جایی رسید که شبکه‌های تلویزیونی مرتبط با جمهوری اسلامی را از آن ماهواره‌ها اخراج کرد و از آن به بعد ما شاهد نبودیم که حکومت ایران روی ماهواره‌هایی که در مدار زمین فعالیت می‌کنند، پارازیت بیندازد.»
به باور این پژوهش‌گر، با توجه به سوابق موجود، اتحادیه جهانی مخابرات اگر بخواهد، ابزارهایی برای پاسخ‌گو کردن دولت‌ها و متعهد کردن آن‌ها به قوانین و مقررات در اختیار دارد: «در مورد استارلینک کار کمی دشوارتر است، چون علاوه بر ایران، دولت‌های چین و روسیه هم خیلی موافق نفوذ این شرکت در منطقه نیستند. زیرا اینترنتی که ارایه می‌دهد، همه محدودیت‌ها و فیلترهای دولتی برساخته در سال‌های گذشته را از میان خواهد برد. اما ما امیدوار هستیم در صورتی که این فشارها ادامه پیدا کنند،، در بلندمدت اتحادیه تعهدات خود را انجام خواهد داد.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر