حمله به کنسولگری؛ چرا جمهوری اسلامی وعده انتقام نداد؟

تا زمان انتشار این گزارش، بیش از ۱۲ ساعت از جان‌ باختن هفت تن از سرداران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در پی حمله اسرائیل به کنسولگری جمهوری اسلامی در دمشق می‌گذرد ولی از جبهه جمهوری اسلامی هنوز وعده «انتقام» به گوش نرسیده است.

عصر ۱۳ فروردین ۱۴۰۳، خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی (ایرنا) اعلام کرد اسرائیل ساختمان کنسولگری در کنار سفارتخانه ایران در پایتخت سوریه را هدف قرار داده است.

****

تصاویری که در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی از ویرانی به جا مانده از حمله هوایی منتسب به اسرائیل در دمشق منتشر شدند، حاکی از آن هستند که ساختمانی در نزدیکی سفارت جمهوری اسلامی ایران در پایتخت سوریه هدف قرار گرفته است و تعدادی از اعضای سپاه پاسداران، از جمله فرماندهان ارشد کشته شده‌اند. در این حمله، به «حسین اکبری»، سفیر ایران در سوریه و خانواده‌اش آسیبی نرسیده است اما گزارش‌ها حاکی از کشته شدن چند نفر در این حمله هستند؛ از جمله سرتیپ «محمدرضا زاهدی»، از فرماندهان ارشد نیروی «قدس» سپاه. 

در بین کشته شدگان، نام سرتیپ پاسدار «محمدهادی حاجی‌رحیمی» و پنج نفر دیگر که سپاه پاسداران از آن‌ها تحت عنوان «مستشار» و «افسران» نام برده است، دیده می‌شود؛ «حسین امان‌اللهی»، «مهدی جلالتی»، «محسن صداقت»، «علی آقابابایی» و «علی صالحی روزبهانی».

این اولین حمله اسرائیل به مواضع یا چهره‌های نظامی جمهوری اسلامی نیست، با این حال اولین‌بار است که جمهوری اسلامی وعده «انتقام» نمی‌دهد.

این بار وعده انتقام ندادند

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شامگاه یک‌شنبه طی بیانیه‌ای ضمن اعلام هویت جان‌باختگان، مدعی شد که حمله موشکی به ساختمان کنسولگری «در پی شکست‌های ترمیم‌ناپذیر رژیم گرگ‌صفت صهیونیستی در برابر مقاومت فلسطین» و «ایستادگی مردم غزه و سرشکستگی مقابل اراده پولادین رزمندگان جبهه مقاومت اسلامی منطقه» رخ داده است.

در ادامه این بیانیه نیز تنها به محکوم کردن حمله و تبریک و تسلیت «شهادت» سرداران جان‌ باخته اشاره شده و بدون تهدید اسرائیل، دشمنان منطقه‌ای و … آمده است: «برنامه‌های انتقال، تشییع و خاک‌سپاری پیکر مطهر شهدا متعاقباً اطلاع رسانی خواهد شد.»

در این بیانیه هیچ اشاره‌ای به تلافی‌جویی جمهوری اسلامی در مقابل حمله‌ای که به تایید کارشناسان، یکی از پرهزینه‌ترین حملات اسرائیل به جمهوری اسلامی به شمار می‌رود، نشده است.

در حین سکوت چهره‌های نظامی، فرماندهان سپاه و سران حکومت، وزیر امور خارجه خبر از احضار مقام سفارت سوييس به عنوان حافظ منافع امريكا در ایران به وزارت متبوع خود داد.

هم‌چنین «زهرا ارشادی»، معاون سفیر دایمی ایران در سازمان ملل متحد تاکید کرده است: «[کشور] حق مشروع و ذاتی خود را بر اساس قوانین بین‌المللی و منشور ملل متحد برای پاسخ قاطع به این‌گونه اقدامات تروریستی محفوظ می‌داند.»

سید نظام‌الدین موسوی، سخن‌گوی مجلس شورای اسلامی نیز ضمن محکوم کردن حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق، تاکید کرد این اقدام، نقض آشکار کنوانسیون‌های بین‌المللی در خصوص مصونیت اماکن دیپلماتیک به شمار می‌آید.

«حسین شریعتمداری»، مدیر مسوول روزنامه «کیهان» تندترین موضع را در بین چهره‌های جمهوری اسلامی گرفته و گفته است: «سفارتخانه‌های اسرائيل نباید امن بماند.» 

او در بخش پایانی یادداشتی که در رابطه با این حمله نوشته، تاکید کرده است: «سازمان ملل متحد… باید اولاً؛ مفاد کنوانسیون وین و ثانیاً؛ اصل شناخته شده مقابله به مثل در حقوق بین‌الملل را محترم شمرده و از حمله ایران به مراکز دیپلماتیک رژیم جعلی اسرائیل حمایت کند. اگرچه ما برای احقاق حق خود نیازی به تایید یا تکذیب سازمان‌های بین‌المللی نداریم.»

«حمید رسایی»، راه‌یافته به مجلس دوازدهم نیز در حساب کاربری‌ خود در شبکه اجتماعی «ایکس» خواستار پاسخ «درخور» به اسرائيل شده و نوشته است: «آنکه از درگیری نظامی واهمه دارد، رژیم صهیونیستی است نه ایران اسلامی قدرتمند.»

او در پستی دیگر با هشتگ «انتقام»، بی‌عملی جمهوری اسلامی در مقابل حملاتی از دست را به سخره گرفته است.

انتقاد از رویکرد جمهوری اسلامی به صداوسیما نیز کشیده شده است. کارشناس شبکه «افق» این سازمان با اشاره به ترورهای پی‌درپی چهره‌های نظامی جمهوری اسلامی گفته است: «زمان انتقام سخت کی فرا می‌رسد؟ گوشت و سکه و مسکن که در بالاترین قیمت قرار دارد، پس مصلحت‌سنجی‌ها برای چیست؟»

یکی دیگر از میهمانان صداوسیما نیز در برنامه‌ای مشابه، «صبر استراتژیک» تهران را اشتباه خوانده و تاکید کرده است که اقدامات جمهوری اسلامی در رویارویی با چنین حملاتی، از بازدارندگی کافی برخوردار نیستند.

هیچ وقت پاسخی داده نشده است

تا پیش از حمله ۱۳ فروردین ۱۴۰۳ اسرائيل به کنسولگری جمهوری اسلامی، در موارد مشابه، وعده «انتقام سخت» می‌دادند اما آن را محول به زمان و مکان مناسب می‌کردند.

رسانه‌های حکومتی در ایران ۱۳ دی‌ ۱۴۰۲ از وقوع دست‌کم دو انفجار در مراسم سالگرد کشته شدن «قاسم سلیمانی»، فرمانده سابق نیروی قدس سپاه پاسداران، در کرمان خبر دادند که بر اثر این انفجارها، بیش از ۱۰۰ نفر کشته و ۲۱۱ نفر زخمی شدند. با وجود این که «داعش خراسان» مسوولیت آن حملات را برعهده گرفت، مقامات جمهوری اسلامی بر نقش اسرائيل در آن تاکید داشتند.

آن زمان تعداد پرشماری از مقامات نظام تهدید کردند که انتقام خون‌های کرمان را از اسرائیل خواهند گرفت. در نهایت اما فرمانده کل سپاه پاسداران گفت: «انتقام این شهیدان قبل از شهادت‌شان گرفته شده است.»

۳۰ دی ۱۴۰۲ نیز در پی انتشار خبر حمله منتسب به اسرائیل در دمشق، پایتخت سوریه، سپاه پاسداران در بیانیه‌ای رسمی از مرگ پنج نیروی ایرانی در این حمله خبر داد و آن‌ها را «مستشار نظامی جمهوری اسلامی» معرفی کرد. 

آن زمان، وزیر کشور، جانشین فرماندهی سپاه قدس؛ وزیر امور خارجه و تنی چند از نمایندگان مجلس شورای اسلامی بلافاصله واکنش نشان داده، اسرائيل را تهدید به پاسخی درخور کردند؛ اگر چه این وعده هیچ گاه محقق نشد.

یکی از بزرگ‌ترین ترور‌های اسرائیل تا پیش از ۱۳ فروردین ۱۴۰۳، حمله موشکی به محله «زینبیه» دمشق و مرگ  یکی از فرماندهان با سابقه نیروی قدس سپاه پاسداران، «سید رضی موسوی» بود؛ فردی که خبرگزاری دولتی ایرنا او را یکی از بزرگ‌ترین و برجسته‌ترین فرماندهان نیروی قدس سپاه می‌نامید.

در پی انتشار خبر ترور سید رضی موسوی، رییس جمهوری، فرمانده کل سپاه پاسداران، فرمانده سابق مستشاران ایرانی در سوریه و معاون بازرسی قرارگاه «خاتم‌الانبیا»، وزیر امور خارجه، سخن‌گوی دولت، رییس مجلس و … واکنش نشان داده و وعده انتقام دادند.

در نهایت اما «رمضان شریف»، سخن‌گوی سپاه پاسداران در واکنشی جدید به کشته‌ شدن رضی موسوی، فرمانده ارشد این نیرو در حمله منتسب به اسرائیل در سوریه مدعی شد که جمهوری اسلامی پیش از این در پی مرگ افراد مرتبط با برنامه هسته‌ای خود، از اسرائیل انتقام گرفته است.

شریف یک روز بعد از ترور رضی موسوی در یک نشست خبری در تهران در ادامه ادعا کرد: «به دلیل فضای بسته‌ رسانه‌ای، اسرائیلی‌ها اجازه انتشار این اخبار را نمی‌دهند.»

تنها یک روز بعد از این ادعای سخن‌گوی سپاه، گزارش‌هایی از کشته شدن ۱۱ عضو سپاه در حملات شامگاه هفتم دی اسرائیل به فرودگاه‌ دمشق سوریه منتشر شدند. دولت سوریه نیز این حملات را تایید کرد و از اختلال در فعالیت فرودگاه‌ها خبر داد اما سخن‌گوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی این حمله را تکذیب کرد.

رمضان شریف روز جمعه هشتم دی ۱۴۰۲، گزارش برخی رسانه‌ها مبنی بر کشته شدن مستشاران سپاه در بمباران فرودگاه دمشق را «ادعا» و «بی‌اساس» دانست.

یک ماه بعد نیز در بهمن ۱۴۰۲، رسانه‌های ایران و سوریه از حمله هوایی به مرکز مستشاری ایران در دمشق خبر دادند. تلویزیون دولتی سوریه ساعتی بعد اعلام کرد در پی این حمله اسرائیل، شماری از مستشاران ایرانی از پا درآمدند. رسانه‌های رسمی داخل کشور اما ادعا کردند که  در پی آن حمله، تنها دو غیرنظامی کشته شده‌اند.

اسفند ۱۴۰۲ نیز یک عضو سپاه پاسداران در ساحل بندر بانیاس سوریه توسط اسرائیل کشته شد. آن زمان هم سپاه پاسداران تایید کرد که این عضو سپاه با درجه سرهنگی و دو همراهش در حمله هوایی اسرائیل جان خود را از دست داده‌اند. با این حال جمهوری اسلامی هیچ واکنشی نشان نداد.

به این لیست بلند می‌شود ترور «محسن فخری‌زاده»، سرقت اسناد هسته‌ای و… را نیز اضافه کرد؛ فهرست بلندی از صدماتی که اسرائیل به جمهوری اسلامی وارد کرده است اما مقاماتش با وجود تمامی ادعاهای خود، در نهایت به شاخ و شانه کشیدن در عرصه رسانه‌های داخلی بسنده کرده‌اند.