اطلس فقر در ایران؛ آذربایجان غربی

این گزارش خلاصه‌ای از آمارها و اطلاعاتی است که نشان می‌دهد وضعیت فقر در استان‌های مختلف ایران چگونه است. این اطلاعات بر اساس داده‌های تحقیق مرکز پژوهش‌های مجلس با عنوان «خط فقر ایران در سال ۱۳۹۵» و تطبیق آن با سایر آمارهای رسمی، مانند سرشماری، تورم و بیکاری استخراج و محاسبه شده است.

از هر پنج نفر در آذربایجان غربی یکی در معرض گرسنگی است

آذربایجان غربی، هفتمین استان فقیر ایران است، منطقه‌ای با خصوصیات ویژه اقلیمی و ژئوپلتیک که می‌توانست یکی از ثروتمندترین نقاط ایران باشد، به دلیل هرج و مرج و آشفتگی سیاسی و اجتماعی تبدیل به سرزمینی بحران‌زده شده است.

شمال غرب ایران دروازه ارتباط با غرب بوده و است. اگر شرایط ایران در ۱۰۰ سال گذشته عادی و پایدار بود، چه بسا استان مرزی آذربایجان غربی امروز قطب تجارت و کشاورزی خاورمیانه لقب می‌گرفت، اما دست تقدیر آن را تبدیل به یکی از مناطق بحران‌زده ایران معاصر کرده؛ جایی که بحران‌های زیست‌محیطی تا بحران‌های قومیتی و البته بحران فزاینده فقر و حاشیه‌نشینی در آن نمود عینی دارد.

بر اساس آمارهای مرکز پژوهش‌های مجلس از هر ۵ شهروند آذربایجان غربی، یکی دچار فقر مطلق و گرسنگی است.

۱۷۵ هزار خانواده فقیر که جمعیتی بالغ بر ۶۴۳ هزار نفر را تشکیل می‌دهند، زیر خط فقر مطلق به سرمی‌برند، به این معنی که درآمدشان به تامین غذای کافی (۲۱۰۰ کالری در روز) نمی‌رسد. اگرچه نرخ مشارکت اقتصادی به معنی آمادگی به کار در استان آذربایجان غربی بالا است، اما بر اساس آمار اشتغال سال ۹۶، نرخ بیکاری در استان ۲.۳درصد بیشتر از میانگین کشوری است که این مساله خود به عمیق‌تر شدن فقر در این استان دامن زده و می‌زند.

فقر شهری

بیش از ۸۵ درصد فقرای آذربایجان غربی در مناطق شهری زندگی می‌کنند. بر اساس برآوردهای مرکز پژوهش‌ها جمعیت فقرا در شهرهای استان بیش از ۵۴۷ هزار نفر است. اگر این عدد را به کل جمعیت شهرنشین استان تقسیم کنیم، به این نتیجه می‌رسیم که از هر ۴ شهرنشین آذربایجان غربی، یکی گرفتار فقر مطلق و ناتوان از تهیه غذای کافی است.

در سال ۹۵، خط فقر در مناطق شهری ۴۱۰ هزار تومان برای یک نفر و یک میلیون و ۱۱۰ هزار تومان برای یک خانواده چهار نفری است.

اگر این عدد را در تورم مناطق شهری استان در آبان ۹۷ ضرب کنیم (۱.۴۷) به این نتیجه می‌‌رسیم که خط فقر در مناطق شهری آذربایجان غربی بیش از ۶۰۰ هزار تومان به ازای هر نفر و بیشتر از یک میلیون و ۶۳۰ هزار تومان برای یک خانواده چهار نفره است؛ چیزی حدود ۵۰۰ هزار تومان بیش از حداقل دستمزد سال ۱۳۹۷.

فقر روستایی

اما در روستاها اگرچه نسبت فقر مطلق کمتر است، اما اوضاع درآمدی روستاییان استان تعریف چندانی ندارد.

اگرچه خط فقر سرانه در سال ۹۵ فقط ۲۱۹ هزار تومان تعیین شده، باز هم ۲۶ هزار خانواده با جمعیت ۹۶ هزار نفر (حدود ۹درصد جمعیت روستایی) زیر خط فقر مطلق قرار گرفته‌اند.

خط فقر روستایی در سال ۹۵ برای یک خانواده چهار نفره ۴۹۲ هزار تومان محاسبه شده بود، اگر این عدد را در ضریب تورم (۱.۵۵۲) ضرب کنیم، به این نتیجه می‌رسیم که خط فقر یک خانواده روستایی در آذربایجان غربی، در آبان ۹۷ بیش از ۹۱۹ هزار تومان درآمد ماهانه است.

مطالب مرتبط:

اطلس فقر در ایران؛ سمنان

اطلس فقر در ایران؛ سیستان و بلوچستان​

اطلس فقر در ایران؛ کرمان​

اطلس فقر در ایران؛ گلستان

اطلس فقر در ایران؛هرمزگان​