برخوردهای مردم و پلیس با یکدیگر در ایران؛ کینه‌توزانه و قهرآمیز

شهروند خبرنگاران ایران وایر از تهران

در اولین روزهای ماه رمضان ویدئوی منتشر شده از موتوری که با کمک مردم از یدک کش پلیس پائین آورده شد باها در شبکه‌های مجازی به اشتراک گذاشته شد. ویدئویی که رویارویی مردم با پلیس را به تصویر می‌کشید. اخبار منتشر شده در فضای مجازی از برخورد پلیس و توقیف موتور  پیک‌های  حمل غذا در ماه رمضان خبر می‌داد و مردم وقتی برخورد پلیس با یک موتور حمل غذا را دیده بودند،  رو در روی پلیس ایستادند و در حمایت از فرد موتور سوار آنقدر تلاش کردند تا موتورش را از یدک کش پائین آوردند و او را فراری دادند. داستان رودرویی با پلیس تنها مختص این ویدئو نیست. در چند وقت اخیر ویدئوهای دیگری از برخورد تند مردم با ماموران گشت ارشاد و ممانعت‌شان از سوارکردن دختران به ماشین‌های گشت ارشاد و یا لحن تندشان در برخورد با ماموران پلیس بارها در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته شده است. علت  برخوردهای قهرآمیز مردم با پلیس چیست؟

یک جامعه‌شناس ساکن تهران که فیلم ویدئوی موتورسوار حمل غذا را دیده، می‌گوید: «در ویدئوی مذکور با توجه به این که موتورسوار کلاه ایمنی و مدارک موتور را همراه ندارد،  کاملا حق با پلیس است و مامور راهور فقط به وظیفه ی قانونی خود عمل کرده و موتور را توقیف می‌کند.» او معتقد است یکی از دلایل خشم مردم نسبت به پلیس در این درگیری، سخت‌گیری‌های ماموران همزمان با شروع ماه رمضان است که به اسم مبارزه با روزه‌خواری مطرح می‌شود ولی در عمل یک نوع تفتیش عقاید است: «خیلی از افرادی که از این موتورسوار حمایت کردن د فکر کردند موتور به خاطر حمل غذا توقیف شده، برای همین وارد عمل شدند و کمک کردند تا او فرار کند.»

این جامعه‌شناس معتقد است که دخالت پلیس در زندگی شخصی افراد به اسم قانون مثل مبارزه با بدحجابی و گشت ارشاد یا مبارزه با روزه‌خواری یکی از مهمترین دلایل موضع‌گیری مردم در برابر پلیس است: «در کنار موضوع دخالت در زندگی شخصی،رفتارهای توهین آمیزماموران  پلیس (اعم از نیروی انتظامی ،پلیس راهور و یا مامور پلیس امنیت اخلاقی ) در برخورد با متهم، روش‌های غیر قانونی و غیر اخلاقی پلیس مثل دریافت پول یا خسارت به اموال مردم از دیگر دلایل خشم مردم نسبت  به پلیس است.» به باور این جامعه‌شناس مجموع فشارهای اقتصادی،اجتماعی و معیشتی مردم هم باعث کم طاقتی آن‌ها شده و واکنش‌های شدیدتر شده است.

تماشا در یوتیوب

سارا یکی از افرادی است که با برخورد توهین آمیز پلیس مواجه شده، او می‌گوید: «در حال رانندگی بودم  ومتوجه افتادن روسری از سرم نشده بودم سر چهارراه جهان کودک گشت امنیت اخلاقی ماشین رامتوقف کرد و با بدترین لحن و ادبیات ممکن به روسری ام اشاره می‌کرد و داد می‌زد سرت کن!،بعداز یادداشت کردن پلاک ماشینهم برگه ای دستم داد و گفت «دوهفته دیگه برو وزرا»روی برگه نوشته بود کد تخلف ۱۵. بعد از مراجعه به وزرا فهمیدم این دو کد پلیس امنیت اخلاقی مربوط به بدحجابی و بی حجابی داخل خودرو است .»

«کد تخلف ۱۴و ۱۵ پلیس امنیت اخلاقی برای بد حجابی و بی حجابی داخل خودرو است کد تخلف ۱۶ پلیس امنیت اخلاقی برای پوشش نامناسب و روابط نامشروع داخل ماشین است کد تخلف ۱۷پلیس امنیت اخلاقی مربوط به داشتن حیوان خانگی (سگ) داخل ماشین یا ایجاد آلودگی صوتی است  کد تخلف ۳۳و ۳۵ پلیس امنییت اخلاقی هم مربوط به روزه خواری در ماشین یا استعمال دخانیات است.»

اینها اطلاعات سامان ۳۵ ساله است که خواهرش را به جرم داشتن سگ داخل ماشین بازداشت کرده‌اند، سامان می‌گوید معمولا با یک تعهد حل میشود ولی چون خواهرم به مامور ارشاد که گفته: این سگ نجس است. جواب داده و گفته از شماها تمیز تره به جرم توهین به ظابطین قضایی قرار است تا نیم ساعت دیگر او را به دادسرا ببرند.»

خانم هرندی معلم است حدودا ۴۰ ساله  به نظر می‌رسد و محجبه است که جلوی در وزرا انتظار همسرش را میکشد. او با فیش حقوقی آمده تا همسرش را آزاد کند. می‌گوید: «ما دختر ۲۲ ساله دانشجو داریم دیروز همسرم در میدان ونک دیده که یک دختر  همسن و سال دختر خودمان را که پوشش ‌اش هم معمولی بوده ،با زور سوار ون گشت ارشاد می‌کردند و دختر بینوا با همه ی وجود گریه میکرده و جیغ میزده است همسرم و چند نفر دیگر به حمایت از دختر جوان به مامور گشت ارشاد اعتراض می‌کنند که این مساله باعث دستگیری خود آن‌ها می‌شود.»

احمد رضا دانشجوی پزشکی دانشگاه تهران است و بچه شیراز،  او هم برخورد با پلیس را تجربه کرده است. می‌گوید: «خرداد ماه ۱۳۹۷ در اتوبان باکری تهران با دوست دخترم ازمهمانی برمی‌گشتیم که پلیس بزرگراه ماشین را متوقف کرد و ماموری به داخل ماشین ما آمد و ماشین را به پارکینگ بردیم به محض رسیدن به پارکینگ بدون اعلام هیچ جرمی به من دستبند زدند و روی یک صندلی نشاندند و یکی از ماموران به دوست دخترم گفت شما برای تفتیش ماشین با ما بیا بعد از تفتیش ماشین  از من تست الکل گرفتند  و به کلانتری و بعد به دادسرا بردند. دو روز بعد متوجه شدم که مامور راهنمایی و رانندگی به دوست دخترم پیشنهادهای بی‌شرمانه ای داده و الفاظ نامناسبی به کار برده است.» احمدرضا کوتاه نیامده و  از همان تاریخ بارها به سامانه ۱۹۷ که برای شکایت از ماموران پلیس در نظر گرفته شده، تماس گرفته است: «چندبار رفتیم ماموری که از  او شکایت کرده بودیم، نیامد.بعد از چند بار که آمد خودش آنقدر خونسرد منکر همه چیز شد که به شدت به هم ریختم و زمانی که ماجرا را تعریف می‌کردم یک فحش نثارش کردم.» اودر همان دادگاهی که شکایتش را از مامور متخلف به آنجا برده بوده، به جرم توهین به مامور پلیس متهم می‌شود : «یکی از ماموران آگاهی که برای کار دیگری آمده بود و در جلسه دادگاه ما حاضر بود، من را بیرون برد و گفت: من مطمئنم این پیشنهاد را داده اما تو چرا فحش دادی. الان می‌توانند برایت حکم ببرند. پس بهتر است بی خیال پیگیری و ادامه شکایت شوی.» احمدرضا از پیگیری پرونده صرفنظر کرده است. می‌گوید: «برخورد مردم و پلیس با همدیگر کینه توزانه است. پلیس باید ضامن آرامش مردم باشد اما مردم با پلیسی که خودش مشکل اخلاقی دارد و به همسر و پارتنرت پیشنهاد زشت بدهد،احساس امنیت و آرامش نمی‌کنند.»