قاچاق انسان در سراسر دنیا پدیده‌ای رو به رشد است و در این میان کودکان آسیب‌پذیرترین قربانیان هستند. به گزارش سازمان ملل متحد، یک سوم قربانیان قاچاق انسان را کودکان شامل می‌شوند.
بنا به گزارش مشترک «سازمان بین‌المللی کار»، «سازمان واک فری» و «سازمان بین‌المللی مهاجرت» در سال ۲۰۱۷، یک نفر از چهار قربانی برده‌داری مدرن، کودکان بوده‌اند که در مجموع شامل ۱۰میلیون و ۱۰۰هزار کودک می‌شدند.
طبق گزارش «یونیسف» نیز سالانه بیش از یک میلیون کودک قاچاق می‌شوند.
گرچه آمار و ارقام قاچاق کودکان همیشه در حال تغییر است اما از سال ۲۰۱۰ این آمار روندی افزایشی داشته است. از طرف دیگر، پیگری قضایی چنین پرونده‌هایی در کشورهای مختلف، از جمله بریتانیا، رشد خاصی نداشته و پرونده‌های مطروحه در زمینه قاچاق کودکان درصد کوچکی از نمونه‌های جاری در دنیای واقعی را تشکیل می‌دهند.
قاچاقچیان کودکان را به طرق مختلف مورد سوءاستفاده قرار می‌دهند. آنها را مجبور به کار در کارگاه‌های کوچک می‌کنند، از آنها به عنوان خدمتکار داخل خانه، گدا در خیابان، کارگر مزرعه و کارمند رستوران، هتل و دیگر خدمات، کار می‌گیرند. این کودکان هم‌چنین قربانیان سوءاستفاده جنسی، فرزندخواندگی غیرقانونی و بعضی حتی مجبور به کار در فاحشه‌خانه می‌شوند.
چهگونه تجربه‌های شخصی می‌توانند در ساخت سیاست‌های بهتر یاری‌رسان باشند
کارزار «هر کودک باید در برابر قاچاق انسان محافظت شود»، به طور خاص و از نزدیک با کودک قربانیان قاچاق انسان در بریتانیا کار می‌کند. این کارزار در طول ۲۵ سال گذشته کوشیده است تا حقوق کودکان را پاس دارد و علیه قاچاق کودکان مبارزه کند. نتیجه این تلاش، سیاست‌های قوی‌تر و حفاظت‌هایی بیشتر برای کودکان آسیب‌پذیر در برابر قاچاق انسان و برده‌داری مدرن در انگلستان بوده است.
این کارزار خود زاده شبکه بزرگ‌تری از کارزارهای تحقیقاتی و کاربردی در زمینه قاچاق انسان است که اولین آنها با هدف برچیدن سوء استفاده جنسی از کودکان در تایلند آغاز به کار کرد. بعد از آن و طی اولین سمینار جهانی علیه سوءاستفاده جنسی از کودکان در استکهلم سوئد، این کارزار بین‌المللی شد و اکنون ۷۲ گروه عضو در ۶۵ کشور جهان دارد.
خانم «لورا دوران»، افسر ارشد تحقیقات و سیاست‌گذاری این کارزار در بریتانیا می‌گوید: «یکی از مهم‌ترین طرح‌های ما، طرحی برای فعالیت جوانان قربانی قاچاق است. در این فعالیت‌ها، جوانان با حمایت سایر افراد همسن و سال خود روبه‌رو می‌شوند و اقدام به فعالیت‌های ورزشی مختلف در کنار هم می‌کنند که به آنها در دنبال کردن علایق خود و پیدا کردن شغلی مناسب در آینده کمک خواهد کرد.»
این طرح واقعا به بازسازی این جوانان کمک می‌کند.
خانم دوران می‌گوید: «این طرح هم‌چنین به آن جوانان کمک می‌کند تا در سایر طرح‌های کارزار فعال شوند و به دیگران نیز یاری رسانند.»
این یعنی افرادی که خود قربانی قاچاق انسان بوده‌اند، فرصت می‌یابند به کسانی که ممکن است با تجربه‌های دردآور و وحشتناک مشترکی دست و پنجه نرم می‌کنند، کمک کنند. یکی از مثال‌های اقدامات انجام یافته توسط این جوانان، حضور در کارزارهای انتخاباتی مجلس است. کارزار آنها را تشویق می‌کند تا از طریق شرکت در رخدادهای انتخاباتی، صدای خود را به گوش سیاست‌گذاران محلی برسانند و مسایل خود را مطرح کنند: «ما هم‌چنین طرحی آموزشی برای تعلیم مشاغل مختلف به این جوانان در زمینه‌های مختلف داریم؛ مشاغلی مانند افسر پلیس، وکیل، مددکار اجتماعی، پرستار و... .»
این سازمان هم‌چنین باعث تغییر مثبت قانونی سهل‌انگیرانه در انگستان شد که مقرر می‌داشت مجرمان جنسی فقط در صورتی که بیش از سه روز به بریتانیا سفر کنند، باید دولت این کشور را از اقامت خود با خبر سازند.
بازگو کردن دقیق داستان
سازمان تاکید جدی بر جمع‌آوری دقیق وقایع و اتفاقات دارد و به شدت نگران نشر اکاذیب درباره قاچاق انسان است؛ به ویژه درباره کودکان و خانواده‌هایی که قربانی قاچاق بوده‌اند. چرا که اطلاعات کذب می‌تواند باعث بی‌اعتمادی آنها و بی‌میلی عموم مردم برای پیگیری قانونی این گونه جرایم شوند؛ چه از طریق حضور در پای صندوق‌های رای و پیگری سیاست‌هایی کارآمد در این زمینه و چه از طریق فعالیت مستقیم در سازمان‌های خیریه و غیردولتی مانند همین کارزار بین‌المللی هر کودک باید در برابر قاچاق انسان محافظت شود.
این کارزار نسبت به حفظ حریم شخصی افراد نیز حساس است و در سال ۲۰۱۸ برنامه‌ای برای حفاظت از هویت کودکانی که در کمپ پناهندگان «کاله» در شمال فرانسه نگه‌داری می‌شدند، به‌ویژه کودکان بی‌سرپرست به راه انداخت. بیش از پنج هزار نفر با امضای خود به کارزار پیوستند و از رسانه‌ها خواستند هویت این کودکان آسیب‌پذیر را اعلام نکنند. آنها هم‌چنین این نکته را خاطرنشان کردند که پخش و انتشار هر گونه عکس یا جزییاتی از این کودکان، امنیت آنها را به خطر می‌اندازد و در معرض جرایم احتمالی علیه آنها قرار می‌دهد.
سازمان‌دهندگان کارزار می‌گویند: «ادبیاتی که رسانه‌های بریتانیایی در توصیف این کودکان "آمده از جنگل" به کار می‌برند، غیرانسانی و تحریک‌کننده است. پرسش عامدانه از سن این کودکان بدون در نظر گرفتن جوانب امنیتی و پروسه قانونی، احتمال این را ایجاد می‌کند که آنها هنگام حضور در بریتانیا قربانی جرایم حاصل از نفرت و نژادپرستی شوند.»
این کارزار رابطه‌ای نزدیک با رسانه‌ها دارد تا آنها را از نحوه صحیح اطلاع‌رسانی در زمینه قاچاق انسان مطلع سازد. در بعضی موارد، اهالی رسانه غیرمسوولانه و نابخردانه عمل می‌کنند و ادبیاتی را به کار می‌بندند که باعث ایجاد نفرت و خشم علیه این کودکان قربانی سوء استفاده می‌شود. حتی در برخی موارد منجر به اقدامات مجرمانه علیه آنها شده است.
گردانندگان سازمان معتقدند ادبیات مورد استفاده در بیان داستان قربانیان قاچاق انسان بسیار مهم است و در بسیاری موارد ضرر وارده حتی قصد و نیت نویسنده گزارش نبوده اما به خاطر عدم آگاهی از ادبیات مناسب، باعث بروز چنان اتفاقاتی شده است. این سازمان از اهالی رسانه می‌خواهد از عباراتی مانند «پورنوگرافی کودکان» و «فاحشه‌گری کودکان» استفاده نکنند که ممکن است به طور ضمنی معنای رضایت کودک را با خود به همراه داشته باشد که در مورد کودکان اصلا عنصر رضایت مورد سوال نیست و از اساس وجود ندارد. به جای چنان عباراتی، سازمان از رسانه‌ها می‌خواهد از عباراتی نظیر «سوءاستفاده جنسی از کودکان» و «محتوای حاکی از سوءاستفاده جنسی از کودکان» استفاده کنند.
مثال دیگر، درخواست سازمان از رسانه‌ها مبنی بر عدم استفاده از عبارت «مهاجر غیرقانونی» درباره کودکان قربانی قاچاق انسانی است که به طور ضمنی حاکی از عملی مجرمانه است.
فارغ از پرونده‌هایی که سازمان برای کودکان تحت سرپرست خود و برای استفاده داخلی اعضای سازمان می‌سازد، اطلاعاتی کلی را هم درباره قاچاق انسان برای عموم فراهم می‌آورد؛ حداقل برای افرادی که می‌خواهند اطلاعات بیشتری درباره این کودکان و خانواده‌های آنها داشته باشند و خبرنگارانی که به دنبال پوشش صادقانه و همه‌جانبه ماجرای این کودکان هستند.
یکی از این داستان‌ها، قصه «قیرو» است که مجبور شد کردستان عراق را در آگوست ۲۰۱۶ و بعد از حمله «داعش» ترک کند. قصه او شبیه قصه صدها کودک دیگری است که از مناطق جنگ‌زده یا کشورهایی می‌آیند که حقوق بشر مدام در آنها نقض می‌شود؛ کشورهایی نظیر ایران.
اعضای خانواده قیرو دست به هرکاری برای بهبود وضعیت خود زدند و به همین رو ناچار به استفاده از خدمات قاچاق‌بران انسان شدند تا از طریق ترکیه به یونان بروند. اما در جنوب این کشور به خاطر بدهی به قاچاق‌بر، زندانی و مجبور به کار شوند.
پیشنهاد دوران به سازمان‌ها و افرادی که با قربانیان قاچاق انسان و افراد آسیب‌پذیر کار می‌کنند، این است: «برای همه افرادی که با این قشر آسیب‌پذیر از نزدیک کار می‌کنند، واجب است که از نحوه صحیح برخورد با آسیب روانی و وضعیت حساس این افراد آگاه شوند و آنها را در این زمینه یاری رسانند.»
او معتقد است یک چهارچوب قانونی برای حفاظت از این کودکان و خانواده‌های آنها نیاز است تا از این افراد درباره سازمان‌های مهاجرتی و احتمال دیپورت شدن محافظت کند: «تا آنها امکان بهبودی و بازگشت به زندگی عادی را داشته باشند.»
چالش خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا
دوران و همکارانش به خوبی از چالش‌های موجود در سیاست و اجتماع بریتانیا علیه افراد آسیب‌پذیر مورد حمایت خود آگاه هستند. او می‌گوید صرف پیش‌بینی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، تاثیر شدیدی بر کار سازمان دارد: «بر تمام جوانب کار ما اثر خواهد گذاشت. یک چالش این است که به عنوان یک سازمان خیریه، وابسته به کمک‌های اتحادیه اروپا هستیم. اما در وضعیت موجود، دسترسی آینده ما به منابع اتحادیه اروپا طبق قوانین بریتانیا مشخص نیست. هم‌چنین در زمینه مهاجرت، قوانین مشخص و دقیقی درباره کودکانی که اقامت اتحادیه اروپا را دارند و به ویژه کودکان بی‌سرپرست، وجود ندارد.»
دوران معتقد است خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا وضع پناهنده‌پذیری و پناهجویان را نیز در این کشور نامشخص کرده و با قوانین اتحادیه اروپا در تعارض است؛ برای مثال، «قانون دوبلین سوم» که از ماه ژوئن ۲۰۱۳ در اتحادیه اروپا اجرایی شده است و مشخص می‌کند کدام کشور باید به وضعیت هر پناهجو بپردازد.
براساس قانون دوبلین سوم، هر پناهجو و خانواده او باید در اولین کشور اروپایی که وارد می‌شوند، پروسه پناهندگی را طی کنند: «اما هنوز این سوال باقی است که تحت این قانون، وضعیت کودکانی که از یونان به بریتانیا آورده شده‌اند تا پیش خانواده‌های خود باشند، چیست؟ این مساله اکنون اصلا روشن نیست و کاملا بسته به این است که ما در اتحادیه اروپا بمانیم یا نه.»
ماده ۱۶ قانون دوبلین می‌گوید اگر کودکی درخواست پناهندگی کرده باشد و رابطه خانوادگی نزدیکی با شخصی در یکی از کشورهای اروپایی دارد، می‌تواند در بریتانیا باقی بماند تا با آن خانواده زندگی کند. گرچه بریتانیا تفسیر مضیقی از این رابطه نزدیک خانوادگی دارد.
لورا دوران می‌گوید: «این برای آن است که اگر یک کودک، خانواده‌ای در بریتانیا دارد، به راحتی بتواند از طرق قانونی به این کشور منتقل شود و برای زندگی با خانواده‌اش مجبور به سفر به دور اروپا و استفاده از سرویس قاچاق‌بران نشود که آنها را در معرض خطر و سوءاستفاده جنسی قرار می‌دهد.»
اما با نهایی شدن خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، این کارزار و دیگر سازمان‌های حقوق بشری و حقوق کودک در بریتانیا به شدت نگران تغییرات احتمالی در زمینه مهاجرت در این کشور هستند. دوران می‌گوید: «هرچه قوانین مهاجرتی سفت و سخت‌تر شوند، وضعیت برای قربانیان قاچاق انسان وخیم‌تر خواهد شد. احتمال مورد سوءاستفاده قرار گرفتن آنها بیشتر و احتمال دریافت کمک از مراجع عمومی و دولتی کمتر خواهد شدو این به خاطر ترسی است که از سازمان‌ها و ماموران مهاجرتی خواهند داشت.»
او معتقد است در زمانه فعلی که وطن‌پرستی و ملی‌گرایی در جوامع غربی طرف‌دار دارد، موقعیتی پیش می‌آید که حتی افراد بیشتری در برابر سوءاستفاده، آسیب‌پذیر شوند. در چنین دوره‌ای است که حضور این سازمان و دیگر سازمان‌های مشابه برای حفاظت از افراد آسیب‌پذیر در جوامع غربی بیش از پیش ضروری و حیاتی است.
شما هم می‌توانید خاطرات، مشاهدات و تجربیات خود از قاچاق انسان، پناهندگی و مهاجرت به اشتراک بگذارید. اگر از مسئولان دولتی یا افراد حقیقی و حقوقی که حق شما را ضایع کرده‌اند و یا مرتکب خلاف شده‌اند شکایت دارید، لطفاً شکایت‌های خود را با بخش حقوقی ایران وایر با این ایمیل به اشتراک بگذارید: [email protected]
مطالب مرتبط:
مرکز قاچاق نوجوانان در برلین؛ قاچاقچیان می‌گریزند
خرید و فروش کودکان؛ با کامیون یا اشانتیون
روایت بیست و هفتم: محسن؛ پدری که دخترش را به قاچاق‌بر سپرد
مطابق قوانین حقوقی خرید و فروش کودک جرم است یا نه و مجازاتش چیست؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر