محمد بسته نگار: نهضت آزادی معتقد به نظام است ولی برخورد نظام با افراد را قبول ندارد

محمد بسته‌نگار؛ هفتاد و شش ساله، نویسنده، فعال سیاسی ملی مذهبی و از افرادی است که در هسته اولیه نهضت آزادی حضور داشته. او فعالیت سیاسی‌اش را از نوجوانی و پای منبر محمود طالقانی در مسجد هدایت آغاز کرده است. بسته‌نگار بعدها با طاهره دختر آیت‌الله طالقانی ازدواج کرد و در سال 1339 به عضویت نهضت آزادی درآمد. نهضتی که پدرزنش، مهدی بازرگان، یدالله سحابی، صادق قطب‌زاده و علی شریعتی از بنیان‌گذارانش بودند. محمد بسته‌نگار در همه این سال‌ها به خاطر فعالیت‌های ملی مذهبی‌اش بارها دستگیر شده، چه در زمان قبل از انقلاب و چه در روزهای بعد از انقلاب. اما پای عقایدش ایستاده است. دیروز  خبر درگذشت دکتر ابراهیم یزدی ؛ دبیر کل نهضت آزادی را به او داده‌اند و او به خاطر تمام تلاش‌های ابراهیم یزدی و آنچه بر آن‌ها گذشته اشک ریخته است: «من باید درگذشت دکتر ابراهیم یزدی را که یکی از ستون‌های جامعه ایران بودند به همه مردم عزیز تسلیت بگویم. ایران مرد بزرگی را از دست داده. مردی که خدمات زیادی انجام داد اما قدر ندید.» او شرایط مساعدی برای حرف زدن ندارد اما به سوالات ما درباره دکتر ابراهیم یزدی و سرنوشت نهضت آزادی به طور مختصر پاسخ می‌دهد.

بسیاری معتقدند آقای دکتر ابراهیم یزدی خدمات زیادی به کشور کرده بودند، از نظر شما مهمترین خدمت ایشان به ایران چه بود؟

• ایشان یکی از پایه‌گذاران انقلاب و ایران است که قبل از انقلاب و در خارج از کشور هماهنگی نیروها را به عهده داشتند. همچنین بعد از این‌که مرحوم امام به پاریس رفتند ایشان توانستند کارها را سیستماتیک کنند. در مجموع وجود ایشان برای انقلاب مفید بود. وجود دکتر یزدی برای جامعه و کشور هم مفید بود. اگر این امکان وجود داشت که ایشان به فعالیت خود ادامه دهد، وضع ما بهتر از این بود که الان هستیم. نه تنها ایشان بلکه خیلی از افراد دیگری که همراه انقلاب بودند و قبل از انقلاب خدمت می‌کردند، قدرشان، زحمات شان و خدمات شان نادیده گرفته شد.

همانطور که اشاره کردید در سال‌های اخیر از فعالیت منع شده بودند، اما آیا نظرات شان را منتقل می‌کردند؟

• درست است که ایشان در سال‌های اخیر فعایت خاص سیاسی نداشتند و هیچ منصبی نداشتند اما از دادن هرگونه مشورت به افرادی که صلاحیت داشتند، خودداری نمی‌کرد. نبودن ایشان خلایی است که اکنون در جامعه ایجاد شده. در واقع یکی از پایه‌ها و ارکان جامعه از دست رفته. در شرایطی که همه دنبال قدرت و رسیدن به حکومت هستند به قول معروف ایشان می‌گفتند که ما دنبال حجت هستیم نه قدرت. این بود که از هرگونه مشورت به حقی خودداری نمی‌کردند که حجت را تمام کنند. ایشان در مورد مسائل کشوری به منافع ملی و مصالح کشور احاطه کامل داشتند. در مذاکراتی که با افراد و شخصیت‌ها چه در داخل و چه در خارج از کشور داشتند همیشه منافع ملی و مصالح کشور برایشان در الویت بود. در نظر گرفتن منافع کشور، میراث ماندگار ایشان برای جوانانی است که او را دوست داشتند و می‌خواهند راهش را ادامه بدهند.  آن‌ها باید بدانند او هیچ‌چیز را به منافع ملی ترجیح نمی‌داد نه منافع خودش، نه قدرت و نه منصب را.

با توجه به درگذشت ایشان، تکلیف نهضت آزادی چه می‌شود؟

• نهضت آزادی یکی از دبیران و یکی از موثرترین افراد خود را از دست داده و بایستی در این راه  یک بازسازی کامل کند. بایستی دبیر کل وارد و آگاهی را انتخاب کنند و یا  اداره نهضت را به صورت شورایی انجام دهند. هنوز برای تصمیم‌گیری زود است اما به هرحال یکی از این دو اتفاق می‌تواند کمک کند که نهضت به فعالیت‌های خودش به طور کامل و درست ادامه دهد.

آیا افرادی هستند که بتوانند در کسوت دبیرکلی نهضت بنشینند؟

• ما در نهضت آزادی افراد زیادی داریم، در راس آن‌ها مهندس توسلی، مهندس صباغیان هستند. در کنار آن‌ها هم عده‌ای از جوانان هستند که می‌توانند راه دکتر یزدی و فعالیت‌های نهضت را ادامه دهند.

مناسبات نهضت آزادی با نظام را چطور تنظیم می‌کنید؟

• نهضت آزادی همیشه معتقد به نظام بوده و  الان هم معتقد به نظام هست. ما در چارچوب نظام فعالیت می‌کنیم. اما با برخورد نظام با  افراد مخالفیم و  انتقادمان از افراد داخل حاکمیت است اما اصل نظام را قبول داریم و قبول خواهیم داشت.