محمد غرضی: كردستان مستقل ممكن است مثل سودان شود

يك روز مانده به برگزاری رفراندوم استقلال کردستان عراق، فشار مخالفان، به ويژه کشورهای همسایه عراق به اوج رسيده است اما کردها برای برآورده شدن آرزوی چند ده ساله خود روزشماری می کنند. «محمد غرضی»، سیاستمدار ایرانی سال ها با کردهای ایران در ارتباط بوده است. خودش می گوید با نسل گذشته آن ها خیلی نزدیک بوده است:«اما با نسل جدیدشان فاصله داریم. از دهه 40 تا دهه 60 آن جا زیاد می رفتم. دهه 60  معاون استاندار کردستان بودم.» «ایران وایر» از او درباره رفراندم استقلال کردستان عراق و تاثیر آن بر ایران پرسیده است:

نظرتان درباره برگزاری رفراندم برای استقلال کردستان عراق چیست؟

• پیش از این که شما تماس بگیرید، پیامکی گرفتم که نماینده کردستان عراق در ایران گفته است احتمال به تاخیر افتادن رفراندم امکان پذیر است. مجموعه ملت های منطقه به تغيير جغرافیایی به شدت حساس هستند. پریشب «بی بی سی»  نشان می داد کسانی که در کردستان عراق موافق جدایی هستند، پرچم اسراییل را در دست دارند چون اسراییل از آن ها حمایت کرده است. ما منطقه را خیلی خوب می شناسیم؛ این که یک قسمت از کشوری بدون رای عموم مردم جدا شود، حساسيت برانگیز است. دولت ها با تغییر مرزها خیلی مشکل دارند و می دانند که این تغییرات گرفتاری هایی ایجاد می کنند که حل آن ها دیگر از عهده سیاستمداران برنمی آید. به همین خاطر من موافق برگزاری این رفراندوم نیستم. اين موضوع به نفع ملت ایران، ملت کرد و دیگر ملت ها نیست. کردستان مستقل یک ابزاری می شود مثل اسراییل که آمده است در یک منطقه ای و الان 100 سال است جنگ است. اگر اسراییل از این استقلال حمایت می کند، چون می خواهد یک موضع بحرانی دیگر درست کند.

آیا برگزاری این رفراندم تاثیری در وضعیت کردهای ایران دارد؟

• شاه «اسماعیل» وقتی در «چالدران» با عثمانی جنگید، شکست خورد. از 10 هزار سربازی که داشت، تنها 25 نفر باقی ماندند. آن ها فرار کردند و به پاوه رفتند. در آن جا کردها از آن ها به مدت دو سال محافظت کردند تا این که لشکر عثمانی به خاطر مقاومت مردم تبریز، از ایران رفت. یعنی با مراجعه به تاریخ متوجه می شویم که کردها بیش تر خودشان را ایرانی می دانند تا عثمانی و کشورهای دیگر. تاریخ مملو از ارتباط مردم کردستان با ایران است. وقتی «ملا مصطفی بارزانی» مورد هجمه قرار گرفت، به ایران آمد. رژیم گذشته او را تحویل گرفت. مردم کردستان خودشان را ایرانی می دانند. جو عمومی در ایران هم نسبت به این که بخواهد یک کردستان مستقل درست شود و... وجود ندارد.

اما تحلیل گران معتقدند به خاطر نارضایتی کردها از حکومت و تبعیض هایی که وجود دارد، ممکن است کردهای ایران هم از کردستان عراق الگو برداری کنند.

• ایران تبدیل به یک جمهوری اسلامی شده که همه اقوام و اقلیت ها را به رسمیت می شناسد و با آن ها تعامل می کند. اما احزاب و گروه ها در کردستان گاهی حرف هایی می زنند که سر جنگ دارد. یادم می آید یک زمانی بی بی سی با رییس حزب «کومله» ایران صحبت می کرد. خبرنگار می گفت شما اسلحه دارید، چرا اسلحه دارید؟ او می گفت ما برای دفاع از خودمان اسلحه داریم. خبرنگار می گفت مگر به شما حمله شده است؟ شما وقتی اسلحه جمع می کنید و خودمختار عمل می کنید، هیچ حکومتی راضی نیست. او جوابی نداشت بدهد.

یعنی شما معتقدید حکومت ایران حقوق مردم کرد را به طور کامل رعایت می کند؟

• من معتقدم نابرابری وجود دارد. ٩٠نخست وزیر و رییس جمهوری در ایران عوض شده اند. من هر 90 تا را می شناسم. هرکدام که آمده اند، بخشی از حقوق عامه را به نفع خودشان مصادره کرده اند. اما معتقدم با تعامل باید این مشکلات حل شود نه با جنگ. اگر 50 کشور در این منطقه درست کنند، چه فایده دارد؟ مدام اسلحه از خارجی بخرند و با مردم خودشان بجنگند؟ شما الان به سودان نگاه کنید؛ جنوبش استقلال پیدا کرد، دومیلیون نفر به کشورهای اطراف پناه بردند. دو تا قبیله آن جا هستند که فقط هم دیگر را می کشند. همین اتفاق می تواند در کردستان های ایران و عراق و ترکیه و سوریه هم بیفتد. تجارب نشان داده است که با تعدد حکومت ها نمی توانیم حقوق مردم را رعایت کنیم. در اولین درس سیاست می گوییم حقوق عام به حقوق خاص ارجحیت دارد و حقوق ملت به حقوق حکومت. حکومت ها به مردم ظلم می کنند؟ خب بله. اما راه جلوگیری از ظلم، تشکیل حکومت های دیگر نیست.

پس راه حل پایان این نابرابری ها و تبعیض ها چیست؟ مردم کرد سال ها است آرزوی حکومت مستقل دارند که این نابرابری ها به پایان برسد.

• برای این که این مشکلات حل شوند و برابری به وجود بیاید، جمهوریت باید توسعه پیدا کند. رییس جمهوری، رییس همه است اما استان ها را مردم خودشان ساخته اند و باید استاندار را خودشان انتخاب کنند. اين آرزوی من است و راه حل خوبی هم هست.