مدرسه و تحصیل برای همه بچه‌های ایران

با نزدیک شدن به فصل درس و مدرسه، شبکه یک سیمای ملی ایران با همکاری سازمان بهزیستی کشور و مدیران داوطلب مدارس در سراسر کشور کمپینی راه‌اندازی کرده‌اند تا برای کودکانی که به خاطر لباس و کفش کهنه‌ خود از رفتن به مدرسه و حاضر شدن در کلاس درس خجالت می‌کشند، پوشش و لوازم نو تهیه شود.

این کمپین تلویزیونی با عنوان «همه بچه‌ها» به دنبال آن است تا هزینه لوازم مورد نیاز این کودکان را با مشارکت مردم تامین کند. کمپین «همه بچه‌ها» توانسته است تا تاریخ ۱۵ شهریور ماه مشارکت بیش از ۲۰ هزار نفر را جلب و بیش تر از ۸۷۳ میلیون ریال برای کمک به این دانش‌آموزان جمع‌آوری کند.

در ساعت‌های مختلف روز، شبکه یک سیمای ایران تیزرهای تبلیغاتی خود را برای جلب توجه بینندگان با حضور حامیان پخش می‌کند. در یکی از این تیزرهای تبلیغاتی، «بهنوش بختیاری»، بازیگر تلویزیون و سینما نیز حضور دارد؛ بازیگری که در کمپین‌های مردمی بسیاری مشارکت کرده است.

مدیران داوطلب در طرح «همه بچه‌ها»، دانش‌آموزان نیازمند را در مناطق مختلف ایران و همین‌طور مناطق محروم شناسایی می‌کنند و اطلاعات خود را در اختیار شبکه یک و سازمان بهزیستی قرار می‌دهند. شبکه یک نیز از ۱۳ تا ۲۹ شهریور ماه در برنامه «حرف حساب»، فراخوان را اعلام و مدارس و مناطق نیازمند را به بینندگان معرفی می‌کند.

در سایت این کمپین، جزییات روزانه مثل افزایش مشارکت‌کنندگان، مبالغی که جمع‌آوری شده به همراه فایل وجوه واریز شده، فاکتور اقلام خریداری شده و میزان توزیع‌ این اقلام را می‌توان مشاهده کرد.

گفته می‌شود دانش‌آموزانی که هدف این طرح هستند، لزوما ساکن مناطق محروم نیستند بلکه این کمپین دانش‌آموزانی را دربرمی‌گیرد که به دلیل شرایط مالی خانواده، از داشتن کفش و لباس مدرسه محروم هستند، با اکراه به مدرسه می‌روند یا حاضرند به همین دلیل ترک تحصیل کنند.

در واقع، هدف این کمپین، کاستن از حس «حقارت» و «خجالت» دانش‌آموزانی است که به دلیل فقر مالی نمی‌توانند لوازم و لباس‌های نو داشته باشند. برای همین این کمپین در توزیع کمک‌ها بر حفظ آبرو و هویت دانش‌آموزان دریافت‌کننده، نحوه ارسال و تحویل مخفیانه آن ها تاکید دارد. مستندات و هزینه‌ها به گفته این کمپین، در نامه اعلام داوطلبی مدیران مدرسه‌ها قید خواهد شد.

در عین‌حال اگر مبالغی که از سوی بینندگان و مشارکت‌کنندگان در این کمپین کم‌تر یا بیش‌تر از وجوه مورد نیاز باشد، یا به تشخیص مدیر مدرسه به محروم‌ترین دانش‌آموزان تعلق می‌گیرد یا به مدارس بعدی که در نوبت قرار دارند، پرداخت می‌شود.

با این وجود، آمار دقیقی از کودکان بازمانده از تحصیل در ایران وجود ندارد. آمارها یا متناقض‌ هستند و یا به سال‌ها قبل مربوط‌ می‌شوند. در سال ۱۳۹۲ «یوسف نوری»، رییس مرکز آمار و فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات وزارت آموزش و پرورش تعداد کودکان بازمانده از تحصیل را ۱۴۱ هزار نفر در گروه سنی ۶ تا ۱۱ سال اعلام کرد. در حالی‌که در آبان ماه سال ۱۳۹۱ این آمار توسط معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش پنج هزار نفر اعلام شده بود.

اما مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۹۰ اعلام کرد که بیش از سه میلیون و ۵۰۰ هزار کودک بین ۶ تا ۱۱ سال یا اصلا به مدرسه نرفته‌اند یا از تحصیل بازمانده‌اند. طبق سرشماری همان سال، گروه سنی بالای ۶ سال، ۹ میلیون و ۷۱۹ هزار نفر در ایران خود را بی‌سواد مطلق معرفی کرده‌ بودند.

این آمار متناقض در حالی ارایه شده است که هر ساله بخشی از کودکان از این جامعه آماری حذف می‌شوند؛ از جمله کودکان کار و خیابان، کودکانی با مادر ایرانی و پدر غیرایرانی، کودکان اتباع خارجی که مدارک قانونی ندارند، کودکان حاصل از «روابط نامشروع» که شناسنامه ندارند و کودکانی که زیر سن قانونی ازدواج کرده‌اند.

این کودکانی که از آمار دانش‌آموزان حذف ‌شده اند، پس از ترک تحصیل، به حاشیه‌های جامعه پرت می‌شوند، به کار روی می‌آورند یا در معرض بزه و اعتیاد قرار می‌گیرند. کم نیستند کودکانی که در خیابان‌ها به فروختن گل، آدامس، پاک کردن شیشه‌های ماشین یا واکس زدن مشغول‌اند.

اما مهم‌ترین دلیلی که کنش‌گران حقوق کودک برای ترک تحصیل کودکان برمی‌شمرند، فقر است. بهترین مدرسه‌های تهران در مقطع راهنمایی و دبیرستان سالیانه مبلغ ۱۰ میلیون تومان از خانواده‌ها دریافت می‌کنند تا با برگزاری کلاس‌های فوق‌العاده و تست‌زنی، دانش‌آموزان را برای کنکور آماده کنند. این رقم در مدارس نمونه‌ مردمی و غیرانتقاعی دبستان نیز به چشم می‌خورد.

مدارس دولتی نیز برای ثبت‌نام دانش‌آموزان مبلغی دریافت می‌کنند که گاه حتی خانواده‌های طبقه متوسط نیز از پرداخت آن به دلیل شرایط خود عاجز می‌مانند. این در حالی است که طبق قوانین جمهوری اسلامی و هم چنین کنوانسیون بین المللی حقوق کودک که ایران آن را پذیرفته، تحصیل کودکان امری رایگان است و حق همه آن ها به شمار می رود.

البته کارشناسان معتقدند که سیاست‌های تعدیل ساختاری و کوچک‌سازی دولت در کنار خصوصی‌سازی باعث شده وضعیت مدارس دولتی در سال‌های اخیر نامناسب و از کیفیت پایینی برخوردار باشد. با این وجود، «احمد میدری»، معاون رفاه وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی دهم شهریور ماه سال جاری از تصویب ۱۱ پروژه‌ای خبر داد که در برنامه «اقتصاد مقاومتی» قرار است فقر و آسیب‌های اجتماعی را کنترل کند.

به گفته او، در میان این ۱۱ پروژه، بحث بازماندگی از تحصیل نیز وجود دارد که هدف آن، بازگرداندن کودکان به مدرسه است.

بنا به آماری که هفته پیش او ارایه داد، ۳۵۰ هزار کودک در سنین ابتدایی وارد آموزش رسمی نشده‌اند.

در این میان، کمپین «همه بچه‌ها» می‌خواهد در این گام، با کمک‌های مردمی، کودکانی را به ادامه تحصیل وادارد که به دلیل فقر خانواده، نمی‌توانند از لوازم و پوشش نو در آغاز سال تحصیلی برخوردار شوند. مشارکت‌کنندگان می‌توانند با گرفتن شماره #۱*۷۳۳* و واریز مبلغی که مد نظر دارند، به این گروه از کودکان برای برخورداری از تحصیل کمک کنند.

بنا به تعهدات این کمپین، سازمان بهزیستی وجوه نقد را بر اساس فهرست ارسالی و تاییدشده دانش‌آموزان نیازمند به حساب مدیران مدرسه واریز می‌کند. مدیران مسوولیت تهیه و توزیع کفش و لباس‌ها را بر اساس دستورالعملی که بهزیستی ارایه کرده است، برعهده دارند. مراحل تهیه و توزیع این لوازم توسط مدیران مستندسازی شده و برای شبکه یک سیمای ایران ارسال خواهد شد.