چند ماه پس از این که جنگ هشت ساله ایران و عراق پایان یافت، ایران در سال ۱۳۶۸ برای نخستین‌بار به شبکه «بیت‌نت» متصل شد که نخستین گام برای ورود اینترنت و اتصال کشور به شبکه جهانی بود. همه‌‌چیز از یک سفر آغاز شد.
«محمود بروجردی»، داماد روح‌الله خمینی که برای یک فرصت مطالعاتی به ایتالیا رفت، در آن جا برای نخستین‌بار با ایمیل و مفهوم شبکه بین‌المللی آشنا شد. همسر «زهرا مصطفوی»، عضو هیأت علمی «دانشگاه بهشتی»، معاون سابق وزارت آموزش عالی (وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری فعلی) و سفیر سابق ایران در فنلاند بود.
بروجردی پس از بازگشت به ایران، پیشنهاد اتصال به این شبکه د‌‌انشگاهی را به «محمدجواد لاریجانی»، رییس وقت مرکز تحقیقات فیزیک نظری د‌‌اد که مقدمات آن از سال ۱۳۷۱ آغاز شد.
در همین سال، سازمان تامین اجتماعی گزارشی منتشر کرد که نشان می‌داد در ۱۰ سال اخیر ویزیت پزشک عمومی از ۲۵۰ به ۵۰۰ ریال و پزشک متخصص از ۵۰۰ به ۸۰۰ تا هزار ریال افزایش داشته است.
با وجود آن که در تمام هشت سال جنگ و تا پیش از سال ۱۳۶۸ قیمت مسکن یا ثابت مانده و یا کاهش پیدا کرده بود، به یک‌باره موج جدیدی از گرانی مسکن در ایران به راه افتاد.
ماجرای «قانون مالیات بر ارزش افزوده» در ایران هم برای نخستین‌بار در سال ۱۳۶۸ مطرح شد.
روزنامه‌های فروردین آن سال نوشتهاند مجلس شورای اسلامی بحث و بررسی لایحه مالیات بر ارزش افزوده را آغاز کرده است. حتی فهرست کالاهایی که مشمول این مالیات می‌شدند نیز به روزنامه‌های رسمی کشور داده شده بود.
پنج دولت و پنج دوره مجلس بعد از انقلاب پیگیر اجرای قانون مالیات بر ارزش‌افزوده بودند. در نهایت «قانون مالیات بر ارزش افزوده» به منظور اجرا به صورت آزمایشی خردادماه ۱۳۸۷ در آخرین روزهای مجلس هفتم تصویب شد.
قدرت خرید واقعی ۱۰ هزار تومان در سال ۱۳۶۸ با ۸۰ تومان در شرایط کنونی (سال ۱۳۹۷) برابری می‌کند.
۸۰ تومان در ایران کنونی قدرت خرید کالای خاصی را دارا نیست چون در بازار ایران حتی ارزانترین کالاها مانند کبریت و آدامس ایرانی بیش از ۱۰۰ تومان قیمت دارد. در واقع، قدرت خرید ۱۰ هزار تومان در سال ۱۳۶۸ با یک میلیون و ۲۴۰ هزار تومان در شرایط کنونی برابر است.
در سال ۱۳۶۹ بود که شیوع شرکت‌های مضاربه‌ای با پرداخت سود‌های نامتعارف هزاران سرمایه‌گذار را متضرر کرد. کار این شرکت‌ها، دادن وام‌های کلان و پرداخت سود‌های نامتعارف بود. برخی از آن‌ها سه یا چهار برابر مبلغی که سپرده‌گذاران به آن‌ها امانت میدادند، وام پرداخت می‌کردند.
«سحر و الیکا» مشهورترین شرکت مضاربه‌ای در آن سال‌ها بود که مدیران آن پس از بازداشت و محاکمه، اعدام شدند.
از سرمایه‌هایی که شرکت‌های مضاربه‌ای در آن زمان سوخت کرده و به باد دادند، عدد مشخصی باقی در دست نیست اما گفته میشود مؤسسات مالی و اعتباری که در سال‌های اخیر بحران اقتصادی بزرگی برای کشور به ارمغان آوردند، در آن زمان بین ۳۰ تا ۳۵ میلیارد تومان به اقتصاد کشور خسارت زدند.
در همین سال، مردمی که برای استفاده از تلفن همگانی و خرید بلیت اتوبوس از سکه‌های ۱۰ ریالی و ۲۰ ریالی استفاده می‌کردند، کوچک شدن اندازه این سکهها و شباهتشان با سکه‌های یک و دو ریالی چنان مشکلی برایشان ایجاد کرد که پای این دغدغه‌شان به رسانه‌های آن زمان و گفت‌وگوهای مسوولان اقتصادی هم باز شد.
این سکهها آن قدر کم‌ارزش شدند که عده‌ای در جشن‌های عروسی آن‌ها را بر سر عروس و داماد می‌ریختند.
«پژو» مدل ۴۰۵ نخستین خودروی وارداتی پس از جنگ بود که در سال ۱۳۶۹ به‌صورت «ckd» (قطعات کاملا منفصل) وارد و مونتاژ می‌شد اما از سال ۱۳۷۰ واردات آن متوقف و خط تولید آن راه‌اندازی شد.
پژو ۴۰۵ دومین خودروی ارزان ایران است که در اوایل دهه ۷۰ با یک میلیون و ۶۵۰ هزار تومان به بازار آمد و الان قیمت آن بیش از ۵۵ میلیون تومان است.
وقتی پژو ۴۰۵ به بازار کشور وارد شد، قیمت خودروی پیکان ۷۰۰ هزار تومان بود؛ یعنی با پول پژو می‌توانستیم دو پیکان خریداری کنیم.
در سال ۱۳۷۰، «رنو» مدل ۲۱ به‌عنوان تاکسی با اولویت واگذاری به کسانی که در خط اول جبهه حضور داشتند و خانوادههای شهدا و جانبازان در ماه‌های پایانی سال ۱۳۷۰ وارد خیابان‌های پایتخت شد. قیمت مدل کولردار این اتومبیل در آن سال یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بود و بدون کولرش هم با ۵۰ هزارتومان کمتر واگذار می‌شد.
سال ۱۳۷۰ هنوز تلفن‌های عمومی ابزاری بسیار پرکاربرد در زندگی شهری به شمار می‌رفتند و این بود که خبر نصب تلفن‌های کارتی در خیابان‌ها بازتاب گسترده‌ای میان اهالی شهر پیدا کرد.
اوایل تابستان سال۱۳۷۰ بود که روابط عمومی وزارت پست و تلگراف و تلفن وقت این خبر را در اختیار رسانه‌ها گذاشت: «بیش از ۵۰ دستگاه تلفن همگانی کارتی در مراکز تلفن راه دور در تهران نصب شده است.»
کارت‌های اعتباری قرمز و آبی رنگ مخصوص ارتباط تلفنی بین شهری بودند و قیمت آن‌ها ۸۰۰ تومان بود. کارت سبز رنگ برای ارتباط تلفنی بین‌المللی استفاده می‌شد و مبلغ اعتبار آن چهار هزار تومان بود.
نفت دولتی در سال ۱۳۷۰ لیتری چهار ریال قیمت‌گذاری شده بود. این در حالی است که نفت آزاد را لیتری بین هشت تا ۱۲ تومان می‌فروختند.
بحران سوخت در برخی مقاطع به جایی رسید که در آذربایجان‌غربی قیمت هر بشکه نفت به سه هزار تومان هم رسیده بود.
در همین سال با برچیده شدن کوپن تخم‌مرغ، قیمت این کالای اساسی ابتدا کاهش و سپس افزایش چشم‌گیری یافت.
در روزهای ابتدایی برچیده‌شدن کوپن مرغ و تخم‌مرغ، قیمت این کالا حدود ۲۰ تومان کاهش پیدا کرد و به کیلویی ۵۰ تومان رسید اما این کاهش قیمت چندان دوام نیاورد. تنها چند روز بعد قیمتها بالا رفتند و متقاضی خرید کم شد. تخم‌مرغ در اواسط سال ۷۰ به کیلویی ۸۰ تا ۱۰۰ تومان رسیده بود.
مابه‌التفاوت مرغ کوپنی با آزاد هم بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ تومان در هر کیلو بود.
فروردین سال ۱۳۷۰ مسوولان هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران تشخیص دادند که باید نرخ بلیت هواپیماها را هشت برابر کنند.
سوسیس و کالباس هم در همین سال ۳۰ درصد گران شدند و قیمتشان به حدود کیلویی ۱۰۰ تومان رسید.
پاییز سال ۱۳۷۱ هر کیلو گوشت گوسفندی ۴۶۴ تومان بود و هر کیلو مرغ ۱۸۴ تومان قیمت داشت.
در همین سال، مینی‌بوس دو میلیون و ۳۰۰ هزار تومان، وانت دوکابین دو میلیون و ۲۰۰ هزار تومان، پیکان مدل ۱۸۰۰ با موتور پژو یک‌میلیون و ۸۰۰ هزار تومان، پژو ۴۰۵ حدود دو میلیون و ۱۸۰ هزار تومان و پیکان جدید مدل ۱۶۰۰ حدود یک میلیون تومان قیمت‌گذاری شده بودند.
در سال ۱۳۷۱ قیمت بلیت سینما به ۳۵ تومان افزایش یافت. این رقم در سال ۱۳۷۲ به ۴۵ تومان، سال ۱۳۷۳ به مبلغ ۵۰ و در سال ۷۴ و ۷۵ به ترتیب ۶۵ و ۱۰۰ تومان رسید.
مطالب مرتبط:
سالی که نان بربری ۲۵ ریال بود؛ خاطرات ۴۰ ساله قیمتها(بخش اول)
کوپن، احتکار و سوپر مارکت؛ خاطرات ۴۰ ساله قیمتها(بخش دوم)
سال‌هایی که ۳۳۳ لیتر بنزین هزار تومان بود؛خاطرات ۴۰ ساله قیمتها (بخش سوم)
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر