مریم خسروانی، شهروندخبرنگار، کرج
دستگیری «سحر تبر» که خبرگزاری تسنیم او را «فاطمه. خ» معرفی کرده است، بازهم نگاه‌ها را سمت اینستاگرام، فعالان، اینفلوئنسرها یا به عبارت عامیانه‌تر «شاخ‌های اینستاگرامی» چرخاند. کاربرانی که دنبال‌کننده‌های چندصدهزار نفری یا حتی بیش از میلیون نفری دارند و البته صفحاتشان منهای محتوایی که به مخاطبان تحویل می‌دهند، فضایی مناسب برای صاحبان سرمایه در ایران شده است.
طی سال‌های اخیر و با همه‌گیر شدن اینترنت در ایران و اوج‌گیری شبکه‌های اجتماعی در زندگی روزمره مردم، فعالیت‌ها و خدمات اینترنتی نیز بخصوص در شهرهای بزرگی مانند تهران گسترش قابل‌توجهی داشته است. همین فضای مجازی فرصتی شد برای درآمدزایی‌های بیشتر؛ از فروش اینترنتی پفک و سیگار تا اتومبیل و جواهرات تا تبلیغ برای محصولات.
بعدازاین مرحله و درست در دوره‌ای که صداوسیمای ایران هرروز به دلایل مختلف، مخاطبان خود را از دست می‌داد، تمایل شرکت‌ها هم برای هزینه‌های گزاف برای تبلیغات تغییر مسیر داد و از رسانه تصویری حکومتی به‌سوی تلفن‌های همراه حرکت کرد.
بهمن سال ۱۳۹۷ «مشرق‌نیوز» به این اینفلوئنسرها لقب «رقاص‌ها و ژانگولرهای مجازی» داد و درآمد آن‌ها را از کنار تبلیغات مجازی ده‌ها میلیون تومان در ماه اعلام کرد. در همین گزارش، قیمت ساخت هر آگهی اینستاگرامی بین ۵ تا ۱۵ میلیون تومان اعلام شده بود.
«ساشا» بیست‌وشش ساله است و در محله اکباتان تهران زندگی می‌کند. فوق‌دیپلم گرافیکش را گرفته و به قول خودش یکی از شاخ‌های اینستاگرام است. ساشا می‌گوید: «اولین بار سه سال پیش فقط برای خنده و سرگرمی، با سه تا از رفقا یکی از دیالوگ‌های «بهمن مفید» را در فیلم قیصر لب زدیم. راستش خیلی هم تمرین کرده بودم و مکث‌هایم دقیقا سر جای خودش بود. خلاصه خیلی خوب شد و این دابسمش آن‌قدر دیده و شیر شد که فالوورهای من از سیصد نفر ظرف ۴۸ ساعت به ۱۴ هزار نفر رسید. راستش از این‌همه استقبال خوشم آمد و دابسمش ساختن را آغاز کردم.»
بهمن سال ۱۳۹۷ «مشرق‌نیوز» به این اینفلوئنسرها لقب «رقاص‌ها و ژانگولرهای مجازی» داد و درآمد آن‌ها را از کنار تبلیغات مجازی ده‌ها میلیون تومان در ماه اعلام کرد.
فرمول تبلیغات در شبکه‌های مجازی حالا در دست کسانی افتاده که دنبال کننده‌ها و بازدیدکنندگان بیشتری در صفحاتشان دارند. هرچه تعداد بازدیدکنندگان بیشتر باشد و تعداد لایک‌ها و کامنت‌های بیشتری هم پای هر پست آن‌ها بنشیند، مجموعه‌های تجاری، تمایل بیشتری دارند برای ارائه تبلیغات خود به این به‌اصطلاح «شاخ‌های مجازی» پیدا می‌کنند.
ساشا می‌گوید: «همین روش را ادامه دادم. اما با توجه به اینکه چه پست‌هایی بازدید بیشتری دارد و چه ساعاتی در شبانه‌روز برای انتشار آن‌ها بهتر است. حالا امروز اینفلوئنسر اینستاگرام هستم با ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار دنبال کننده.» او می‌گوید همین تعداد دنبال‌کننده برای اینکه به‌صورت میانگین برای هر تبلیغش ۴ میلیون تومان درآمد از راه تبلیغاتش داشته باشد کفایت می‌کند: «به نظر من اینستاگرام یک الگوریتم مشخصی دارد که هرکس حتی با پست‌های معمولی هم این الگوریتم را رعایت کند، فالوورهایش ۱۰ برابر آدم‌های عادی می‌شود.»
یکی از اقشاری که با داغ شدن فضای مجازی و تبلیغات اینستاگرامی بیشترین منفعت را بردند سلبریتی‌ها هستند. بالطبع تمام سلبریتی‌ها در اندازه خودشان و بسته به میزان شهرت و محبوبیتشان دنبال‌کننده دارند. هرچه این تعداد بیشتر باشد پیشنهاد‌های بیشتری هم برای تبلیغات به دستشان می‌رسد.
برخی از سلبریتی‌ها مدیریت معمولا صفحات اینستاگرام خود را به یک ادمین می‌سپارند و ماهی پنجاه تا پانصد میلیون تومان فقط از تبلیغات اینستاگرامی درآمد کسب می‌کنند.
ساشا می‌گوید: «نه اینکه بگویم هنوز موفق نبودم؛ اما این تجارت پتانسیل ماهی ۱۰۰ میلیون تومان درآمد را دارد. من فعلا به سالی ۵۰ میلیون درآمد نرسیدم.»
او به یکی از نام‌دارهای ایرانی اینستاگرام اشاره می‌کند: «علی صبوری را می‌شناسید؟ همان پسری که در خندوانه استندآپ کمدی اجرا می‌کرد و اتفاقا خیلی‌ها هم دوستش نداشتند. الان همه درآمد و زندگی‌اش از اینستاگرام است. استوری می‌گذارد ۵ میلیون تومان می‌گیرد. روزی حداقل ۴ استوری در اینستاگرامش قرار می‌دهد. همین می‌شود بیست میلیون تومان در روز. پست با محوریت تبلیغاتی می‌سازد و بیست میلیون تومان می‌گیرد. باورتان می‌شود که از همین راه بنز C200 خریده است؟»
اینستاگرام بازی را از زمین مشاهیر بیرون برده و در زمین خودش بازی می‌کند. تا پیش‌ازاین در صفحات مجازی، افرادی که هنر، مقام یا موفقیتی داشتند موردتوجه قرار می‌گرفتند. اما اینستاگرام می‌توان مانند یک شهروند عادی وارد شد و بعد به لطف همین اپلیکیشن به موفقیت و شهرت رسید. ساشا می‌گوید: «هیچ قانونی وجود ندارد. کسانی مثل «وحید خزایی» و «دنیا جهانبخش» را ببینید. باز دنیا جهانبخش برای بعضی از مردها جذابیت‌هایی دارد. من نمی‌دانم این وحید خزایی دقیقا چی داشت که به اینجا رسید.»
یک کارشناس فضای مجازی به «ایران‌وایر» می‌گوید: «فضای مجازی و بخصوص در این روزها اینستاگرام، شرط تولید محتوا دارند؛ اما اینکه کیفیت آن محتوا، چقدر باشد کاملا سلیقه‌ای است. اگر با کسانی برخورد می‌کنید که فالوور میلیونی دارند اما به‌جز جذابیت‌های جنسی و بازهم شوخی‌های جنسی و مستهجن هیچ محتوای دیگری اختیار مخاطب قرار نمی‌دهند، فقط یک دلیل دارد و آن‌هم اینکه این مطالب در جامعه‌ی ما بسیار پرطرفدار است. در مقابل هم می‌بینیم صفحه اینستاگرام یک شاعر با دو مجموعه شعر به دو هزار نفر هم نمی‌رسد.»
ساشا به برخی از این پدیده‌های اینستاگرام اشاره می‌کند و می‌گوید: «خانمی با لحن کاملا مسخره و چند شوخی کلیشه‌ای به مردم تولدشان را تبریک می‌گوید. بار اول به خاطر مسخره بودن نوع تبریک گفتنش، ترند شد و خیلی‌ها دیدند. اما الان روزی چند بار جلوی دوربین موبایلش می‌ایستد و تبریک تولد می‌گوید. هیچ خلاقیتی هم ندارد. برای همان لحن حرف زدنش، برای هر سفارش ۲۰۰ هزار تومان می‌گیرد.»
کارشناس فضای مجازی که با ایران‌وایر گفت‌وگو می‌کند، به همان الگوریتم و فرمول موردنظر ساشا اشاره می‌کند و می‌گوید: «بحث الگوریتم و ساعت پست گذاری کاملا درست است. اما این‌همه چیز نیست. به جرات می‌توانم بگویم چیزی که یک صفحه را بالا می‌برد را ما نمی‌توانیم تشخصی بدهیم. ما به‌عنوان کارشناس طبیعتا الگوریتم اینستاگرام را می‌شناسیم. حتی مجموعه شرکتی داریم که فعالیت‌های جذب فالوور برای صفحه اینستاگرام مجموعه‌های تولیدی و خدماتی را بررسی می‌کند؛ اما واقعا هنوز به هیچ فرمولی نرسیدیم که چگونه ناگهان یک نفر ظرف مدت‌زمان زیر یک هفته به شاخ اینستاگرام تبدیل می‌شود.»
ساشا اما در واکنش به این ادعا می‌گوید: «راستش اگر هم کسی راز معروفیت یک‌شبه در اینستاگرام را بداند به دیگران نمی‌گوید. این فضا الان در ایران کاملا رقابتی است و هیچ‌کس به دیگری رحم نمی‌کند. فقط هم بین ما به‌عنوان اینفلوئنسرها این رقابت وجود ندارد، هنرپیشه و ورزشکاران زیادی هستند که به‌شدت درگیر اینستاگرام شده‌اند. ما می‌شنویم که فلان شب قرار است فلان بازیگر یا فلان ورزشکار بیاید که تعداد فالوورهایش بالا برود.»
مطالب مرتبط:
سحر تبر دستگیر شد، زامبی معروف اینستاگرام کیست؟
آیا می شود به بهانه سقوط ذائقه فرهنگی از بازداشت سحرتبر خوشحال بود؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر