«فردی که در سوریه کشته شده، حاتم مرمضی نیست»

یک سال از مفقود شدن «حاتم مرمضی»، جوان 20 ساله اهل سوسنگرد و فعال سیاسی و فرهنگی عرب گذشته است. او شبانگاهِ روز بیست و دوم خرداد سال 1396 از خانه خارج شد و هرگز به آن جا بازنگشت. بعدها یکی از بستگان حاتم گفته بود جوان مفقود شده آن شب در منزل آن ها بوده است؛ حوالی روستای «مالچیه». اما حاتم مرمضی هنگام برگشت از دیدار خویشاوندش، در مسیر خانه پدری گم شد.

از آن جایی که حاتم به خاطر فعالیت های سیاسی، سابقه دستگیری داشت، خانواده اش از همان ابتدا به سازمان ها و اداره های امنیتی مراجعه کردند. عکس این جوان را به هر کسی که تصورش را بشود کرد، نشان داده اند. پدرش به ستاد خبری وزارت اطلاعات، سپاه، دادگستری، بیمارستان ها و حتی پزشکی قانونی و نماینده مردم منطقه در مجلس شورای اسلامی مراجعه کرده است ولی همه آن ها نسبت به سرنوشت حاتم اظهار بی اطلاعی کرده اند.

چند ماه بعد سر نخ تازه ای به دست آمد و خانواده حاتم را مطمئن کرد که او در بازداشت به سر می برد. یک زندانی آزاد شده با مراجعه به خانواده حاتم مرمضی، به آن ها گفت فرزند شما در بازداشتگاه اداره اطلاعات است. این بار هم خانواده این جوان گم شده به اداره اطلاعات مراجعه می کنند. مسوولان این اداره از آن ها می خواهند یک عکس از فرد مفقود شده به آن ها نشان دهند. پس از دیدن عکس، می گویند فردی به نام مرمضی در بازداشت به سر می برد ولی قطعا فرزند آن ها نیست.  

«کریم دحیمی»، فعال سیاسی عرب می گوید: «حاتم مرمضی در خانواده ای سیاسی رشد کرده بود. او یک فعال حقوق بشری و فرهنگی بود که در نشست ها و شب شعرها مشارکت می کرد. اما این که آیا کاری انجام داده یا اقدامی کرده است، به کلی خانواده اش اطلاع ندارند چون نه اتهامی مورد توجهش بوده، نه دادگاهی برایش تشکیل شده است. تا جایی که من اطلاع دارم، فعالیت هایش در حد فعالیت های قومی و ادبی بوده است و هیچ اتهام مشخصی در باب او وجود ندارد. اساسا گفته نشده که او بازداشت است. یعنی در طول یک سال مفقودی، هیچ نهادی مسوولیت بازداشت او را بر عهده نگرفته است.»

چهار روز پیش و بعد از یک سال بی خبری، فردی از اداره اطلاعات اهواز با «جواد مرمضی»، پدر حاتم تماس می گیرد و خبر کشته شدن فرزندش را به او می دهد.

کریم دحیمی در خصوص مرگ حاتم مرمضی به «ایران وایر» می گوید: «اگر این جوان در تصادف کشته شده بود یا مرگش علت دیگری داشت، قاعدتا باید پزشکی قانونی یا بیمارستان با خانواده او تماس می گرفتند نه اداره اطلاعات.»

حدود سه ساعت بعد از این تماس تلفنی، نیروهای امنیتی با مراجعه به منزل حاتم مرمضی، پدر و برادر او را به اداره اطلاعات می برند و مدت چندین ساعت آن ها را محبوس نگه می دارند .

«فیصل مرمضی»، از وابستگان جوان کشته شده می گوید آن ها از پدر و برادر حاتم تعهد کتبی می گیرند که حق برگزاری هیچ گونه مراسمی ندارند:«پس از انتشار خبر مرگ حاتم، فعالان سیاسی قرار گذاشتند مراسم بزرگ‎داشتی برای او در بازاری به نام بازار "مشروطه" در سوسنگرد برگزار کنند اما مسوولان امنیتی از خانواده او تعهد گرفته اند که حق برگزاری هیچ تجمع یا مراسمی را ندارند. آن ها حتی تایید نکرده اند که او در بازداشت بوده یا اتهامش چه بوده است. حتی نگفته اند حاتم را کجا به خاک خواهند سپرد. گفته اند بعد از دفن این جوان، محل دفن را به خانواده اش اطلاع خواهند داد.»

 به گفته کریم دحیمی، این شیوه مردن جوانان منطقه دور از ذهن و عجیب نیست و سابقه داشته است: «در طول چند سال گذشته، موارد دیگری هم بوده است که به علت پنهانکاری خانواده هایی که تحت فشار بوده اند، اخبارشان منتشر نشده است. معمولا هم اتهام ارتباط با سازمان های تندرو یا گروه های خارج از کشور و "داعش" را به این مرگ ها یا بازداشت ها الصاق می کنند و ماجرا را فیصله می دهند.»

کریم دحیمی می گوید حاتم مرمضی  پای ثابت تمامی تظاهرات های مسالمت آمیز و یا تجمعات مقابل استانداری، فرمانداری، کنار رود کارون و جاده ساحلی بوده که توسط مردم برگزار می شده است؛ اعتراضاتی مدنی که در باب انتقال آب کارون، وضعیت گرد و غبار یا حقوق عرب ها برگزار می شده است.

حاتم مرمضی را یک بار دیگر پیش از آن بازداشت کرده بودند. فیصل مرمضی، پسر عموی حاتم در این زمینه می گوید: «15 سالش بود که اولین بار بازداشت شد؛ در یک تظاهرات اعتراضی برای احقاق حقوق عرب های ساکن اهواز. آن قدر او را شکنجه کرده بودند که تا مدتی دچار کور رنگی شده بود. با من درد دل می کرد و می گفت یک کلاه آهنی روی سرم گذاشته بودند که برق های متعددی از آن به سرم وصل می شد و با آن به من شوک می دادند. می گفت یک بار بعد از شوکی که به من دادند، تا روزهای متوالی دچار کور رنگی شده بودم.»

پسر عموی حاتم می گوید: «آن ها عمو و پسرعمویم را چند ساعتی بازداشت کرده و تعهد کتبی گرفته اند ولی بعدا اساسا این بازداشت و این تعهد را انکار کرده و گفته اند چنین چیزی صحت ندارد. دیروز گفته بودند حق برگزاری مراسم را ندارید اما آن ها که این مساله را به رسانه ها و مردم محلی مراجعه کننده اطلاع دادند، به کلی اداره اطلاعات انکار کرده و گفته است که ما با خانواده حاتم مرمضی اصلا تماسی نداشته ایم.»

در همین حال خبرگزاری تسنیم، ۱۷خرداد در گزارشی نوشت که حاتم مرمضی از سال گذشته به داعش پیوسته و «این روزها در ادلب سوریه مشغول آموزش نظامی بود» و در جریان حمله گروه تحریرالشام به یک پایگاه داعش کشته شد. این خبرگزاری عکسی هم از یک جسد منتشر کرده که منبع آن کانال تلگرام وابسته به گروه تحریرالشام بود. در این کانال نامی از حاتم مرمضی برده نشده ولی تسنیم نوشته است که این جسد متعلق به حاتم مرمضی است. در همین حال، حسین دلیریان، دبیر سرویس دفاعی خبرگزاری تسنیم در توییتر خودش عکس دیگری از کانال تلگرام وابسته به گروه تحریرالشام منتشر کرد و گفت این جسد متعلق به حاتم مرمضی است. خبرنگاران رسانه های اصولگرا همچنین در توییتر به طور گسترده ای به پوشش این خبر پرداختند و با انتشار چند عکس، نوشتند حاتم مرمضی سال گذشته به دلیل همکاری با داعش بازداشت شد ولی بعد از ۱۶روز به قید وثیقه آزاد شد و به سوریه رفت. خانواده مرمضی تاکنون درباره وثیقه گذاری خبری نداده اند. یک عضو خانواده مرمضی در گفتگو با ایران وایر، عضویت حاتم مرمضی را در گروه های افراطی تکذیب می کنند و می گویند عکس منتسب به او، عکس فرد دیگری است.

وزارت اطلاعات ایران و مقام های قضایی و امنیتی تاکنون اظهارنظر رسمی درباره ماجرای مرگ حاتم مرمضی نداشته اند. به نظر می رسد با توجه به اتهام کنونی یعنی عضویت حاتم مرمضی در گروه داعش، نمایندگان مجلس نیز تمایلی به ورود به این پرونده نداشته باشند. یک عضو خانواده مرمضی به ایران وایر می گوید عکسی که خبرگزاری تسنیم به عنوان جسد حاتم مرمضی منتشر کرده، قطعا او نیست و ما درخواست داریم که جسد را به ما تحویل بدهند تا متوجه شویم چه بر سر او آمده است.

مطالب مرتبط:

روایتی تازه از مرگ حاتم مرمضی؛ دولت شفاف‌سازی کند