گزارشگری که برای باشگاه ها دادخواست نوشت؛ پول می خواهید یا میزبانی؟

کنفدراسیون فوتبال آسیا، میان سفره ایران و عربستان نشسته. خودش هم از ادامه این جدل سیاسی که پایش به فوتبال کشیده خسته است. اختلافاتی که از سال قبل و در پی حمله به سفارت عربستان در تهران آغاز شد و همچنان حتی در ابعاد فوتبالی هم ادامه دارد. به یک سفارت حمله کردند، حالا به دومین سالی می رسیم که تیم های ایرانی حق میزبانی خود را از دست می دهند.

فدراسیون فوتبال ایران مدعی شده که کنفدراسیون فوتبال آسیا طی نامه ای مجدد، میزبانی باشگاه های ایران مقابل عربستانی ها را سلب کرده. این یا برگرفته از برداشت نادرست از دستورالعمل تازه کنفدراسیون است، یا فرار به جلوی فدراسیون ایران برای خاموش کردن دهان باشگاه هایی که در حال تضرر دائمی هستند.

کنفدراسیون، فقط یک بار در تاریخ 26 اسفندماه، به صورت رسمی اعلام کرد که با توجه به ادامه تنش سیاسی میان ایران و عربستان سعودی، بازی‌های فوتبال میان باشگاه‌های دو کشور باید در زمین بی‌طرف برگزار خواهد شد. اشتباه ساختاری مدیریت فوتبال ایران همین جاست که تفاوت نامه امروز AFC با آن چه اسفند سال قبل نوشته را یا درک نمی کند، یا به درستی بازگو.

 

کلاف سردرگم نامه های کنفدراسیون

روز پنجم بهمن ماه سال گذشته، کنفدراسیون فوتبال آسیا در بیانیه ای خطاب به ایران و عربستان، رسما اعلام می کند که مشکلات سیاسی خود را تا روز ۱۵ مارس (۲۵ اسفند) تمام کنند. کنفدراسیون به صورت مسالمت آمیز از ایران و عربستان خواسته بود از دعاوی سیاسی دوری کنند و حتی در بخشی از بیانیه خود از ماهیت میزبانی ایران دفاع کرد و چنین نوشت:

«کنفدراسیون فوتبال آسیا درخواست می کند فدراسیون های دو کشور اجازه ندهند مسائل سیاسی در فوتبال مداخله ای داشته باشد. ما باور داریم که کشور ایران یکی از امن ترین کشورهای جهان برای همه تیم های ملی و باشگاهی شرکت کننده در رقابتهای بین المللی مختلف است.»

دو هفته بعد، در اجلاس دوم کمیته اجرایی کنفدراسیون فوتبال آسیا، فدراسیون عربستان برگ برنده خود را رو کرد. مسئله ای که هرگز از سوی فدراسیون ایران نه رسانه ای شد و نه حتی در قبال آن موضعی محکم وجود داشت.

«محمد النویصر»، نایب ‌رییس فدراسیون فوتبال عربستان در جلسه ای مشترک با دبیرکل فدراسیون فوتبال ایران و همین طور اعضای کمیته اجرایی AFC نامه وزارت کشور عربستان را ارائه می کند. بخشنامه ای مبنی بر ممنوعیت ورود تمامی اتباع عربستان (تا اطلاع ثانوی) به خاک ایران و همین طور ممنوعیت از سفر شهروندان یا صاحبان پاسپورت های ایرانی به این کشور. «محمد النویصر» در همان جلسه، فدراسیون فوتبال عربستان را تابع فرامین کشورش معرفی کرد.

واکنش ایران، از نگاه کنفدراسیون آسیا منطقی بود. «علیرضا اسدی» دبیرکل فدراسیون ایران مدعی می شود که ایران برای اعطای ویزا به شهروندان عربستانی (در آن زمان) نه منع قانونی دارد و نه کارشکنی خواهد کرد. کنفدراسیون از ماحصل آن جلسه، به دستورالعملی رسید که میزبانی دو کشور تا پایان مناقشات سیاسی را منع کرد. کنفدراسیون هیچ بازه زمانی مشخصی برای پایان دادن به ممنوعیت میزبانی دو کشور از تیم های باشگاهی و ملی هم را تعیین نکرده بود. در حقیقت AFC خودش را وسط سفره ای نشاند که دو سر آن مجادله بود.

وقتی در نامه کنفدراسیون تاکید شده که «تا پایان مناقشات سیاسی» این حکم پابرجا خواهد ماند، می شد انتظار داشت که تیم های باشگاهی و فدراسیون ایران سریع تر برای فصل 2016 – 2017 آسیا آستین بالا بزنند.

 

دادگاه CAS

روز شانزدهم فروردین ماه سال جاری (کمتر از یک ماه بعد از حکم کنفدراسیون آسیا به سود عربستان) خبرگزاری فارس نوشت: « پس از مناقشه ایجاد شده بین فدراسیون‌های فوتبال ایران و عربستان که منجر به رأی جنجالی AFC مبنی بر دیدار تیم‌های باشگاهی دو کشور در لیگ قهرمانان آسیا در کشور ثالث شد، مقرر شد تا باشگاه‌های ایرانی و نمایندگان ایران در لیگ قهرمانان آسیا با هماهنگی با فدراسیون فوتبال، شکواییه‌‌ای را آماده و برای دادگاه CAS ارسال کنند.»

دادگاه CAS یا همان دادگاه حکمیت ورزش، دادگاهی است در لوزان سوئیس که وظیفه بررسی نهایی دعاوی ورزشی میان فدراسیون ها، کنفدراسیون ها و فدراسیون های ورزشی را دارد. آرای این دادگاه اساساً زمانی قابل قبول است که در اساسنامه کنفدراسیونها درباره آن قید شده و این دادگاه به رسمیت شناخته شده باشد. به عنوان نمونه از آنجا که در اساسنامه فیفا بندهای ۵۹ و ۶۰ داوری دادگاه CAS را مجاز شمرده، بسیاری از اختلافات بین طرفین در رابطه با متون قراردادها یا سایر موارد در دادگاه عالی ورزش قابل بررسی است.

کنفدراسیون فوتبال آسیا در نامه نخستی که خطاب به هر دو فدراسیون ایران و عربستان نوشت، برای ایران یک راه ویژه باز کرد. هنوز ایران هیچ تصویری از شکایت به دادگاه حکمیت ورزش نداشت، اما کنفدراسیون آسیا نوشت: «درصورتی که طرفین به دادگاه CAS شکایت ببرند و آن دادگاه نظری خلاف بر حکم کنفدراسیون آسیا صادر کند، این حکم شکسته خواهد شد.»

مسلما دلیلی نداشت عربستان نسبت به رای AFC شکایت ببرد. اما طرف ایرانی، با وکیلی نام آشنا وارد مجادله می شود. متن دادخواهی را «رضا جاودانی» برای دادگاه حکمیت ورزش نوشت. مجری و مفسر صداوسیمای ایران .

 

از تفسیر تا دادگاه

«رضا جاودانی» را تقریبا به خوبی به چهره می شناسیم. متولد سال 1348 است و وقتی فقط بیست سال سن داشت، وارد سیمای مشهد شد. مجری و اخبارگوی ورزشی بود و گاهی هم کشتی استانی را گزارش می کرد. سال 76 با موج جدیدی که «علی اصغر پورمحمدی» به راه انداخت، وارد جام جم شد. اولین برنامه اش همان سال «جنگ ورزش» بود که هر شب روی آنتن می رفت. آرام آرام به دوست صمیمی عادل فردوسی پور بدل می شود. همراه و هم پیاله و هم قدم شهیرترین مجری و گزارشگر فوتبال ایران.

او تهیه کنندگی و اجرای دایره طلایی و یک جهان یک جام را در کارنامه اش دارد و جزو مجریان محجوب و محبوب ورزشی صداوسیما است. اما تا پیش از حضورش در برنامه «دورهمی» مهران مدیری کمتر کسی از جامعه عوام می دانست که شغل اصلی «جاودانی» وکالت است.

رضا جاودانی کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی است. سال 83 در کانون وکلا قبول می شود و یک سال بعد پروانه وکالتش را می گیرد. از دادگاه های خانواده فراری است، چون علاقه ای به دعاوی خانوادگی در محل کارش ندارد. اما در عوض می گویند که پرونده های قضایی، جنایی و همین طور حقوقی را به خوبی وکالت کرده. اسفندماه سال قبل، برخلاف همیشه، خودش به باشگاه های ایرانی پیشنهاد می دهد که وکالت پرونده آنها علیه فدراسیون سعودی را برعهده بگیرد. در کمتر از یک هفته دادخواست را به دو زبان فارسی و انگلیسی آماده می کند و در اختیار باشگاه ها و فدراسیون فوتبال قرار می دهد.

فدراسیون فوتبال، به دادخواستی که «رضا جاودانی» نوشته بود نظارت کامل داشت. مشکل اصلی در این دادخواهی، نه بازپس گرفتن میزبانی از کنفدراسیون مقابل عربستانی ها، که دریافت غرامت بابت ضررهای مالی بوده.

باشگاه های ایران و فدراسیون فوتبال از دادگاه حکمیت ورزش خواسته بودند عربستان و کنفدراسیون فوتبال آسیا را ملزم به پرداخت هزینه های اضافه، برای سفرهای اجباری به کشور ثالث و بازی مقابل سعودی ها کنند.

به یاد بیاوریم نامه سرگشاده «سعید آذری» خطاب به فدراسیون فوتبال ایران و کنفدراسیون فوتبال آسیا را. هشتم فروردین ماه سال جاری، مدیرعامل باشگاه ذوب آهن اصفهان خطاب به علی کفاشیان رئیس وقت فدراسیون فوتبال ایران نوشت: «هیئت مدیره محترم باشگاه ذوب آهن مقرر کرده است کشور ثالث برای میزبانی از حریف عربستانی، کشور استرالیا باشد.» آن زمان ذوب آهن باید مقابل النصر عربستان قرار می گرفت.

مدیرعامل ذوب آهن در نامه رسمی خود در چهار بند، به مشکلات مالی این باشگاه و صرف هزینه های اضافه اشاره کرد و حتی خواهان میزبانی کشورهای فارسی زبان مانند تاجیکستان یا افغانستان شد. افغانستان مدتهاست که حق میزبانی از تیم های باشگاهی و ملی آسیایی در کشور خودش را هم ندارد.

ذوب آهن در دبی مقابل النصر قرار گرفت. در دو بازی رفت و برگشت هم در کشور ثالث هفت گل در مجموع به عربستانی ها زد و صعود کرد.

دغدغه باشگاه های ایرانی، ریال و تومان بود، نه حق میزبانی. دادخواستی که برای دادگاه CAS نوشته شد هم به همین مسئله اشاره داشت. این که کنفدراسیون و عربستانی ها باید هزینه های سفر را تقبل کنند. بازپس گرفتن میزبانی، در مراتب بعد این دادخواست قرار گرفته بود. البته به خواست و اصرار باشگاه های ایران.

 

سرانجام مجهول

مهدی تاج ابتدای هفته در دیدار با نمایندگان باشگاهی ایران در لیگ قهرمانان آسیا گفته بود که به کنفدراسیون نامه نوشته، اما جوابی از کنفدراسیون دریافت نکرده. دو دلیل مشخص برای بی اعتنایی AFC به نامه نگاری رئیس فدراسیون فوتبال ایران وجود دارد.

یک ماه قبل که فدراسیون ایران در قبال انتخاب بهترین های سال آسیا خطاب به کنفدراسیون نامه نوشت، بلافاصله از دبیرکل AFC پاسخی مسالمت آمیز دریافت کرد. روز 26 آبان ماه «ویندزور جان» برای رئیس فدراسیون ایران نوشت که کنفدراسیون لیست دومی را با حضور نمایندگان ایرانی تشکیل خواهد داد و به صورت بسیار محترمانه از ایران خواست دور از تنش و تحریم، روابط خود را با کنفدراسیون گسترش دهد. «ویندزور جان» به عنوان دبیرکل کنفدراسیون فوتبال آسیا تاکید کرد که احترامی ویژه برای فوتبال ایران قائل است.

اما مهدی تاج، مهمترین مراسم و نشست AFC را تحریم می کند. با وجود انتخاب بهترین داور و بهترین فوتسالیست آسیا، رئیس به مراسم نمی رود. کنفدراسیون قاعدتا نیازی به تعامل مجدد در فاصله کمتر از یک ماه نمی بیند. در عین حال، کنفدراسیون در حکم سال گذشته خود تاکید کرده بود تا زمان حل نشدن مناقشات سیاسی و همین طور مشخص نشدن رای دادگاه حکمیت ورزش، از نظر خود برنمی گردد.

کنفدراسیون به ایران کد مشخص داده. گفته بود به دادگاه حکمیت برای تغییر این حکم شکایت کنید. اما باشگاه های ایرانی به جای طلب میزبانی، خواستار وجه نقد شده اند. از سویی دیگر، دادگاه CAS تا سه ماه آینده جوابی در قبال شکایت ایران نخواهد داد. عربستانی ها فعلا دفاعیات خود را به لوزان سوئیس برده اند و قاضیان در حال بررسی هستند.

به یک مورد کلیدی هم توجه کنیم. دادگاه حکمیت یک بار (دو هفته قبل) در دعوای عراق و عربستان برای میزبانی ایران از تیم ملی عربستان، به سود عربستان رای داد. کنفدراسیون فوتبال آسیا از دو سال قبل میزبانی عراق به دلیل ناامنی در این کشور را ممنوع کرده بود. تیم ملی عراق به میزبانی ایران مقابل حریفان خود قرار می گرفت و حالا که باید مقابل عربستان در تهران به میدان می رفت، باز هم کنفدراسیون به درخواست عربستان، میزبانی ایران(در همین تک بازی مقابل عربستان) را ممنوع اعلام کرد.

«عبدالخالق مسعود» رئیس فدراسیون فوتبال با همراهی وزارت ورزش عراق، از حکم کنفدراسیون به فیفا شکایت بردند. فدراسیون جهانی فوتبال رای به میزبانی ایران داد. سپس عربستانی ها به CAS شکایت کردند و با حکم این دادگاه، میزبانی را از ایران گرفتند.  

به همین سادگی، دستورالعمل تازه از مالزی رسیده است. کنفدراسیون فوتبال آسیا در ضرب الاجلی از فدراسیون ایران و عربستان خواست کشور بی‌طرفی را به عنوان میزبان خودشان در لیگ قهرمانان آسیا انتخاب کنند. حالا ایران و عربستان باید تا تاریخ 13 دی ماه 95 کشور ثالث را انتخاب کنند، چون قطعا تا آن زمان دادگاه حکمیت، رای نهایی خود را صادر نخواهد کرد.

مشکل حالا اینجاست که فدراسیون فوتبال ایران، نه تنها سرنخ اصلی را نگرفته، نه تنها در دادخواست کنار باشگاه ها نبوده، نه تنها زمان لازم برای لابی با کنفدراسیون و دادگاه حکمیت ورزش را از دست داده که حتی با رفتار اخیر و تحریم مهمترین مراسم و اجلاس AFC در موضع انفعالی قرار گرفته است. رفتاری متضاد با آن چه سعودی ها در قبال کنفدراسیون آسیا داشتند.