معماهای دربی تهران در آلمان؛ از 15 میلیارد درآمد تا لغو ناگهانی

پدرام قائمی -  شهروند خبرنگار

برای اولین بار در تاریخ فوتبال کشور مقرر شد دربی تهران در جایی به جز ایران برگزار شود. یک بار وقتی «داریوش مصطفوی» رییس فدراسیون فوتبال ایران بود، در همان رای تاریخی خود پس از دربی جنجالی سال 73، دربی را به بندرعباس برد. دیگر هیچ وقت استقلال و پرسپولیس در جایی به جز استادیوم های «آزادی» و «شیرودی» روبه‎روی هم قرار نگرفته بودند، چه رسد به خارج از ایران.

کشور آلمان و شهر بیلفلد برای روز بیست و پنجم تیرماه میزبان استقلال و پرسپولیس انتخاب شدند. این طرح را اسپانسر دو باشگاه استقلال و پرسپولیس داده است؛ اسپانسری که البته «علی‌اکبر طاهری»، مدیرعامل باشگاه پرسپولیس به شدت با ادامه همکاری با آن مخالف بود. اما فشارهای وزارت ورزش و جوانان و نیز شخص «محمدرضا داورزنی»، معاون قهرمانی وزیر باعث شد طاهری راضی به ادامه همکاری با اسپانسر مشترک میان استقلال و پرسپولیس شود.

داستان این اعمال فشار هم ساده بود؛ محمدرضا داورزنی از شرکای سامانه «۳۰۹۰» که اسپانسر مشترک استقلال و پرسپولیس است، محسوب می شود. 3090 حیاتش  را وقتی داورزنی رییس فدراسیون والیبال بود، با تیم ملی والیبال ایران آغاز کرد و بعد آرام آرام از یک مرجع سرشماری صرف، به سامانه ای برای کسب درآمد بدل شد.

از محمدرضا داورزنی که حالا هم سرپرست فدراسیون والیبال است و هم معاون وزارت ورزش و جوانان، به عنوان یکی از شرکا و حامیان این سامانه نام می برند.

برای اشاره به نمونه هایی از زیر فشار گذاشتن مدیرعامل باشگاه پرسپولیس، می توان به سه مصاحبه محمدرضا داورزنی طی اردیبهشت و خرداد امسال اشاره کرد. او اردیبهشت ماه گفته بود پس از انتخابات ریاست جمهوری، تغییراتی در هیات‌مدیره دو باشگاه استقلال و پرسپولیس (تیم‌های نایب‌قهرمان و قهرمان لیگ) به وجود خواهد آمد. این ادعایش را وزیر ورزش و جوانان رد کرد. بعد خودش دو روز مانده به انتخابات گفت که وزیر ورزش خواستار ثبات در هر دو باشگاه است. یک روز پس از انتخابات ریاست جمهوری هم به «فارس» گفت:«به زودی تغییرات گسترده‌ای در اتاق مدیران استقلال و پرسپولیس شاهد خواهیم بود.»

سایت «ورزش سه» خردادماه امسال مصاحبه ای با داورزنی داشت. او در این مصاحبه به صراحت از بی میلی خود برای ادامه همکاری با علی اکبر طاهری سخن گفت و به شدت از اسپانسر 3090 حمایت کرد. در هفته های دوم و سوم خردادماه، جلساتی با حضور علی اکبر طاهری، محمدرضا داورزنی و وزیر ورزش و جوانان در ساختمان وزارت ورزش برگزار می شود. طاهری می پذیرد به شرط بقا، اسپانسر باشگاه هم‏چنان سامانه 3090 باقی بماند.

این سامانه با پیامک های هواداران زنده است. هواداران استقلال عدد 4 را به این سامانه پیامک می زنند وهواداران پرسپولیس عدد 6 را. وعده سامانه یا اسپانسر دو باشگاه هم این بوده که بخش عمده ای از درآمد حاصله از پیامک ها، به دو باشگاه استقلال و پرسپولیس داده شود. در مورد درآمدهای خالص این سامانه ابهامات زیادی وجود دارد.

 مدیران سامانه 3090 از درآمد 35 میلیاردی حرف می زنند ولی سایت «طرف‌داری» مجموع درآمد این سامانه را طی سال‌های ۹۴ و ۹۵ خورشیدی بیش از ۲۱۰ میلیارد تومان اعلام کرد. 

مبلغ آن قدر قابل توجه هست که قابل چشم پوشی نباشد. علی اکبر طاهری آخرین بار روز دهم خردادماه در گفت و گو با خبرگزاری «میزان» از احتمال تغییر اسپانسر حرف زد اما روز بیستم خرداد در مصاحبه با همین خبرگزاری، احتمال تغییر اسپانسر را منتفی عنوان کرد. هرچند که گفت هنوز این سامانه 15 میلیارد تومان به پرسپولیس بده‎کار است.

اما اساس برگزاری دربی در خارج از کشور برای اسپانسر مشترک چه سودی داشت؟
مسئولان سامانه 3090 برای نخستین بار می خواستند دربی را به خارج از ایران ببرند. مشکل این بود که شورای تامین امنیت، اجازه برگزاری چنین مسابقه ای پیش از شروع لیگ را نمی داد، پس کشور آلمان به عنوان میزبان انتخاب شد. حتی زمزمه هایی به گوش رسید که شاید «عادل فردوسی پور» برای گزارش این بازی به آلمان برود. اما درآمد از کجا می آمد؟ 

3090 برای اولین بار طرحی تازه ریخت؛ به این ترتیب که مربیان دو تیم استقلال و پرسپولیس باید نفرات مورد نظر خود برای حضور در ترکیب اصلی را به این سامانه معرفی می کردند، بعد هواداران باید به بازیکنان مورد نظر خود برای حضور در ترکیب اصلی تیم شان و بازی مقابل حریف در دربی رای می دادند. برآورد اولیه، رسیدن بیش از دو و نیم میلیون پیامک را نوید می داد.

براساس تعرفه های اعلام شده از سوی سامانه 3090، به ازای هر پیامک روزانه ارسالی در روز، مبلغی بین 120 تا 200تومان از هر هوادار کسر می شود. رقم اس‎ام‎اس‎های هواداری تیم ملی، 120 تومان است و برای لیگ، هر پیامک 200 تومان هزینه خواهد داشت؛ یعنی هر هوادار یک بار در ماه پیامک می دهد اما روزانه 200 تومان از حسابش کسر می شود. به عبارتی، ماهی 6هزار تومان.

حالا اگر برآورد اولیه دو و نیم میلیون هوادار را در 6هزار تومان هزینه ماهیانه ضرب کنیم، به رقم 15 میلیارد تومان می رسیم. همین مبلغ، نزدیک به رقمی است که براساس برنامه «کارلوس کی روش»، سرمربی تیم ملی کشور، برای چهار بازی تدارکاتی، 90 روز تمرین و سه اردوی آماده سازی در راه جام جهانی فوتبال هزینه خواهد شد. مثال ساده تر این که اگر امروز تیم ملی ایران بخواهد مقابل تیم ملی آلمان در کشور بی طرف به میدان برود، باید هزینه ای حدود یک میلیون و 800 هزار دلار برای این بازی به فدراسیون فوتبال آلمان بپردازد؛ یعنی رقمی نزدیک به 7میلیارد تومان. پس با 15 میلیارد تومان، هم می توان بهترین ورزشگاه های آلمان را برای دربی خارج از ایران تدارک دید، هم به باشگاه های استقلال و پرسپولیس نوید درآمدی مناسب داد. وعده 3090، پرداخت 60 درصد از سود حاصله از پیامک های مردم بود.

این روش درآمدزایی در ایران اصلا مرسوم نیست. هر دو باشگاه بازیکنان خود را از طریق رای گیری هواداران در یک بازی دوستانه می شناسند؛ مثلا هواداران استقلال باید از میان «فرشید باقری»، «روزبه چشمی» و «امید نورافکن»، دو نفر را در ترکیب اصلی قرار می دادند. یا هواداران پرسپولیس از بین «سیدجلال حسینی»، «محمد انصاری» و «شجاع خلیل زاده»، یک زوج در خط میانی می ساختند. مساله ای که ابتدا اعتراض «علی منصوریان» و «برانکو ایوانکوویچ»، سرمربیان دو تیم استقلال و پرسپولیس را هم به همراه داشت. اما آن چه «درآمدزایی» نامیده می شود، دو باشگاه را ساکت کرد.

نکته جالب، مخالفت ناگهانی و غیرعلنی وزیر ورزش و جوانان با برگزاری این بازی بود. «مسعود سلطانی فر» طی روزهای دهم، سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم تیرماه به خبرنگاران گفت که هنوز بازی قطعی نشده است و باید منتظر ماند. او در اراک از عدم هماهنگی با مسوولان ورزش آلمان به عنوان مشکل پیش روی این بازی حرف زد و بار دیگر در مصاحبه ای گفت که وقتی مدیران دو باشگاه تصمیم نهایی خود را بگیرند، وزارت ورزش به این مساله رسیدگی می کند. این درحالی است که معاون او، محمدرضا داورزنی در گفت و گو با «مهر»، برگزاری این بازی را قطعی اعلام کرده بود.

اما به نظر می رسد برگزاری این بازی، موانع دیگری هم داشته است؛ «بامداد اسماعیلی»، خبرنگار ایرانی-آلمانی ساکن آلمان روز پنج شنبه در صفحه فیس‎بوک خود نوشت که مدیران باشگاه بیلفلد به او گفته اند با برگزاری دربی تیم های ایران در این ورزشگاه مخالفت کرده اند. مدیران باشگاه دلایل این مخالفت را اعلام نکرده اند اما آن طور که ادعا شده، دو عامل تامین امنیت در ورزشگاه و همین طور نرسیدن به توافق مالی با اسپانسر، از مهم ترین عوامل لغو احتمالی این مسابقه است.

به نظر می رسد هنوز 3090 امیدوار است که بتواند طی 10 روز آینده، موافقت طرف آلمانی را برای برگزاری اولین دربی خارج از کشور جلب کند. پای حداقل 15 میلیارد تومان پول نقد در میان است.