بسکتبال ایران چه‌گونه به المپیک توکیو رسید؟

تیم ملی بسکتبال ایران برای سومین‌بار به رقابت‌های المپیک صعود کرد. بسکتبالیست‌های ایران در حالی راهی المپیک شدند که تقریبا تمام امیدها از این تیم ناامید شده بود.

ایران برای صعود به رقابت‌های المپیک ۲۰۲۰ توکیو باید از جام جهانی بسکتبال جهان عبور می‌کرد. ملاک گزینش و انتخاب تیم‌های هر قاره برای رسیدن به رقابت‌های المپیک، با رشته‌های دیگر متفاوت است. فدراسیون جهانی بسکتبال برای هر قاره سهیمه‌ای مشخص و جداگانه تعیین کرده است که تیم‌های برتر هر قاره براساس نتیجه‌ای که در جام جهانی بسکتبال کسب می‌کنند، جواز صعود به المپیک را به دست می‌آورند.

سهیمه آسیا ۱+۱ است؛ یعنی میزبان رقابت‌های المپیک (ژاپن) به‌علاوه بهترین تیم قاره آسیا که در رقابت‌های جام جهانی بسکتبال در چین باید انتخاب می‌شد.

سرمایه‌گذاری کلان چینی‌ها روی بسکتبال طی۱۰سال اخیر و همین‌طور بی‌ثباتی در فدراسیون بسکتبال ایران و نبردهای داخلی میان «مهران شاهین‌طبع»، سرمربی تیم ملی کشور با بازیکنان نام‌دار، موقعیت ایران برای صعود به المپیک را متزلزل کرده بود. از سوی دیگر، امتیاز میزبانی چین در این دوره از جام جهانی بسکتبال هم شانس حریف ایران برای رسیدن به توکیو را افزایش می‌داد.

در این دوره از رقابت‌ها، ایران باید نه تنها مقابل حریفانش، که مقابل چین، کره جنوبی، فیلیپین و ژاپن هم برای کسب عنوان بهترین تیم آسیا رقابت می‌کرد. ژاپن البته با داشتن امتیاز میزبانی المپیک، انگیزه‌ای به‌جز درخشش در جام جهانی را نداشت.

چین در مرحله اول با تیم‌های ملی لهستان، ونزوئلا و ساحل عاج هم‌گروه شده بود. ایران هم با تیم‌های ملی پورتوریکو، تونس و اسپانیا در یک گروه نشست. از گروه‌های مقدماتی، دو تیم راهی مرحله بعد می‌شدند و دو تیم باقی مانده باید در مرحله بازنده‌ها با هم دیدار می‌کردند.

تیم ملی ایران در مرحله گروهی، هر سه دیدار خود را در حالی باخت که در دو بازی اول خود مقابل پورتوریکو و تونس حتی شانس پیروزی را داشت اما در ست‌های آخر بازی را واگذار کرد.

بخش خطرناک ماجرا ولی این‌جا بود که تیم ملی چین در گروه خودش موفق شد مقابل ساحل عاج به برتری برسد. چین دو بازی دیگرش مقابل لهستان و ونزوئلا را باخت و موفق به صعود از گروه خودش نشد. در صورتی که چین حتی یک پیروزی دیگر به دست می‌آورد و به مرحله برنده‌ها صعود می‌کرد، تقریبا کارش برای صعود تمام شده بود.

اما در مرحله بازنده‌ها، ایران با تیم‌های ملی فیلیپین، تونس، آنگولا در یک گروه قرار گرفت. چین میزبان هم در همین مرحله بازنده‌ها باید با تیم‌های ملی نیجریه، کره جنوبی و ساحل عاج دیدار می‌کرد.

تا پیش از آغاز این مرحله، تیم ملی چین به واسطه یک پیروزی در مرحله مقدماتی مقابل ساحل عاج، از تیم ملی ایران پیش بود. براساس قانون، تیم‌هایی که در مرحله مقدماتی با هم مسابقه داده بودند، این بار دیگر در «مرحله بازنده‌‌ها» نباید مقابل هم قرار می‌گرفتند. پس تیم ملی چین با ساحل عاج و تیم ملی ایران با تونس دیدار نکردند.

این قانون حتی به نفع ایران بود. ایران در مرحله گروهی به تونس باخت و چین در همان مرحله ساحل عاج را برده بود؛ یعنی اگر قرار بود همان بازی‌ها در مرحله بازنده‌ها دوباره تکرار شود، شانس چین برای تکرار پیروزی هم بالاتر می‌رفت.

چین در بازی نخست مرحله بازنده‌ها موفق شد کره‌جنوبی را شکست دهد و دومین پیروزی خود در جام جهانی بسکتبال را ثبت کند. اما تیم ملی ایران هم با پیروزی مقابل آنگولا، شانس‌ خود برای صعود به المپیک را زنده نگه داشت. تا این جا، چین دو و ایران یک پیروزی در بازی‌های خود ثبت کرده بودند.

روز آخر اما معادلات به سود ایران نبود. ما باید مقابل فیلیپینی قرار می‌گرفتیم که هیچ شانسی برای صعود به المپیک از آسیا نداشت. در حقیقت، حتی اگر مقابل ایران به پیروزی می‌رسید هم به اولین برد خود دست یافته بود. این نتیجه نمی‌توانست به آن‌ها مقابل چین که دو پیروزی داشت، کمکی بکند. ادامه خوش اقبالی تیم ملی بسکتبال ایران این بود که چین باید با نیجریه‌ای مبارزه می‌کرد که در صورت پیروزی مقابل میزبان جام جهانی، سهمیه مستقیم صعود به المپیک توکیو از آفریقا را به دست می‌آورد؛ این یعنی حریف ایران بی‌انگیزه و حریف چین لبریز از انگیزه صعود به المپیک بود.

با این حال، چین بازی را مقابل نیجریه کوبنده آغاز کرد. به نظر می‌رسید چینی‌ها تمام انرژی خود را در همان کوارتر اول خرج می‌کنند. شاید تحلیل بدنی چینی‌ها و البته قدرت بدنی بالای نیجریه‌ای‌ها بود که نتیجه بازی را در نهایت به سود نماینده آفریقا تغییر داد.

پیش از آن‌که بازی ایران مقابل فیلیپین به پایان برسد، بازیکنان ایران از نتیجه و شکست چین باخبر شده بودند. با این حال، بازیکنان تیم ملی ایران می‌دانستند که باز هم برای صعود به یک پیروزی با اختلاف ۱۶ امتیاز نیاز دارند.

پیروزی ایران و شکست چین، دو تیم را به دو پیروزی می‌رساند. به این ترتیب، تفاضل امتیازات به دست آمده دو تیم، ملاک صعود به المپیک می‌شد. ایران برای صعود به المپیک باید فیلیپین را حداقل با ۱۶ امتیاز اختلاف می‌برد. اما پیروزی ۹۵ بر ۷۵ ایران مقابل فیلیپین همانی بود که مهران شاهین‌طبع، سرمربی تیم ملی و بازیکنان ایران می‌خواستند. اختلاف ۲۰ امتیازی ایران مقابل فیلیپین، ایران را راهی المپیک لندن کرد.

تیم ملی بسکتبال ایران پیش از این دو بار در سال‌های ۱۹۴۸ و ۲۰۰۸  هم به رقابت‌های المپیک صعود کرده بود.

مطالب مرتبط:

صعود بسکتبال ایران به المپیک؛ صعود در اوج ناامیدی