همین چند روز پیش بود که ۲۷ نیروی سپاه پاسداران در یک حمله انتحاری در زاهدان جان خود را از دست دادند. با مرگ این نظامیان، تعداد نیروهای نظامی جان باخته در حملات مسلحانه در مناطق مرزی از مرز دو هزار نفر گذشت.
ریشه‌ها، زمینه‌ها، خلاء‌ها یا حفره‌هایی که منجر به موفقیت‌آمیز بودن حملات مسلحانه علیه نیروهای نظامی در مناطق مرزی می‌شوند، چیست؟ چرا تاکنون بیش از دو هزار نظامی کشته شده‌اند و حملات موفقیت‌آمیز علیه این نیروها همچنان ادامه دارد؟
پاسخ بخشی از این پرسش‌ها را ۱۷ فرمانده و افسر ارشد پلیس در تحقیقی که در شماره زمستان فصلنامه «پژوهش‌هاى مدیریت انتظامی» منتشر شده است، به تفصیل داده‌اند.
این تحقیق با عنوان «عوامل مدیریتی موثر در پیش‌گیرى از آسیب‌پذیرى کارکنان مرزبانى در برابر گروهک‌هاى تروریستی» منتشر شده و به بررسی نقاط ضعف نیروهای نظامی در برابر این حملات پرداخته است.
هدف از این تحقیق، «شناخت عوامل مدیریتی مؤثر در پیش‌گیرى از آسیب‌پذیرى کارکنان مرزبانى استان سیستان و بلوچستان در برابر گروهک‌هاى تروریستی طى سالهاى ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۶ اعلام شده است.
پلیس در این تحقیق، سیستان و بلوچستان را استانی معرفی کرده که بخشى از جمعیت آن سنی مذهب و داراى گرایش‌هاى مذهبی افراطى هستند و همین مساله باعث پیوستن گروهی از آن‌ها به گروه‌های مسلح مخالف جمهوری اسلامی در سال‌های اخیر شده است.
پلیس درس خواندن برخی طلبه‌هاى اهل سنت این استان در مدارس دینی پاکستان، روابط ساکنان بومى با ساکنان بلوچستان پاکستان و سکونت برخى تروریست‌هاى بلوچ ایرانى در داخل این کشور را از جمله دلایل شکل‌گیری گروه‌های مسلح در سیستان و بلوچستان اعلام کرده است.
آن‌طور که در این تحقیق آمده است، در ابتدا، شکل‌گیرى گروه‌هاى مسلح غیرقانونى با انگیزه‌های مادى، فردى و در نهایت، کسب قدرت محلى بوده است که به تدریج انگیزه‌های قومى و دینى نیز به آن‌ها اضافه شده اند.
پلیس غفلت مسوولان از نظارت بر مدارس علوم دینى اهل سنت و افزایش بدون ضابطه این مدارس را از دیگر ریشه‌های شکل‌گیری گروه‌های مسلح در سیستان و بلوچستان نام برده است.
این تحقیق پس از بررسی ریشه‌های قومی، مذهبی و اعتراضی این گروه‌های مسلح، به بررسی نقاط ضعف نیروهای نظامی و مرزبان‌های ایران در برابر حملات این گروه‌ها در سال‌های اخیر پرداخته است.
در این تحقیق، از چهار زاویه «هدایت و رهبری»، «برنامه‌ریزی»، «سازماندهى و هماهنگى» و «نظارت و کنترل»، به بررسی راه‌کارهای حفاظت از نیروهای مرزبانی در برابر حملات گروه‌های مسلح پرداخته شده است.
در راهبرد نخست، مجموعه نظرات ۱۷ فرمانده و افسر ارشد پلیس بر این اساس است که برای حفاظت از نیروهای مرزبانی در برابر حملات، باید در ساعت‌هاى اعزام نیروها برای گشت و یا استقرار در کمین‌گاه‌هاى مرزى، تغییرات مداوم انجام شود.
بخش دیگری از این تحقیق مربوط به جمع‌بندی نظر فرماندهان ارشد در بعد برنامه‌ریزی است که گفته‌اند: «مشاغل فرماندهى و مدیریتى باید به کارکنان لایق، با تجربه، با انگیزه، شجاع و مستعد واگذار شود.»
این تحقیق براساس یافته‌های خود نوشته است: «در پاره‌اى موارد مشاهده مى‌شود برخى فرماندهان، کسانى را به عنوان فرمانده و مسوول برمى‌گزینند که شایستگى‌هاى لازم را نداشته و براى خود و دیگران مشکلاتى را به وجود آورده و حتى موجب ایراد خسارت‌هایى به سازمان نیز مى‌شوند.»
همچنین پیشنهاد کرده است: «فرماندهان و مسوولان، افراد لایق، با تجربه، با انگیزه، شجاع و مستعد را شناسایى و پس از ارایه آموزش‌هاى لازم، با هماهنگى رده‌هاى نظارتى، نسبت به انتصاب آن‌ها در مشاغل فرماندهى و مدیریتى به مدت یک سال اقدام و در صورت ارایه عملکرد مثبت و مناسب، نسبت به تمدید انتصاب آن‌ها اقدام کنند.»
این فرماندهان در مورد بعد سازماندهى و هماهنگى هم گفته‌اند که قوه قضاییه باید از تیراندازى کارکنان مرزبانى در محدوده حریم امنیتى مرز حمایت کند.
در همین رابطه نوشتهاند: «یکى از مهمترین مسایلى که بر نحوه عملکرد کارکنان یگان‌هاى مرزى تأثیر مى‌گذارد، ترس از برخورد قضایى ناشى از تیراندازى به سمت متجاوزان مرزى است که حتى ممکن است در بین آن‌ها عناصر وابسته به گروهک‌هاى تروریستى نیز باشند.»
در این تحقیق آمده است: «اگر در محاکم قضایى، کارکنان مورد نظر محکوم هم نشوند اما مدت زمان طولانى اطاله دادرسى، رفت و آمد به دادسرا و دادگاه و سایر عواقب ناشى از آن موجب مى‌شود تا کارکنان بسیار محتاط بوده و تا حد ممکن از سلاح خود استفاده نکنند.»
پلیس در این بخش پیشنهاد کرده است: «دستورالعمل‌هاى مربوط به حریم امنیتى مرز به صورت دقیق توسط تمام دستگاه‌هاى حاکمیتى اجرا و براى حمایت قضایى از کارکنان، دفتر حقوقى در فرماندهى مرزبانى استان راهاندازى شود.»
در آخرین بعد این تحقیق که مربوط به نظارت و کنترل است هم این فرماندهان گفته‌اند: «فرماندهان و مسوولان باید بر عملکرد کارکنان زیرمجموعه خود نظارت دقیق داشته باشند.»
همچنین براساس یافته‌های این بخش، نوشته شده است: «برخى فرماندهان و مسوولان شناخت دقیقى از وظایف و مسوولیت‌هاى خود ندارند و فکر مى‌کنند تنها وظیفه فرمانده، دستور دادن به زیردستان و استفاده از مزایاى آن است.»
این تحقیق اضافه کرده است این رفتار در شرایطی از برخی فرماندهان دیده می‌شود که برابر آیین‌نامه انضباطى و دستورالعمل‌هاى سازمانى، فرماندهان و مدیران باید در خصوص عملکرد یگان و کارکنان خود پاسخگو باشند و نداشتن اطلاع از وضعیت یگان و کارکنان زیرمجموعه، رافع مسوولیت آن‌ها نیست.»
بر همین اساس هم پیشنهاد داده‌اند تجهیز کلیه اماکن، خودروها و لباس‌هاى کارکنان یگان‌هاى صف مرزبانى به دوربین داده شود.
مطالب مرتبط:
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر