زنان غایب طبیعی کمپین انتخاباتی مصطفی میرسلیم هستند

«بانوان ریحانه هستند، حضور بانوان در محيط‌هاى كارگاهى و مشاغل سخت مناسب نيست و از شأن آنان به دور است.»

این جمله‌ای است که «مصطفی آقامیرسلیم»، کاندیدای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در توییتر خود نوشته است در پاسخ به سوالی که کاربران توییتر از او پرسیده‌اند درباره شرکت‌هایی که وی رییس هیات مدیره آن ها است و زنان را استخدام نمی‌کند.

میرسلیم در مناظره دوم کاندیداهای ریاست جمهوری با طرح سوالی انتقادی درباره لخت کردن زنان ایرانی در فرودگاه تفلیس به بهانه بازرسی و ضعف دیپلماسی دولت برای پی گیری، توجه رسانه ها را برانگیخت ولی به نظر می رسد دیگر مسایل زنان ایران چندان اهمیتی برای کاندیدای حزب «موتلفه اسلامی» ندارد. در تبلیغات انتخاباتی او، مستندی که از وی در تلویزیون پخش شد و معدود سخن‏رانی ها و سفرهایش نیز زنان کم ترین حضور را داشته اند.

میرسلیم رییس هیات مدیره شرکت های «تحقیق، طراحی و تولید موتور ایران خودرو» (ایپکو) و «دیزل سنگین ایران» (دسا) است. پس از برکناری «منوچهر غروی» از ریاست «ایران خودرو» در دولت محمد خاتمی، نام میرسلیم برای مدیرعاملی شرکت ایپکو مطرح شده بود اما ریاست هیات مدیره به او رسید. به هر صورت، هیچ کدام از این شرکت‌ها حاضر به استخدام زنان نیستند.

یکی از زنانی که چند باری تلاش کرده بود در یکی از این شرکت‌ها استخدام شود، می‌گوید: «زن‌ها می‌دانند در ایپکو استخدام نمی‌شوند. تنها تعداد کمی تلاش می‌کنند که آن‌هم بیهوده است.»

شرکت ایپکو در پاسخ به تماس تلفنی این متقاضی کار پاسخ داده است که زنان می‌توانند با مراجعه به شرکت، فرم‌ها را پر کنند اما شرکت بنا به سیاستی که تعریف کرده است، زن استخدام نمی‌کند: «گفتند روند استخدام در این شرکت ابتدا کارآموزی است و بعد اگر امکان استخدام وجود داشته باشد، این اقدام انجام می شود.»

اما آیا زنان می‌توانند به عنوان کارآموز در این شرکت مشغول شوند؟ پاسخ هم‎چنان «خیر» بوده است.

در آگهی‌های استخدامی شرکت ایپکو نیز در مقابل هر گزینه «جنس»، نوشته شده است: «مرد». در شرایط آن هم آمده است که این فرصت‌های شغلی در اختیار افرادی قرار می‌گیرد که خدمت سربازی را گذرانده یا معاف از خدمت شده باشند؛ یعنی فقط مردان. 
در سال ۱۳۹۴ در آگهی استخدام این شرکت برای مشاغلی چون تکنسین آزمون، تکنسین آماده‌سازی، کارشناس صحه‌گذاری، کارشناس احتراق، کارشناس نگاشت و تنظیم، طراح، کارشناس EMS، کارشناس کیفیت، تکنسین کیفیت و کارشناس پژوهش اجرایی ذکر شده بود که فقط مردان استخدام می شوند.

میرسلیم در ادامه توییت‌های خودش در پاسخ به کاربران توییتری توضیح داده است: «[زنان] در محیط‌های اداری و آموزشی و بهداشتی و تحقیقاتی حضورشان اثرگذار و بعضا به سختی قابل جایگزینی است.»

میرسلیم چندین مورد دیگر را هم نسبت به زنان گفته است، از جمله تاثیر زنان بر «کانون خانواده» و مشارکت آن‌ها در به ثمر رساندن انقلاب ۵۷، پشتیانی از رزمندگان و فعالیت‌هایشان در عرصه‌های علم، فرهنگ و هنر. 

اگرچه او بر برابری زنان در مدیریت تاکید کرده اما در توییت دیگری نوشته است: «اگر تفاوتی بین زن و مرد وجود دارد، به نوع استعدادهایی برمی‌گردد که خدای متعال در وجود هرکدام به ودیعت نهاده است.»

در واقع، از نگاه میرسلیم، زنان اگرچه می‌توانند مدیر شوند اما مشاغل سخت یعنی احتمالا استخدام در مشاغل زیرمجموعه طراحی و تولید موتور ایران خودرو و دیزل ایران از «شان» آن‌ها به دور است؛  همان نگاه تفکیک و محرومیت جنسیتی بر اساس تفاوت بیولوژیک بدون توجه به تخصص و توانایی‌های فردی.

در مناظره‌های این دوره از انتخابات ریاست جمهوری بحثی درباره زنان پیش نیامد و هیچ‌کدام از کاندیداها هم به مسایل و مصايب زنان اشاره‌ای نکردند بلکه صرفا به آن‌ها ذیل موضوع «خانواده» و «افزایش جمعیت» اشاره‌ شد. البته یک‌بار هم از حسن روحانی پرسیدند که چه اقدامی برای اشتغال زنان انجام می‌دهد که او نیز با اشاره به ایجاد اشتغال برای جوانان، به زنان به شکل ویژه نپرداخت.

به مانند مناظره‌ها که زنان صرفا در کانون خانواده‌ تعریف و آسیب‌شناسی شدند، میرسلیم در حساب توییتری خود به اصل ۲۱ «قانون اساسی» اشاره کرده که دولت‌ها موظف به تامین آن هستند اما با رعایت «موازین اسلامی».

طبق این اصل، دولت‌ها موظف شده اند به ایجاد زمینه‌های مساعد برای رشد شخصیت زن و احیای حقوق مادی و معنوی او، حمایت از مادران، به ویژه در دوران بارداری و حضانت فرزند و کودکان بی‌سرپرست، تشکیل دادگاه صالح برای حفظ کیان و بقای خانواده، ایجاد بیمه خاص زنان بیوه، سال‌خورده و بی‌سرپرست و اعطای قیمومیت فرزندان به مادران شایسته در صورت نبودن ولی شرعی.

گفته های میرسلیم درباره زنان و هم چنین عملکرد او در دو شرکتی که ریاست‌ هیات مدیره آن ها را برعهده دارد، حکایت از آن دارند که او قایل به محدودیت جنسیتی در عرصه اشتغال برای زنان است. اگر شانسی برای پیروزی در انتخابات داشته باشد، ممکن است مانند دوره ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد، برخی از رشته‌های مهندسی نیز در دانشگاه‌ها بر اساس همین باورهای او برای زنان مهر ممنوع بخورد.