چرا نواربهداشتی یکی از مهمترین نیازهای زنان در مناطق بحرانی است؟

توی چادرها اسکان داده شده بودند؛ عزادار و کز کرده. یکی بچه‌هایش را از دست داده بود و یکی شوهرش را. یکی غم خانه و زندگی و فامیل را داشت و دیگری غم خشک شدن شیرش و نوزاد بی قراری که بی‌پدر شده بود و گرسنه با خود می‌کشید. حدود ۱۰ روز از زلزله بم گذشته بود و ما به عنوان یک تیم دانشجویی، برای کمک و تهیه گزارش از زلزله‌زدگان، راهی بم شده بودیم. در یکی از چادرها دختربچه نوجوانی کز کرده بود. ۱۶ یا ۱۷ساله به نظر می‌رسید. پدر، مادر، خواهر و برادرش همه را از دست داده بود. می‌گفتند خودش شب زلزله خانه مادربزرگش بوده و برای همین جان سالم به در برده بود. روز اول لام تا کام حرف نمی‌زد اما روز دوم، وقتی که کنسرو و پتو به چادرشان بردیم، جلو آمد، سرش را پایین انداخت، لبش را گزید و گفت: «شما نوار بهداشتی هم دارید یا حتی یک پارچه تمیز؟»

دکتر «افسانه. ف»، متخصص بیماری‌های زنان و زایمان در تهران می‌گوید: «بالا رفتن استرس می‌تواند باعث ایجاد پریودهای مکرر شود؛ یعنی در شرایط بحرانی مثل سیل یا زلزله، بر اثر شوک و استرس، حتی اگر دورعادت ماهیانه فرد تمام شده باشد، ممکن است دوباره پریود شود. کسانی هم که پریود هستند، ممکن است پریودهایشان شدید و یا قطع شود.»

در چند روز گذشته برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی توزیع نواربهداشتی و لباس زیر را در مناطق سیل زده توصیه کرده‎اند. این توصیه با واکنش‌های مختلف کاربران روبه‎رو شد. برخی با مخالفت به تبلیغ توزیع نواربهداشتی، آن را کالای لوکسی دانسته بودند که نیاز چندانی به آن نیست؛ مثل کاربری که در پاسخ به توییت «مهناز افشار»، بازیگر سینما درباره ارسال نواربهداشتی به مناطق سیل زده نوشته بود: «من خودم زنم. آدم با تکه پارچه هم کار خودش را راه می‌اندازد. این حرفا هم مال سوسولاست.» اسکرین شاتی که مهناز افشار از پاسخ این کاربر گذاشته بود، با پاسخ‌های زیادی از کاربران روبه‎رو شد.

 دکتر افسانه.ف می‌گوید: «درست است، زمان‌های قدیم که نوار بهداشتی نبود، خانم‌ها از پارچه استفاده می‌کردند. اما پیدا کردن پارچه تمیز وسط سیل و شستن و خشک کردن آن کار ساده‌ای نیست.»

او با اشاره به این که دهانه رحم در دوران قاعدگی زنان باز می‌شود و عفونت را بیش‎تر جذب می‌کند، می‌گوید: «رعایت بهداشت در دوران پریود زنان به شدت مهم است. چون دهانه رحم باز و برای جذب آلودگی و عفونت مستعد است. برای همین ما توصیه می‌کنیم در دوران قاعدگی، نواربهداشتی و لباس زیر زود به زود عوض شود.»

به گفته این متخصص، درد، خارش ، سوزش و ترشح‌های زیاد واژن از عوارض عفونت دستگاه تناسلی هستند.  

او در دو روز گذشته توییت‌هایی که در توییتر درباره نوار بهداشتی نوشته شده، دنبال کرده است: «من مردانی که می‌گویند نوار بهداشتی کالای لوکس است را درک می‌کنم اما زنانی که به مخالفت می‌پردازند و نواربهداشتی را کالای لوکس می‌دانند، اصلا درک نمی‌کنم. در جامعه سنتی ما بسیاری از مردان از دوران عادت ماهیانه زنان اطلاعات درستی ندارند. پسران هیچ‎گاه متوجه نمی‌شوند خواهر یا مادرشان پریود هستند. اولین توصیه مادران به دختران‎شان هنگام دست‎شویی رفتن این است که مراقب باشند لکه خون باقی نماند که مبادا پدر یا برادرشان متوجه پریود آن‌ها شوند. حتی در خانواده‌هایی که مذهبی هستند، در ایام ماه رمضان، زنان و دختران را در دوران پریود وادار به تظاهر به روزه‌داری می‌کنند. بنابراین، بسیاری از مردانی که در این خانواده‎ها بزرگ می‌شوند، اصلا نمی‌دانند این پدیده چیست و آن را جدی نمی‌گیرند. در حالی که شدت خون‎ریزی اغلب زنان در دو روز اول عادت ماهیانه آن‏قدر زیاد است که آن‌ها مثل یک فرد بیمار، نیازمند به مراقبت و هم‎دلی هستند.»

دکتر «م. یوسفی»، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه هم توییت‌ها را در این مورد خوانده است. به اعتقاد او، مخالفت عده‌ای با ارسال نوار بهداشتی برای زنان فقط به خاطر حمایت از دولت بوده است. اشاره او به این  توییت است: «نوار بهداشتی برنامه ‌است، چیزی را مطرح می‌کنند که جلب توجه کند، بعد پاشنه ضدتبلیغات شود که مثلا کمک‌رسانی نیست و مردم بی‌صاحب مانده‌اند.» 

این جامعه‌شناس معتقد است برخی واکنش‌ها به خاطر موضوعی که در فرهنگ ایرانی با عنوان «شرم» و «حیا» از آن یاد می‌شود، بوده است: «در جامعه ایرانی حرف زدن از مسایل و جسم و بدن زنان همیشه با شرم و حیا و خجالت همراه بوده است. معمولا در خانواده‌های سنتی هیچ وقت واژه پریود، عادت ماهیانه و واژه‌های مربوط به اندام‌های خصوصی زنان، حتی پستان در جلوی مردان گفته نمی‌شود. بازگو کردن این موضوعات نوعی بی‌شرمی به حساب می‌آید. در حالی که در مورد موضوعات جنسی مردان و ویژگی‌های جسمی آن‎ها خیلی راحت‌تر صحبت می‌شود اما صحبت از مسایل زنان همیشه تابو است حتی اگر این مساله مربوط به بهداشت باشد.»

این جامعه‌شناس معتقد است بحث‌های انجام شده در توییتر بیش از هر موضوعی نشان می‌دهد که مردان ایرانی نسبت به بدن زن و تغییرات آن در هنگام پریود آگاهی و اطلاعات کافی ندارند: «درست است که این بحث‌ها تاسف انگیز بودند اما واقعا شاید از منظری هم مفید باشند و باعث شوند نهادهای بالادستی فکری به حال آموزش مردان در زمینه آن چه باید در مورد اندام و جسم زنان بدانند، کنند.»

او از این که «شهیندخت مولاوردی»، معاون سابق رییس جمهوری در امور زنان و خانواده ویدیویی از درخواست زنان در مناطق سیل زده برای دریافت نوار بهداشتی در اکانت توییترش منتشر کرده است، ابراز خوشحالی می‌کند و می‌گوید: «این که یک زن که سمت مهم و بزرگی در دولت دارد، بدون خجالت فیلمی از رساندن نواربهداشتی به زنان منتشر می‌کند، اولین قدم در راه فرهنگ سازی و عادی سازی حرف زدن از اقلام بهداشتی مورد نیاز زنان و بدن زنان است.»

دکتر افسانه. ف هم توصیه می‌کند رساندن نوار بهداشتی به مناطق سیل‏زده و بحرانی نباید فراموش شود. او تاکید می‌کند آلودگی در دوران پریود فوری منجر به عفونت می‌شود و عفونت بالارونده در زنان صدمات جبران ناپذیری به دستگاه تناسلی آن‌ها می‌زند که ممکن است باعث نازایی شود: «حرف زدن از نوار بهداشتی خجالتآاور نیست، نرساندن نوار بهداشتی به مناطق بحرانی به بهانه این که کالای لوکس است، مایه خجالت است.»

این متخصص زنان به توییتی که دیروز یکی از کاربران در توصیف نیاز زنان به نوار بهداشتی در دوران پریود نوشته بود، اشاره می‌کند و می‌گوید: «یکی نوشته بود از زنانی که پریود هستند بپرسید که بین نوار بهداشتی و غذا تنها می‌تواند یکی را انتخاب کند و دسترسی به آن یکی تا ۲۴ ساعت ممکن نیست، ببینید زنی که پریود است، غذا را انتخاب می‌کند یا نوار بهداشتی را؟»

تماشا در یوتیوب