سازمان حقوقبشری «هه‌نگاو»، روز گذشته ۱۹فروردین۱۴۰۳، در یک اطلاعیه فوری، از تهدید جانی اعضایش توسط نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی خبر داد. اعضای این سازمان حقوقبشری درحالی از سوی جمهوری اسلامی تهدید شده‌اند که «ژیلا مستاجر»، عضو هیات‌مدیره این سازمان، در گفتوگو با «ایران‌وایر» گفت نیروهای امنیتی حاکمیت، از قاچاقچیان انسان برای به دام‌انداختن فعالان سیاسی و حقوق‌بشر در خارج از مرزهای ایران استفاده می‌کنند.
این درحالی‌ست که «حسین باقری»، ملقب به «ژاکان باران»، فعال سیاسی اهل ایلام و از اعضای هه‌نگاو که به‌سبب تهدیدهای علنی جمهوری اسلامی ناچار به ترک اقلیم کردستان عراق شده بود، از تاریخ ۴فروردین۱۴۰۳ ناپدید شده و هیچ اطلاعی از او در دست نیست.
***
تهدید جانی اعضای سازمان حقوق بشری هه‌نگاو سه روز پس‌از آن مطرح شد که ماموریت کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل در خصوص سرکوب معترضان در جنبش «زن، زندگی، آزادی» تمدید شد. این درحالی‌ست که سازمان حقوقبشری هه‌نگاو یکی از ۴۵ نهاد و سازمان حقوقبشری ایرانی و بین‌المللی بود که با امضای بیانیه‌ای، از دولت‌های عضو شورای حقوق‌بشر سازمان ملل خواستند ماموریت کمیته حقیقت‌یاب و گزارشگر ویژه این سازمان را تمدید کند.
در بیانیه سازمان حقوقبشری هه‌نگاو، با اشاره به این تهدیدها آمده «یکی از افراد مشکوک به همکاری با سپاه، ارسلان یاراحمدی و ژیلا مستاجر، از هیات‌مدیره هه‌نگاو و خانوادەهایشان در داخل ایران را تهدید بە قتل کردە و گفتە است برای بە هلاکت رساندن شما چە در داخل و چە در خارج از طریق نیروهای قدس و قرارگاە رمضان، اقدام خواهم کرد.»
پیش‌از این برای ایجاد فشار به این نهاد حقوقبشری، برادر ژیلا مستاجر عضو هیات‌مدیره هه‌نگاو، توسط نیروهای امنیتی بازداشت و پس از مدتی با قرار وثیقه سنگین و بدون اتهام مشخص آزاد شد. خانواده «ارسلان یاراحمدی»، دیگر عضو هیات‌مدیره این سازمان نیز، وضعیتی مشابه داشته‌اند. این شیوه اقدام، یادآور تجربه‌های دیگری از اقدامات نیروهای امنیتی برای جلوگیری از گردش اطلاعات یا فعالیت کنشگران سیاسی است.
نمونه‌هایی از این رفتار با فعالان سیاسی بلوچ انجام شده است. بازداشت پدر «عبدالغفار نقشبندی»، روحانی معترض بلوچ که در سال ۱۴۰۱ از ایران خارج شد،نمونه‌ای از ایجاد فشار حکومت برای بازگرداندن او بود.
همچنین نیروهای امنیتی سال گذشته «سجاد شهرابی»، برادر سردبیر ایران‌وایر را نیز بازداشت کردند. آن‌ها از طریق این بازداشت گفته بودند «امان‌نامه می‌دهیم خواهرت بازگردد.»
قاچاقچیان انسان و ناپدیدسازی فعالان حقوق‌بشر
درست سه روز پس از آنکه ماموریت کمیته حقیقت‌یاب شورای حقوق‌بشر سازمان ملل تمدید شد، سازمان حقوقبشری هه‌نگاو با صدور بیانیه‌ای، از تهدید اعضای خود توسط جمهوری اسلامی خبر داد.
این بیانیه پس‌از آن منتشر شده‌است که یکی از اعضای فعال این سازمان پس از آنکه توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی تهدید شده بود، مجبور به ترک اقلیم کردستان عراق شده بود، ولی از ۴فروردین تاکنون، ناپدید شده‌است.
در بیانیه هه‌نگاو درباره وضعیت حسین باقری که با نام ژاکان باران شناخته می‌شود، آمده «او از دو هفته پیش حین رفتن به ترکیه، در مرز اقلیم کُردستان ناپدید شده است و افرادی که مسوولیت انتقال وی را بر عهده داشته‌اند، از هرگونه جوابی سر باز می‌زنند و همین امر، احتمال ربایش ژاکان باران را بیشتر می‌کند.»
براساس این گزارش، ژاکان باران از فعالان سیاسی در ایلام بود که تجربه بازداشت و حبس در ایران را داشت و در جریان جنبش «زن، زندگی، آزادی»، پیگیر وضعیت کنشگران سیاسی در این منطقه، در پی مواجهه خشن نیروهای امنیتی بود.
ژیلا مستاجر، عضو هیات‌مدیره سازمان حقوقبشری هه‌نگاو درباره سرنوشت ژاکان باران به ایران‌وایر گفت: «دادستانی ایلام به‌طور مستمر از طریق صداوسیما جمهوری اسلامی اعلام می‌کرد که در تلاش برای بازگرداندن حسین باقری است و به همین دلیل هم ایشان مرتب مجبور به تغییر آدرس خود بود. ما تلاش بسیاری کردیم که بتوانیم برای انتقال او به کشوری امن ویزای حقوق‌بشر بگیریم، اما تا همین لحظه موفق نشده‌ایم.»
او درباره ناپدیدشدن «ژاکان باران» توضیح داد: «جمهوری اسلامی به‌طور صریح اعلام کرده بود که می‌خواهد او را برای محاکمه به ایران بازگرداند. از آنجا که اقلیم کردستان برای آقای ژاکان باران ناامن شده بود، او می‌خواست به ترکیه برود تا بتواند از آنجا به کشوری امن برسد. ما می‌دانیم که چه کسی مسوولیت انتقال او را برعهده داشت. این فرد تاکنون هیچ اطلاعاتی از وضعیت ژاکان باران نداده و مدام اطلاعات ضدونقیض می‌دهد.»
به گفته خانم مستاجر، سازمان هه‌نگاو، وضعیت بازداشتی‌های اقلیم کردستان عراق برای مشخص شدن سرنوشت ژاکان باران را بررسی کرده‌است. همچنین بررسی وضعیت بازداشتی‌ها در ترکیه نیز نشانی از این فرد ندارد.
عضو هیات‌مدیره سازمان حقوقبشری هه‌نگاو همچنین به ایران‌وایر گفت: «گزارش‌هایی به ما رسیده که احتمال تحویل داده شدن این فعال سیاسی به جمهوری اسلامی را افزایش داده و به‌نظر می‌رسد فردی که قرار بوده ژاکان باران را به‌طور قاچاقی وارد ترکیه عراق کند، او را به عوامل جمهوری اسلامی تحویل داده است.»
مستاجر با اشاره به پیگیری‌های خود و همکارانش در مورد فردی که مسوولیت انتقال ژاکان باران را داشته، تاکید کرد: «وقتی درباره این فرد اطلاع‌رسانی کردیم، با تهدیدهای جانی ازجمله این پیام مواجه شدیم که "برای بە هلاکت رساندن شما چە در داخل و چە در خارج از طریق نیروهای قدس و قرارگاە رمضان اقدام خواهم کرد."
تهدید دیگری که علیه اعضای هه‌نگاو به کار گرفته شده، اعلام نظرسنجی درباره چگونگی دستگیری و اجرای مجازات ارسلان یاراحمدی، دیگر عضو هیات‌مدیره این سازمان، در گروه‌های تلگرامی سایبری‌های فعال جمهوری اسلامی در کردستان ایران است.»
مستاجر در پاسخ به این پرسش که این تهدیدها را تا چه اندازه مستندنگاری کرده و به نهادهای بین‌المللی گزارش کرده، به ایران‌وایر توضیح داد: «ما همه این تهدیدها را مستندنگاری کرده‌ایم و به کمیته حقیقت‌یاب شورای حقوق‌بشر سازمان ملل یا به امنستی و سایر نهادهای فعال در زمینه حقوق‌بشر اعلام کرده‌ایم.»
او با اشاره به توافقات جمهوری اسلامی با حاکمان اقلیم کردستان و دولت عراق در هفت- هشت ماه گذشته افزود: «همه می‌دانند که اقلیم کردستان به حیاط خلوت جمهوری اسلامی تبدیل شده، تا آنجا که در همین مدت علیه پنج تن عملیات ترور اجرا شده و سه تن از آن‌ها جان خود را در این اقدامات از دست داده‌اند و عوامل اجرای ترور هم، به خاک ایران گریخته و مجازاتی نشده‌اند.»
نفوذ در میان قاچاقچیان انسان
آنچه نگرانی سازمان حقوقبشری هه‌نگاو در مورد سرنوشت عضو خود را دو چندان کرده، ناامن شدن مسیرهایی است که فعالان سیاسی و حقوقبشری برای رسیدن به کشوری امن طی می‌کردند.
ژیلا مستاجر به صدور احکام سنگین برای فعالان جنبش «زن، زندگی، آزادی» و تلاش آن‌ها برای خروج غیرقانونی از ایران و رسیدن به ترکیه و همچنین ناامن‌شدن اقلیم کردستان به‌سبب توافقات جمهوری اسلامی با دولت عراق اشاره کرد.
او دراین‌باره به ایران‌وایر گفت: «طبق توافق جمهوری اسلامی با حاکمان اقلیم کردستان تحت‌عنوان استرداد مجرمان بین‌المللی، فعالان حقوق‌بشر مستقر در این اقلیم به ایران مسترد می‌شوند. همچنین شاهدیم که اقامت برخی سران احزاب سیاسی کرد در اقلیم باطل و آن‌ها مجبور به ترک این منطقه شده‌اند. در چنین شرایطی، راهی به جز پناه بردن به قاچاقچیان انسان و انتقال غیرقانونی به یک کشور امن متصور نیست.»
به گفته این عضو هیات‌مدیره سازمان حقوقبشری هه‌نگاو، برخی قاچاقچیان انسان که تعهد اخلاقی ندارند و با وجود آنکه ارقام کلانی برای انتقال افراد دریافت می‌کنند، توسط عوامل و نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی در ازای پول یا منافع برای فعالان سیاسی و حقوق‌بشر دام پهن می‌کنند و سپس آن‌ها را در اختیار نیروی جمهوری اسلامی قرار می‌دهند.
مستاجر از همه فعالان حقوق‌بشر خواست تا از کنسولگری‌های جمهوری اسلامی، جویای سرنوشت «حسین باقری»، معروف به «ژاکان باران» شوند تا بتوان از سرنوشت او اطلاعات تازه‌ای به دست آورد.
تمدید فعالیت کمیته حقیقت‌یاب و فشار بر سازمان‌های حقوقبشری
گزارش هیات حقیقت‌یاب شورای حقوق‌بشر سازمان ملل درباره خشونت علیه معترضان جنبش «زن، زندگی، آزادی» درحالی ۲۰اسفند۱۴۰۲ منتشر شد، که بخش قابل توجهی از مستندنگاری آن در سایه تلاش‌های سازمان‌های حقوقبشری انجام شده بود. در چنین شرایطی بود که ۲۸اسفند۱۴۰۲ این گزارش در صحن شورای حقوق‌بشر سازمان ملل در ژنو قرائت و اعلام شد که این هیات، هویت افرادی را که راسا دست به ارتکاب موارد نقض حقوق‌بشر زده یا در ترغیب ماموران به ارتکاب جنایت علیه بشریت دست داشتند را، احراز کرده است.
ژیلا مستاجر در پاسخ به این پرسش که آیا فشار و تهدید جانی علیه اعضای سازمان حقوقبشری هه‌نگاو می‌تواند به فعالیت هیات حقیقت‌یاب شورای حقوق‌بشر و تمدید ماموریت «جاوید رحمان»، گزارشگر ویژه آن ارتباط داشته باشد، به ایران‌وایر گفت:
«ارتباط بسیار مستقیمی دارد. تاکنون پیش نیامده بود که جامعه جهانی تا این اندازه به وضعیت حقوق‌بشر در ایران حساسیت نشان دهد و نسبت به تشکیل کمیته حقیقت‌یاب اقدام و سپس فعالیت آن را تمدید کند. جمهوری اسلامی خیلی تلاش کرد که جلوی مستندسازی این گزارش را بگیرد، ولی موفق نشد و حالا با فشار بر فعالان حقوق‌بشر، تلاش دارد جریان این مستندسازی را مختل کند.»
او همچنین تاکید کرد: «جمهوری اسلامی برای جلوگیری از مستندسازی خشونت به کار گرفته شده علیه معترضان، هر هزینه‌ای می‌کند که هزینه انسانی آن متوجه امثال ژاکان باران شده است.»
به گفته مستاجر، پیش‌تر و در پی اعتراض‌های آبان۱۳۹۸، یا اقداماتی در مورد زنان زندانی در زندان ارومیه که سازمان حقوقبشری هه‌نگاو برای اطلاع‌رسانی آن تلاش کرده بود نیز، تهدیدهایی مطرح شده بود؛ اما تهدید حاضر جدی‌تر و به شیوه جدیدتری اعمال شده است.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر