ناسپاسی فدراسیون از مرد سایه فوتبال ایران

فدراسیون فوتبال ایران روز ۲۶ آبان ماه بیانیه‌ای علیه «مهرداد مسعودی»، مشاور ارشد بخش رسانه‌ای و تلویزیونی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر صادر کرد. در خط نخست این بیانیه نوشته شده بود: «طی چند روز گذشته، صحبت های بی پايه و اساسی توسط مهرداد مسعودی که اصولا کارشناس رسمی "بی بی سی" است، مطرح شده است.»

مهرداد مسعودی به عنوان کارشناس بخش فارسی شبکه تلویزیونی بی بی سی معرفی شد و فدراسیون فوتبال ادعا کرد شکایت خود را علیه وی، به فدراسیون فوتبال قطر، فدراسیون جهانی فوتبال و کنفدراسیون فوتبال آسیا ارسال کرده است.

این بیانیه فدراسیون ایران در پی اظهارات مهرداد مسعودی، پس از بازی فینال لیگ قهرمانان آسیا در تهران صادر شد. مسعودی مدعی بود پس از شکست «پرسپولیسِ» ایران مقابل «کاشیماآنتلرز» ژاپن، «الکساندر لوپز»، کمک مربی «کارلوس کی‌روش» در تیم ملی ایران با مشت‌هایی گره کرده شادمانی کرده است:«به محض اتمام بازی، ایشان در یک صحنه خوشحالی کردند و من مات و مبهوت ماندم. گفتم شما به چه حقی خوشحالی می‌کنید؟ شما حقوق خود را از فدراسیون فوتبال ایران می‌گیرید و همین مردم روی سکوها حقوق شما را پرداخت می‌کنند. ایشان در جواب گفتند من می‌خواستم به زیکو تبریک بگویم. من هم به او گفتم تو در پشت یک اتاق شیشه‌ای هستی و زیکو هم پشتش به تو است. این حرکتی که کردی، فقط یک معنا دارد و آن هم خوشحالی است.»

اما مهرداد مسعودی کیست؟ او شخصیتی رسانه‌ای دارد اما سال‌ها خودش را از رسانه‌های فارسی زبان ایران دور نگه داشته است. زندگی‌ او با فوتبال ایران همواره عجین بوده اما هرگز تلاش نکرده است ذره‌ای از سایه‌ای که نگاه‌ها را از وجودش دور نگه می‌داشت، خارج شود.

مهرداد سال سوم دبیرستان بود که مرحوم «حسین فکری»، سردبیر وقت روزنامه «ورزش» با او تماس گرفت و دعوتش ‌کرد برای دریافت جایزه ویژه روزنامه. به مهرداد گفته بود: «می‌خواستم ببینم این بچه کیست که تمام کوپن‌های جایزه روزنامه را ارسال کرده است.»

توپ را برای مسابقات دبیرستان «البرز» می‌خواست؛ دبیرستانی که سال‌های ابتدایی انقلاب، مهرداد را هم محصل خود می‌دید و هم نیروی داوطلب برای برگزاری مسابقات ورزشی. مرحوم فکری از او پرسیده بود به جز تحصیل، شغل دیگری داری؟ وقتی جواب منفی شنیده، از او خواست بود با روزنامه‌اش همکاری کند.

اوایل انقلاب خبری جز جنگ نبود. مجلات و روزنامه‌ها دسترسی به اینترنت و تلکس خبرگزاری‌ها هم نداشتند. برنامه تلویزیونی «دنیای ورزش» نتایج لیگ‌های اروپایی را با بیش از یک هفته تاخیر منتشر می‌کرد. مهرداد ۱۶ ساله که به زبان انگلیسی مسلط شده بود، برای روزنامه ورزش یک راه حل جدید پیدا کرد؛ شب‌ها از رادیو بی‌بی‌سی نتایج لیگ انگلستان و اسکاتلند را می‌شنید و با یادگرفتن اعداد آلمانی، از رادیو «دویچه‌وله»، نتایج «بوندسلیگا» آلمان را می‌فهمید. راه حل او برای جلو انداختن زمان انتشار نتایج فوتبال اروپا، پیروزی نشریه مرحوم حسین فکری بود.

از مهرداد به عنوان شاه‌کلید بخشش پنج بازیکن تیم ملی ایران برای بازی با استرالیا نام می‌برند. این تنها خدمت ویژه و بدون مزد مهرداد مسعودی برای فوتبال ایران نبود؛ شش ماه بعد، یک کارتن ویدئو از بازی‌های تیم ملی آمریکا را بدون هماهنگی، به دست سرمربی وقت تیم ملی ایران رساند.

اما بعد از دبیرستان، مسیر زندگی‌ خود را تغییر داد. سال ۱۳۶۵ به بریتانیا رفت و مدتی بعد راهی کانادا شد. می‌گویند روز ۱۸ مارس ۱۹۸۸، وقتی اولین بار در کانادا از خواب بیدار شد، با فدراسیون فوتبال کشور جدیدش تماس گرفته و پرسیده بود: «آیا این جا روزنامه تخصصی فوتبال وجود دارد؟»

جواب منفی بود. کم تر از یک سال بعد، وقتی باید برای پرداخت هزینه های زندگی خود راهی پیدا می‌‌کرد، نخستین مجله فوتبالی را در شهر راه انداخت؛ مجله‌ٰای انگلیسی زبان که با کمک خواهرش راه افتاد و نویسنده، عکاس، ادیتور، تایپیست، ناشر و مسوول آگهی‌هایش یک نفر بود؛ مهرداد مسعودی.

ماه ژوئن همان سال تیم ملی بلژیک برای بازی دوستانه به کانادا رفت. مهرداد از فرصت حضور بلژیک جهت انتشار روزنامه‌اش برای فدراسیون فوتبال کانادا استفاده کرد. همین پیش زمینه تازه‌ای بود برای شناخته شدن پسر جوان ایرانی در رسانه‌های کانادا. هشت ماه بعد لیگ فوتبال کانادا از مهرداد مسعودی خواست برای مدیریت بخش رسانه و بازاریابی لیگ این کشور، به تورنتو برود. او دانشجو بود و باید مرخصی می‌گرفت. رییس دانشگاهش به او گفته بود: «بین خودخواهی خودم و عشقی که تو داری، باید یکی را انتخاب کنم.»
پس به مهرداد تا سپتامبر سال بعد مرخصی تحصیلی داد که او به معشوقه‌اش برسد!  

مهرداد مسعودی فقط ۳۰ ماه پس از ورودش به کانادا، در سپتامبر ۱۹۹۰ جانشین رییس سازمان لیگ کشور تازه‌اش شد؛ درست زمانی که مرخص تحصیلی او تمام می شد. سال ۱۹۹۱ طرحی را به تصویب رساند که براساس آن، تمامی مجلات ورزشی باشگاه‌های محلی کانادا باید جمع می‌شدند و روزنامه‌ای یک‌پارچه با حمایت لیگ فوتبال کانادا و دفاتر محلی به چاپ می‌رسید.
طرح مسعودی، هزینه ۳۰۰هزار دلاری سالیانه انتشار این مجلات را که هیچ سود مالی برای باشگاه‌های این کشور نداشتند، به ۲۷ هزار دلار کاهش داد و سود ۱۰۰ هزار دلاری در سال برای باشگاه‌ها به همراه آورد.

تغییر برنامه لیگ کشوری کانادا نیز حاصلی داشت مانند کاهش هزینه یک میلیون و 300هزار دلاری فقط از محل پروازهای هوایی باشگاه‌ها به دنبال برنامه جدید لیگ با ابتکار مهرداد. سه سال بعد از ورودش به لیگ کانادا، در ۲۸ سالگی مدیریت روابط بین الملل فدراسیون فوتبال کانادا را به او سپردند؛ فرصتی که سال ۱۹۹۷ او را در موقعیت ارتباطات با فدراسیون جهانی فوتبال قرار داد.

مهرداد مسعودی پس از عضویت آزمایشی در کادر فیفا برای جام جهانی نوجوانان ۱۹۹۷ در مصر، به عنوان یکی از مدیران اجرایی رسانه ای فیفا در جام جهانی ۱۹۹۸ انتخاب شد؛ در شهر لیون، جایی که میزبان بازی ایران و امریکا بود.

اما مهرداد مسعودی را در ایران از یک اتفاق ویژه می‌شناسند؛ مقدماتی جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه و بازی پلی‌آف ایران و ژاپن در کوالالامپور. مهرداد از رییس وقت فدراسیون فوتبال کانادا برای تماشای بازی ایران و ژاپن رخصت گرفته و به او گفته بود که باید بیش از ۱۲ وعده غذایی‌ خود را روی هوا بخورد اما نیاز است که برای همراهی تیم ملی کشورش به مالزی سفر کند.
ایران سه بر دو شکست خورد و با لشکری محروم باید مقابل قهرمان اقیانوسیه (استرالیا) قرار می‌گرفت. مهرداد مسعودی در خاطراتش گفته است: «در لابی هتل تیم ملی در جوهور-باهرو، محمد خاکپور را دیدم. با صورتی غم‌بار گوشه‌ای نشسته بود. جلو رفتم که دلداری بدهم. تا گفتم که هنوز امید دارید، گفت که همه چیز تمام شده. بغض داشت. گفت پنج بازیکن اصلی تیم، دو اخطاره و محروم شده‌اند؛ خداداد عزیزی، احمدرضا عابدزاده، کریم باقری، خودش (محمد خاکپور) و اکبر استاد اسدی. من بلافاصله به آقای مانوسی فر، مدیر وقت روابط بین الملل فدراسیون فوتبال گفتم ما در کانادا تجربه چنین اتفاقی را چهار سال قبل (۱۹۹۳) مقابل همین استرالیا داشتیم و نامه ای جهت بررسی به فیفا زدیم. به آقای مانوسی فر گفتم شما تا امروز ۱۵ بازی را رد کرده اید و استرالیا تنها شش بازی مقابل جزایر سلیمان، تاهیتی و نیوزیلند. گفتم به محض این که به ایران رسیدید، به فیفا نامه بزنید، من هم پی گیری می‌کنم.»

از مهرداد به عنوان شاه کلید بخشش پنج بازیکن تیم ملی ایران برای بازی با استرالیا نام می‌برند؛ نه فقط به واسطه پیشنهادش به فدراسیون فوتبال ایران. او به محض رسیدن به کانادا، با «ماریوس اشنایدر»، رییس وقت بخش رسانه‌ای فدراسیون جهانی فوتبال تماس گرفت و ماجرای نامه نگاری ایران را شرح داد و از روابط حسنه‌اش با او برای جلو انداختن نوبت بررسی درخواست ایران استفاده کرد. اشنایدر نامه ایران را خارج از نوبت در دستور بررسی کمیته مسابقات قرار داد. مهرداد پیش از این گفته بود: «وقتی فیفا خبر داد که محرومین ایران را بخشیده، تلفن را قطع کردم و همان‌جا از خستگی بی هوش شدم.»   

این تنها خدمت ویژه و بدون مزد مهرداد مسعودی برای فوتبال ایران نبود؛ شش ماه بعد، یک کارتن ویديو از بازی‌های تیم ملی امریکا را بدون هماهنگی، به دست «تومیسلاو ایویچ»، سرمربی وقت تیم ملی ایران رساند. مهرداد در حقیقت تمامی آنالیزهای فنی تیم ملی کانادا، از بازی بازیکنان تیم ملی امریکا را به ایویچ داد. روی جعبه فقط نام فرستنده به چشم می‌خورد. در فرانسه، «محسن صفایی فراهانی» رییس فدراسیون فوتبال ایران بین سال‌های 1376 تا 1381 او را از روی اتیکتی که روی لباسش زده بود، شناخت. یعنی تا پیش از آن، هیچ کس به مهرداد مسعودی سفارشی برای این خدمت ویژه نکرده بود.

برگزاری بازی دوستانه ایران مقابل کانادا و دعوت از مدیران رسانه‌ای فدراسیون جهانی فوتبال برای تماشای دربی تهران، بخشی دیگر از یادگارهای مهرداد برای فوتبال ایران است.

او از سال ۱۹۹۹ در لندن مدیریت پروژه «فوتبال موندیال» را برعهده گرفت؛ پروژه‌ای که زیر نظر بزرگ‌ترین شرکت تهیه مستندهای ورزشی در جهان(IMG) اجرا می‌شد. در هفت جام‌ جهانی، یکی از مدیران اجرایی رسانه‌ای يا تلویزیونی فیفا بود و ۱۵ سال در انگلستان زندگی کرد. تا این که سال ۲۰۱۴ با درخواست متفاوتی از سوی کمیته برگزاری جام جهانی ۲۰۲۲ قطر روبه رو شد. روابط گسترده او با فدراسیون جهانی، تمامی کنفدراسیون های عضو فیفا و همین طور شناختش از شبکه‌های تلویزیونی بین المللی، قطری‌ها را مجاب کرد تا از مهرداد مسعودی به عنوان مشاور ارشد بخش رسانه‌ای و تلویزیونی جام جهانی ۲۰۲۲ دعوت به همکاری کنند.

مهرداد مسعودی حالا در قطر تنها مدیر تازه واردی است که نخست وزیر این کشور برای او اجازه اقامت و کار صادر کرده است. از سه سال قبل و براساس قوانین جدید این کشور، ورود اتباع خارجی با اقامت کاری ممنوع شده بود.

فدراسیون فوتبال ایران به دلیل آن‌چه شایعه پراکنی مهرداد مسعودی می‌داند، از او شکایت کرده است اما اردوی تدارکاتی ایران در دوحه و اسکان و ترانزیت رایگانش پیش از آغاز جام ملت‌های آسیا را مهرداد برای تیم ملی و فدراسیون فوتبال ایران هماهنگ کرده بود. پروژه همکاری ایران در رابطه با اسکان گروهی از تماشاگران جام جهانی ۲۰۲۲ در جزیره کیش و وارد کردن کشور زادگاهش به گوشه ای از بزرگ‌ترین پروژه ورزشی تاریخ خاورمیانه هم از جمله مسایلی است که مهرداد راجع به آن تاکنون صحبتی در ملاء عام نکرده است.