محرومیت ۱۱۵ شهروند بهائی از تحصیلات دانشگاهی

حسن روحانی، ریاست جمهوری ایران چهارشنبه هشتم شهریور ماه در سخنانی گفت: «اگر بناست آنها [اقلیت‌های مذهبی] به تکالیف‌شان مانند رفتن به سربازی و پرداخت مالیات مانند سایر مردم عمل کنند، باید از امتیازات یکسان برخوردار باشند.» چند روز بعد از سخنان رئیس دولت، بیش از صد شهروند بهائی به دستور سازمان سنجش که تحت نظارت وزارت علوم است، از تحصیل در دانشگاه‌های ایران منع شدند.

فؤاد سلمانیان، یکی از این صد نفر است که دومین سال است که از ورود به دانشگاه به دلیل اعتقاد به آیین بهائی محروم شده است.

او روز اعلام نتایج کنکور(۲۶ شهریور ماه) وقتی به صفحه اش در سایت سازمان سنجش مراجعه کرد به مانند سال گذشته با گزینه نقص پرونده مواجه شد که در پایین صفحه از داوطلب خواسته شده که برای پیگیری پرونده‌اش به دفتر سازمان سنجش واقع در مشکین دشت کرج مراجعه کند. او می‌گوید: «سال گذشته که به دفتر مشکین دشت مراجعه کردم آنها مرا به سازمان سنجش خیابان کریم خان فرستادند. در آنجا، مسئول مربوطه به من گفت صلاحیتم برای تحصیل در دانشگاه از سوی وزارت اطلاعات رد شده و به آنها ربطی ندارد. به آن شخص گفتم من هیچ کار خلاف یا سیاسی انجام نداده‌ام که صلاحیت ادامه تحصیل نداشته باشم! او در پاسخ گفت الزاما" عدم صلاحیت، فقط کارهای سیاسی نیست و اعتقادات را هم شامل می شود».

 بر اساس مصوبه سال ۱۳۶۹ شورای عالی انقلاب فرهنگی، بهائیان از تحصیل در دانشگاه‌های ایران منع شده اند و فقط با لغو این مصوبه، اجازه تحصیل به بهائیان داده خواهد شد. فواد چند روزبعد به دیوان عدالت اداری مراجعه و دادخواستی را مبنی بر شکایت و لغو این مصوبه ارائه داده است: پس از دو سه ماه که از طریق اینترنت وضعیت دادخواست و پاسخم را پیگیری می‌کردم. یک روز، پیغام آمد که دادگاه تشکیل شده ولی نتیجه اش، فقط به صورت حضوری به شاکی داده خواهد شد. به دیوان عدالت مراجعه کردم و در آنجا به من گفتند که کاری از دست‌شان برنمی آید، زیرا آنها اجازه‌ دخالت در مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی را ندارند و این مصوبات فقط با تصویب همان شورا، لغو یا اصلاح خواهد شد و دست سایر نهادها در این زمینه بسته است.»

گفته می شود ۱۱۵نفر از شهروندان بهائی امسال از تحصیل در دانشگاه محروم شده‌اند ولی فواد اعتقاد دارد تعداد بیشتر از این آمار است: «اسم من در این لیست نبوده، کسانی دیگری هم هستند که نام شان نبوده است.»

سیما، یکی دیگر از محرومین تحصیل بهائی است. او می گوید امسال برخورد سازمان سنجش با بهائیان متفاوت از سال‌های گذشته بود:‌ «پس از آن که داوطلبان بهائی به سازمان سنجش مشکین دشت کرج مراجعه کردند از آنها خواسته می‌شود تا تعهدی را امضاء کنند این تعهد شامل دو بخش بود: در بخش اول نوشته شده بود که من (نام و نام خانوادگی داوطلب) بهائی و بهائی زاده هستم و قوانین کشورم را به دستورات جایی که از آن پیروی می‌‌‌کنم و در فلسطین اشغالی قرار دارد و بیت العدل نام دارد، ارجحیت می‌دهم و هیچ گونه فعایت در تشکیلات فرقه بهائی انجام ندهم. در بخش دوم آمده بود که من نوشته بالا را قبول ندارم و دستورات بیت العدل را به قوانین کشورم ارجحیت می‌دهم.»

اگر داوطلب، بخش اول را امضاء کند صفحه‌اش در سایت بازخواهد شد و او می‌تواند ادامه‌ تحصیل دهد و اگر بخش دوم را امضاء بکند، سایت‌ش بسته خواهد ماند:‌ «نکته جالب این بود که آنها از بهائیان ملتمسانه می‌خواستند که بخش اول را امضاء کنند حتی اجازه می‌دادند تا روی بعضی از جملات را هم به دلخواه خط بکشیم. مسئول مربوطه به صراحت می‌گفت که ما در برجام موفق شده ایم و تحریم ها برداشته شده تنها مشکل ما با جامعه جهانی، نقض حقوق بهائیان در ایران است اگر شما تعهد را امضاء کنید و وارد دانشگاه شوید، این مشکل هم رفع خواهد شد.»

اکثر مراجعه کنندگان بهائی از امضاء تعهد خودداری کرده اند: «چند نفر با خط کشیدن روی جمله‌ی مربوط به پیروی نکردن از بیت العدل، تعهد را امضاء کردند که تا این زمان، سایت برای آنها هم باز نشده است.»

دفترچه ثبت نام آزمون، ستون مذهب ندارد فقط در یک بند، دین اسلام و سه دین مسیحی، یهودی و زرتشتی (در قانون اساسی به عنوان ادیان رسمی ذکر شده اند) آمده که در تبصره نوشته شده جهت مشخص شدن امتحان دینی در آزمون است اما در بخش شرایط عمومی، به صراحت بهائیان از تحصیل در دانشگاه‌های ایران منع می‌شوند. در در بند الف شرایط عمومی دفترچه‌های آزمون قبل از سال ۹۴ آمده بود اعتقاد به اسلام و یا یکی از ادیان مصرح (کلیمی، مسیحی، زرتشتی) در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، همچنین در بند ب تبصره ۴، تبلیغ ادیان ساختگی از مصادیق عناد با جمهوری اسلامی ذکر شده است.

سال ۹۴ شرایط عمومی را تغییر دادند: «بند ب ملتزم بودن به احکام عملی اسلام (انجام دادن واجبات و پرهیز کردن از محرمات) با مستثنی کردن سه دین مندرج در قانون اساسی، از شرایط عمومی داوطلبان شد. مسلم است که هر فرد بهائی مانند پیروان همه‌ی ادیان، احکام مذهبی خویش را انجام می‌دهد نه دین دیگری را و به همین دلیل هیچ فرد بهائی دارای شرایط عمومی نخواهد بود.»

به اعتقاد سارا، «گنجاندن این بند در دفترچه ثبت نام، نمونه بارز، تفتیش عقاید و خلاف قانون اساسی کشور است و از سوی دیگر، داوطلبان بهائی را از شرکت در آزمون منصرف می‌کند و با عدم شرکت بهائیان در کنکور، اعتراضات جهانی هم به نقض حق تحصیل بهائیان کم خواهد شد. چون در این صورت بهائیان مقصر نشان داده می‌شوند که در آزمون شرکت نکرده‌اند نه مسئولان گزینش وزارت علوم».