عذاب‌آورترین جملات کلیشه‌ای تاریخ فوتبال ایران همین روزهای قبل از دربی شنیده می‌شوند؛ وقتی می‌گویند این بازی هم مانند سایر مسابقات سه امتیاز دارد یا مثلا وقتی می‌شنویم که این هم یک بازی مثل باقی لیگ است.
ولی نیست. دربی هیچ شباهتی به سایر بازی‌ها ندارد. به انگلستان که بروید، برای دربی «مرسی‌ساید» در بندری که یک سویش «لیورپول» است و سویی دیگر «اورتون» نشسته، هیجان و ترس و فریاد و گاهی خون را با هم یک جا می‌بینید. لیورپول و اورتون اما وقتی روبه‌روی «تاتنهام» یا «سیتی‌زن» قرار می‌گیرند، خبری از این حجم از شور نیست. چه‌طور می‌توان «ال‌کلاسیکو» را با رویارویی «بارسلونا» مقابل «ختافه» یا حتی «رئال مادرید» روبه‌روی «والنسیا» هم‌سان دانست؟
دربی یعنی همین لرزش دست و پا، قدم زدن بی‌مقصد و بی‌معنا، التهاب نگاه و سیگار پشت سیگار. تا لحظه‌ای که دربی آغاز می‌شود، هر لحظه و ثانیه‌ای می‌توان از همین احساسات خاص لذت برد. باقی هفته‌ها، درست همان روزهایی که می‌گویند یکی است مثل امروز، جای خالی تک تک این بیم و امید و کری‌خوانی‌ها را می‌توان حس کرد. دربی شبیه هیچ بازی دیگری نیست.
یک جبهه دربی گرم در خاورمیانه
غرب آسیا از امشب (جمعه) وارد یک جبهه هوای گرم می‌شود. توده دربی‌ها از عربستان وارد خاورمیانه خواهد شد. ابتدا «الهلال» و «النصر» برای رسیدن به قهرمانی در لیگ عربستان با هم رقابت می‌کنند. النصر پس از سال‌ها افت و دور ماندن از کورس‌های قهرمانی، حالا دوباره به جمع مدعیان برگشته است و با هوادارانش می‌خواهد از الهلال، باشگاه اختصاصی خاندان آل‌سعود انتقام بگیرد.
اما شنبه در قطر «الدحیل» و «السد» یک دربی آسیایی را به نمایش می‌گذارند. السد با ۵۰ امتیاز صدرنشین است و الدحیل با ۴۶ امتیاز تعقیبش می‌کند. حتی یک تساوی هم السد را به قهرمانی لیگ ستارگان قطر می‌رساند.
دربی سوم بازی بزرگ خاورمیانه است. مردادماه سال ۱۳۸۸ نشریه «ورلد ساکر»، مهم‌ترین دربی جهان را ال کلاسیکو معرفی کرد. همین نشریه نبرد «بوكاجونیورز» و «ریورپلات» در آرژانتین را دومین دربی بزرگ جهان و البته رویارویی «سلتیك» و «گلاسكورنجرز» را سومین بازی مهم همشهریها در جهان فوتبال نامید. در این رده بندی، دربی تهران (بازی استقلال و پرسپولیس) در رده بیست و نهم جهان قرار گرفت. «ورلد ساکر» درباره‌اش نوشت این مهم‌ترین دربی آسیا است؛ جایی که بیش از ۹۰ هزار مرد به تماشای بازی بزرگ‌ترین باشگاههای تهرانی مینشینند.
این بزرگ‌ترین دربی آسیا است اما نه بزرگ‌ترین دربی خاورمیانه. ورلد ساکر بازی الاهلى امارات و «الزمالك» مصر را خاص‌ترین بازی خاورمیانه معرفی کرده بود.
ولی اگر می‌خواهیم آن‌چه در دربی تهران رخ می‌دهد را بشناسیم، باید لابه‌لای کلام غریبه‌هایی که چنین جوی را تجربه کرده‌اند، قدم بزنیم. «نلو وینگادا»، مربی پرتغالی نامداری که هم تجربه دربی مصر را داشته و هم به عنوان سرمربی پرسپولیس، دربی تهران را تجربه کرده است، می‌گوید: «من تجربه دربی قاهره را دارم. دو سال هم همراه با "بنفیکا"، دربی کشورم را به عنوان سرمربی تجربه کرده‌ام. هرگز جوی که در آزادی و زمان دربی تهران هست را ندیده بودم.»
«یورگن کلینزمن» وقتی سرمربی تیم ملی آلمان بود، به تهران آمد و مقابل تیم ملی ایران قرار گرفت. او فقط در مورد جو ورزشگاهی که از یک‌صدهزار نفر پر شده بود، به روزنامه «اشپیگل» گفت: «کسی که یک بار در جهنم آزادی بازی کرده باشد، دیگر حتی از فینال جام جهانی هم هراسی ندارد.»
«میروسلاو بلاژویچ» بعد از آن که با تیم ملی کرواسی به مقام سوم جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه رسید و بهترین مربی سال فوتبال جهان شد، به تهران آمد. پنجم اسفندماه سال ۱۳۷۹ برای نخستین بار به ورزشگاه آزادی رفت تا شاهد مهم‌ترین بازی لیگ باشد. استقلال آن بازی را برد و بلاژویچ در پایان بازی گفت: «امروز یک‌صدهزار نفر این جا بودند. دارم به این فکر می‌کنم که چه نیرویی این جمعیت را بیرون از ورزشگاه کنترل می‌کند؟ آن‌ها چنان پرشور و گاهی خشمگین بودند که می‌توانستند یک نظام را جابه‌جا کنند.»
این روح دربی تهران است. از امشب یک جبهه هوای گرم دربی از عربستان وارد خاورمیانه خواهد شد.
واکاوی کلام شفر و برانکو
«وینفرد شفر»، سرمربی استقلال در کنفرانس خبری پیش از بازی گفت: «من تجربه زیادی از دربی‌ها دارم. این یکی از بزرگ‌ترین دربی‌های جهان است. به بازیکنانم گفته‌ام با داور صحبت نکنند. می‌دانیم که بهترین هواداران جهان را داریم و باید همیشه آن‌ها را خوشحال ببینیم. حق آن‌ها شادمانی است و این را در پس دربی به دست خواهند آورد.»
برانکو ایوانکوویچ، سرمربی پرسپولیس اما حرف‌هایش را با داوری آغاز کرد: «ما دلایل زیادی داریم که از داوری گله داشته باشیم و خود شما هم شاهد هستید. من چند روز قبل هم گفتم مهم نیست چه کسی داور مسابقه است. شرایط تمرین در ایران کلا خوب نیست و زمین‌های خوبی نداریم. ما در آب و گل تمرین کردیم زیرا راه دیگری نداشتیم. من مطمئن هستم همه بازیکنان، حتی دربی اولی‌ها مشتاقانه منتظر بازی هستند. طبیعی است که انتظار دارم با همه توان به میدان بروند.»
تصویر هر دو مربی برای دربی این بار با تمام بازی‌های قبل فرق می‌کند. آن‌چه در جدول بازی‌ها و بعد در برنامه مسابقات ثبت شده است، مهم‌ترین امیدواری برای تماشای یک دربی فوق‌العاده خواهد بود. شاه‌کلید را برانکو ایوانکوویچ با این جملاتش روی میز گذاشته است: «بعضی از مسایل را ما می‌توانیم کنترل کنیم و بعضی را خیر؛ نه من و نه هیچ مربی دیگری. گفتم که بازیکنان من تصمیم گیرنده هستند اما قطعا نه بازیکنان ما و نه بازیکنان استقلال برای تساوی به میدان نمی‌روند و به دنبال برد هستند. من و شفر هم به دنبال برد هستیم.»
او این بار درست می‌گوید. مردی که خوب پولتیک می‌زند، این بار صادقانه صحبت کرده است. استقلال پس از قریب به چهار سال، می‌خواهد دوباره بالاتر از پرسپولیس قرار بگیرد و این یعنی هم پیشی گرفتن از رقیب دیرینه در پس بازه زمانی طولانی و هم چنگ زدن به صدر جدول پس از حدود پنج سال.
اما پرسپولیس با التهاب همین انگیزه‌های استقلال وارد زمین می‌شود. استقلال چیزی را برای از دست دادن ندارد و برای به دست آوردن می‌جنگد. پرسپولیس ولی برای از دست ندادن داشته‌هایش وارد زمین می‌شود. استقلال برای بردن بازی می‌کند، پرسپولیس برای نبردن استقلال. این تفاوت انگیزه‌ها هم حساسیت را دو برابر خواهد کرد و هم زیبایی را احتمالا افزون می‌کند.
وینفرد شفر آن سوی گود یک جمله کلیدی‌تر دارد: «نباید اجازه بدهیم پرسپولیس به ۱۸ قدم ما برسد.» می‌توان این جمله را در دو حالت معنی کرد؛ یعنی شفر به احتمال قوی می‌خواهد با هجومی‌ترین آرایش ممکن وارد دربی شود. اما سویی دیگر این احتمال کم هم هست که شاید شفر مانند بازی رفت، بخواهد میانه میدان را بگیرد و نه حمله کند و نه اجازه هجوم حریفش را بدهد؛ احتمالی تقریبا نزدیک به صفر.
معادله‌های دلنشین
پرسپولیسی که برانکو ایوانکوویچ ساخته است، تقریبا نشان داد که تیم روزها و بازی‌های دشوار است. اما اگر وینفرد شفر باهوش باشد که قطعا هست، نیم نگاهی به روند بازی‌های آینده پرسپولیس تا پایان لیگ برتر می‌اندازد.
روند بازی‌های آینده پرسپولیس هولناک خواهد بود. بازی با «تراکتورسازی» در تبریز، «ذوب آهن» در اصفهان، «سایپا» و «پیکان» و البته «سپاهان» در تهران و همین طور «پارس جنوبی» در شهر جم دشواری‌های پرسپولیس پس از دربی را نشان می‌دهند.
اما استقلال سخت‌ترین روزهایش را در بازی با سپاهان و «پدیده» مشهد می‌بیند. باقی بازی‌هایش ساده و در تهران خواهد بود.
برانکو مجبور و محکوم است که دربی را یا ببرد یا اجازه پیشی گرفتن را به استقلال ندهد. استقلال اگر پیش بیفتد، دیگر صدر را از دست نخواهد داد. اما شفر حتی این امیدواری را خواهد داشت که در صورت شکست نخوردن و رسیدن به یک تساوی هم باز چشم به آینده بازی‌های پرسپولیس و رقبایش داشته باشد.
نتیجه‌گیری ساده این است که پرسپولیس باید ببرد، استقلال نباید ببازد. نتیجه‌گیری رویاپردازانه هم این‌جا شکل می‌گیرد که ولع دو مربی شاید این بازی را پرگل و تاریخی رقم بزند.
ثبت در تاریخ
روی کاغذ و آمار، این دربی ۹۰ است. بعضی بازی‌ها نیمه تمام ماندهاند، یک دربی بدون برگزاری و بی حضور استقلال به سود پرسپولیس ثبت شده است و بعضی بازی‌ها هم دوستانه یا در تورنمنت‌های چند جانبه برگزار شدهاند. این بازی اما یادآور دربی ۲۸ دی ماه ۱۳۶۹ است؛ وقتی که استقلال می‌توانست با پیروزی مقابل پرسپولیس، جای این تیم را در صدرجدول بگیرد. آن بازی با گل‌های «شاهرخ بیانی» برای استقلال و «فرشاد پیوس» برای پرسپولیس، به تساوی یک بر یک رسید. این بار تاریخ چه‌گونه رقم می‌خورد؟
مطالب مرتبط:
دربی تهران از سوت خورشیدی تا صدای فغانی و چشم کولینا
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر