یک ماه پس از اعتراض‌های سرتاسری اخیر در ایران، مقام‌های ایرانی هنوز درباره تاثیر «تلگرام» بر اطلاع‌رسانی درباره این اعتراض‌ها و گسترش آن ها به ده‌ها شهر ایران ابراز نگرانی می‌کنند و برخی هم‌چنان به فکر جاانداختن جایگزین‌هایی برای این اپلیکیشن ارتباطی هستند.
در غیاب شبکه‌های اجتماعی عمده دیگر که بیش از هشت سال پیش، از زمان انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ مسدود شده‌اند، تلگرام اصلی‌ترین شبکه اطلاع‌رسانی در ایران به شمار می رود.
در جریان اعتراض‌های مردمی دی‌ماه در ایران، مقام‌های جمهوری اسلامی بارها علیه این برنامۀ پیام‌رسانی و هم‌رسانی محتوا موضع گرفتند و حتی آن را بابت این اعتراض‌ها مقصر شمردند.
مدیران تلگرام بیش از یک سال پیش اعلام کردند ۴۰ میلیون کاربر در ایران دارند..نتیجه یک نظرسنجی جدید از «مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا)» که به سفارش «مرکز بررسی‌های استراتژیک» ریاست جمهوری انجام شده است نیز نشان می دهد که حدود ۶۰ درصد مردم ایران از تلگرام استفاده می‌کنند.
چند روز پس از آغاز اعتراض‌های اخیر مردمی در شهرهای مختلف ایران، جمهوری اسلامی دسترسی به تلگرام را مسدود کرد. «پاول دورف»، مدیر تلگرام در آن‌زمان گفت مقام‌های جمهوری اسلامی از تلگرام خواسته بودند کانال‌های مربوط به تظاهرات ها را مسدود کند اما وقتی تلگرام با این درخواست مخالفت کرد، مقامات ایران دسترسی به کل این شبکه اجتماعی را برای کاربران ایرانی مسدود کردند.
قبل از آن با درخواست جمهوری اسلامی، تلگرام کانال «آمدنیوز» را مسدود و اعلام کرده بود این اقدام بابت نقض سیاست عدم تشویق به خشونت و تشویق معترضان ایرانی به استفاده از کوکتل مولوتف علیه مأموران امنیتی در این کانال بوده است. اما این اقدام هم مانع مسدودشدن کل تلگرام نشد؛ اگرچه کم تر از دو هفته بعد این محدودیت‌ها برداشته شدند و کاربران در ایران دوباره به تلگرام دسترسی پیدا کردند. با این حال، مقام‌های جمهوری اسلامی هم‌چنان دل‌مشغول تلگرام هستند.
وزیر ارتباطات و فن آوری اطلاعات ایران گفته است در مدتی که تلگرام و اینستاگرام در ایران مسدود شده بودند، حدود نیمی از پهنای باند اینترنت ایران کم شده بود.
«محمدجواد آذری جهرمی» خبر داده که دولت ایران هم‌چنان در حال مذاکره با تلگرام است: «اگر تلگرام می‌‌خواهد مورد استفاده دایمی مردم ما باشد و زیرساخت‌‌های ما به آن متصل شوند، باید به مقررات حاکمیتی ما احترام بگذارد.»
او گفته است تمهیدات مدیریت تلگرام از دید جمهوری اسلامی کافی و «مطلوب» نیستند.
پیش از آن نیز سردار «غلامرضا جلالی»، رییس سازمان پدافند غیرعامل ایران گفته بود: «با نقشی که تلگرام در آشوب‌های اخیر بازی کرد، بایستی رفتار ما نسبت به گذشته با تلگرام به طور جدی تغییر کند.»
او ادعا کرده بود در مدتی که تلگرام تعطیل شد، پیام‌رسان‌های داخلی جان گرفتند تا جایی که تعداد اعضای آن‌ها به 10 میلیون نفر هم رسید.
غلامرضا جلالی که به مواضع تندش علیه معترضان به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری سال 1388 و «میرحسین موسوی» و «مهدی کروبی»، رهبران «جنبش سبز» هم شناخته می‌شود، گفته است: «پیام‌رسان‌های داخلی باید مورد حمایت قرار گیرند.»
در هفته‌های گذشته، «رضا تقی‌پور»، یکی از اعضای «شورای عالی فضای مجازی» از پنج برنامه پیام‌رسان داخلی نام برد؛ «ویسپی»، «سروش»، «گپ»، «آی‌گپ» و «بیسفون».
او در دولت «محمود احمدی‌نژاد» و در اوج سرکوب‌های سال ۱۳۸۸، وزیر ارتباطات و فن آوری اطلاعات بود. این وزارت‌خانه نقش عمده‌ای در پی‌گرد معترضان و شنود ارتباط‌های آن ها بازی کرد.
چند روز بعد از آن، «ابوالحسن فیروزآبادی»، دبیر شورای عالی فضای مجازی از مصوبه این شورا در حمایت از پنج پیام‌رسان داخلی خبر داد و گفت وام بدون بهره تا سقف پنج میلیارد تومان بدون ضمانت‌نامه سخت و با سفته به این پیام‌رسان‌ها داده می‌شود. این شیوه اعطای وام عملا ضمانتی برای بازگشت آن ندارد و به‌نوعی شبیه کمک بلاعوض است.
فیروزآبادی که از حامیان جدی محدودیت‌های بیش تر در فضای مجازی است، هم‌چنین خبر داد که برای حمایت از این پنج پیام‌رسان داخلی، به آن ها مکان و تخفیف پهنای باند هم داده شده است و هزینه استفاده مردم از این پیام‌رسان‌های داخلی با یک‌سوم تعرفه عادی محاسبه می‌شود.
با وجودی که رضا تقی‌پور، عضو بانفوذ شورای عالی فضای مجازی فقط چند روز قبل نام پنج پیام‌رسان داخلی را اعلام کرده بود ولی ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر این شورا گفت: «اعلام اسامی آن ها صلاح نیست اما مردم آن ها را می‌شناسند.»
امریکا اخیرا شورای عالی فضای مجازی ایران را بابت دست‌داشتن در سانسور، تحریم کرده است.
در حالی که مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی رسما از اپلیکیشن ویسپی به عنوان یکی از پیام‌رسان‌های داخلی نام برده‌اند که مورد حمایت مالی حکومت ایران است، تبلیغات گسترده این برنامه در خارج از کشور چشم‌گیر است. در حال حاضر ویسپی به طور گسترده در کانال ماهواره ای «رادیو جوان» آگهی پخش می‌کند و حامی مالی [اسپانسر] ساعت‌های زیادی از برنامه‌های این کانال تلویزیونی است.
«سینا ولی‌الله»، یکی از چهره‌های اصلی جلوی دوربین در رادیو جوان و مجری برنامه طنز این شبکه به همراه «سوگند»، خواننده و موزیسین رپ‌خوان در تبلیغات اپلیکیشن ویسپی در این تلویزیون ماهواره‌ای حضور دارند. بعد از اعلام رسمی نام ویسپی به عنوان یکی از اپلیکیشن‌های مورد حمایت جمهوری اسلامی برای جایگزین‌کردن تلگرام و افزایش محدودیت‌های این شبکه اجتماعی، شماری از کاربران در توییتر از سینا ولی‌الله درباره تبلیغ برای این برنامه پرس‌وجو کرده اند.
او در پاسخ، توییت کرده که جنبه درآمدزایی تبلیغات ویسپی برای او و رادیو جوان مهم بوده است: «نگرانی شما رو درک می‌کنم اما باید در نظر داشته باشین که در شرایط ما، شبکه‌های تلویزیونی یا باید سیاسی باشند که بودجه دولتی داشته باشند و یا باید خصوصی باشند و غیرسیاسی و از راه تبلیغات درآمدزایی داشته باشند... تبلیغات روی تلویزیون‌های خصوصی بسیار پرمشکل است و شبکه‌های خصوصی غیرسیاسی همچون "فارسی۱" به همین دلیل تعطیل شده یا می‌شوند. پس قبول کنید شرایط سختی برای یک رسانه ایجاد می‌شود اگر به خاطر همان تبلیغات محدود هم بخواهیم که شبکه خود را در معرض تعطیلی قرار دهد.»
در همین حال، «کمپین حقوق بشر برای ایران» با انتشار گزارشی درباره امنیت و حریم خصوصی کاربران روی اپلیکیشن ویسپی ابراز نگرانی کرده و خبر داده است که ویسپی اطلاعات کاربران داخل ایران را به سرورهای شرکت «شاتل» می‌فرستد.
این یافته‌ها به گمانه‌زنی‌های قبلی درباره این‌که شرکت بزرگ شاتل از صاحبان اپ ویسپی است، دامن زده اند.هرچند شرکت شاتل پیش از این ارتباط با ویسپی را تکذیب کرده بود اما توضیحی درباره یافته‌های فنی نمی‌دهد که نشان می‌دهند حتی درگاه‌های ورودی به ویسپی روی سرورهای شاتل مشاهده شده‌اند.
سینا ولی‌الله، از چهره‌های تلویزیون رادیو جوان و یکی از ستاره‌های تبلیغات ویسپی در خارج از ایران، درباره احتمال تهدید امنیتی برای کاربران ویسپی این‌طور توضیح داده است: «]این اپلیکیشن[ نیاز حیاتی افراد نیست و استفاده از آن هم الزامی نیست. مسوولیت یک تبلیغ برعهده پخش‌کننده تبلیغ نیست. این درست مثل اینه که بگیم آقای شمشیرگران که صداشون رو تبلیغ بانک ملی بود، باید جواب گوی اختلاس چند هزار میلیاردی باشن که می دونیم غلطه.»
به نظر می‌رسد در حال حاضر تمرکز جمهوری اسلامی بر تبلیغ جایگزین‌هایی برای تلگرام است تا شاید بیش از ۴۰ میلیون کاربر ایرانی به یکی از این پیام‌رسان‌های داخلی کوچ کنند؛ تلاشی که ناظران فضای مجازی آن را از الآن شکست‌خورده تلقی می‌کنند مگر آن‌که تلگرام و اینستاگرام باز هم مسدود شوند و گزینه چندانی برای کاربران ایرانی باقی نماند. هرچند همین حالا هم استفاده از اپلیکیشن‌های مورد حمایت جمهوری اسلامی می‌تواند به نقض حریم خصوصی و به خطر افتادن کاربران منجر شود.
مطالب مرتبط:
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر