دانیال دایان - افغانستان
کشته شدن «قاسم سلیمانی»، فرمانده پیشین نیروهای «قدس» سپاه پاسداران همان‌طور که میان مقامات افغانستان مواضع مختلفی را در پی داشت، رویکرد شهروندان افغانستانی هم متفاوت است. برخی ابراز خوشحالی می‌کنند و برخی دیگر او را مبارزی علیه داعش می‌دانند. در این میان اما، بسیاری نگران ایجاد جنگ نیابتی ایران و آمریکا در خاک افغانستان هستند.
دوشنبه، ششم ژانویه گروهی از شهروندان افغانستان با در دست داشتن پرچم‌های این کشور و پلاکاردهایی که نگرانی‌شان را بیان می‌کرد، مقابل استادیوم ورزشی استان هرات، در غرب افغانستان گردهمایی برگزار کردند. روی این پلاکاردها نوشته شده بود: «افغانستان دیگر میدان جنگ‌های نیابتی همسایگان نمی‌باشد.» یا در نمونه‌ای دیگر نوشته شده بود: «ما به هیچ کشوری اجازه نمی‌دهیم که کشور ما را میدان رقابت‌های خویش بسازند.»
کشته شدن قاسم سلیمانی در حمله موشکی نیروهای آمریکایی در عراق، احتمال تقابل آمریکا و ایران را در جغرافیای افغانستان افزایش داده است. به‌طوری‌که این مساله به بحث روز میان مقامات و شهروندان تبدیل شده است. از سویی، آمریکا در افغانستان حضور نظامی دارد و طبق پیمان امنیتی کابل - واشنگتن، آمریکا در بخش مالی و تسلیحاتی از نیروهای افغانستانی و حکومت‌داری در این کشور حمایت می‌کند. درعین‌حال، ایران هم نفوذ گسترده‌ای در افغانستان دارد و در چند سال اخیر کانال‌های ارتباطی با گروه «طالبان» ایجاد کرده است.
از سوی دیگر، جنگ‌جویان لشکر «فاطمیون» بازوی قدرتمند ایران در افغانستان و میان افغانستانی‌ها به حساب می‌‌آیند که سپاه پاسداران از آن‌ها در جنگ‌های منطقه‌ای خصوصا در سوریه استفاده می‌کند.
«امید ناب»، از شهروندان افغانستانی به «ایران‌وایر» می‌گوید که شکل‌گیری جنگ نیابتی واشنگتن و تهران، تبعات ویرانگری در افغانستان به دنبال خواهد داشت: «تحولات اخیر در منطقه [کشته شدن قاسم سلیمانی] باعث نگرانی شهروندان کشور شده، این‌که افغانستان بار دیگر در معرض جنگ جدید نیابتی قرار نگیرد. ما به‌عنوان کسانی که در این کشور حق زندگی داریم و بر اساس توافق‌نامه که با شریک استراتژیک خود آمریکا داریم به هیچ کشوری اجازه نمی‌دهیم که از خاک افغانستان علیه کشوری دیگر استفاده کند.»
او با ابراز نگرانی از این مساله می‌گوید که هدف تجمع آن‌ها در هرات، درخواست از جمهوری اسلامی است که افغانستان را زمین جنگ نیابتی خود نکند.
اما «سامعه احمدی»، یکی دیگر از شهروندان افغانستانی به ایران‌وایر می‌گوید: «سلیمانی قهرمان ایران بوده است اما ما نمی‌پذیریم که قهرمان ما باشد. ما قهرمان‌های زیادی در افغانستان داریم و نباید سلیمانی در افغانستان قهرمان بشود. ما به هیچ کشوری اجازه نمی‌دهیم که به داخل کشور ما بیاید و جنگ‌های نیابتی ایجاد کنند.»
«صابره نوروزی»، از دیگر شهروندان افغانستانی به ایران‌وایر از پیامدهای مثبت کشته شدن قاسم سلیمانی می‌گوید: «بلکه با کشته شدن قاسم سلیمانی، افغان‌ها دیگر در جنگ سوریه شرکت نکنند و ما جایگاه خود را پیدا کنیم. کسی که افغان‌ها را می‌کشد، ما خواهان قصاص آن هستیم و خواهان صدمه زدن به او.»
در کنار شهروندان افغانستان، کنشگران مدنی هم نظرات مختلفی دارند. به‌عنوان نمونه، «جواد عمید» از کنشگران مدنی افغانستان به ایران‌وایر می‌گوید که با کشته شدن قاسم سلیمانی نفوذ ایران در افغانستان کاهش نخواهد یافت و افراد دیگر جای سلیمانی را خواهند گرفت. او معتقد است که فعالیت‌های قاسم سلیمانی مخالف منافع ملی افغانستان بود و بیشتر در جهت ضرر مردم افغانستان بوده است: «وظیفه سلیمانی ایجاد گروه‌های شبه‌نظامی در سطح منطقه بود. در کشورهای مختلف زمانی که گروه شبه‌نظامی شکل می‌گیرد، طبعا اقتدار مملکت پایین می‌آید و خطر منافع ملی آن کشور را تهدید می‌کند. در افغانستان گفته می‌شود که سپاه پاسداران، مخصوصا شاخه قدس که سلیمانی فرماندهی آن برعهده داشت، از برخی از شاخه‌های طالبان حمایت می‌کرد و همچنین لشکر فاطمیون را تشکیل داد. گروه‌های شبه‌نظامی که بیرون از حکومت افغانستان شکل‌گرفته، می‌تواند خطری برای اقتدار حکومت افغانستان باشد.»
از سوی دیگر، برخی از افغانستانی‌ها از کشته شدن قاسم سلیمانی ناراحت هستند و غم شریکی‌شان [همدردی‌شان] را با خانواده قاسم سلیمانی، مردم و حکومت ایران ابراز داشته‌اند. البته برخی از مقامات سیاسی افغانستان نیز پیش‌تر به حکومت جمهوری اسلامی تسلیت گفته‌اند.
«محمد اسماعیل‌خان»، یکی از فرماندهان پیشین جهادی و بانفوذ در استان هرات در غرب افغانستان است. او همان روز دوشنبه به خاطر غم‌شریکی [همدردی] به کنسولگری ایران در هرات رفته بود و در صفحه فیسبوک خود نوشت: «شخصیت مبارز و مقاوم سردار قاسم سلیمانی، فرمانده قدس سپاه پاسداران کشور دوست و برادر جمهوری اسلامی ایران، در یک حمله ددمنشانه صبح روز جمعه به درجه رفیع شهادت نایل آمد. سردار شهید در طول دوران جهاد و مقاومت مردم افغانستان در برابر تهاجمات گوناگون به‌خصوص اشغال کشور توسط اتحاد شوروی، همواره از مبارزان و مجاهدان کشور ما حمایت به عمل آورده و از بذل هیچ تلاشی دریغ نکرده است.»
اقدامات قاسم سلیمانی در راستای مبارزه با داعش در کشورهای عراق و سوریه باعث محبوبیت این فرمانده ایرانی در افغانستان نیز شده است. از سوی دیگر، قابل‌توجه است که در حال حاضر نیروهای داعش در افغانستان حضور دارند.
«احمد سهیل»، یکی از شهروندان افغانستانی است که از قاسم سلیمانی به نیکی یاد می‌کند. او نیز در تجمع هرات حضور داشت و به ایران‌وایر می‌گوید: «باید از قاسم سلیمانی به خاطر مبارزه با داعش ممنون باشیم که ایستادگی کرد. داعش در جامعه ما هم هست. تجمعی که ما در مرکز شهر هرات داشتیم، به خاطر این بود که دوباره افغانستان به میدان زدوخورد سیاست‌مداران کشورهای دیگر تبدیل نشود.»
«مهدی حدید»، عضو شورای ولایتی هرات است که در گفت‌وگو با ایران‌وایر کشته شدن قاسم سلیمانی را «ضایعه‌ای بسیار بزرگ» توصیف کرد. او سپاه پاسداران ایران را نیروی مبارزه با تجاوزگران می‌داند: «[کشته شدن قاسم سلیمانی] برای تمام آزادی‌خواهان صرف‌نظر از محدودیت‌های جغرافیایی و سیاسی که وجود دارد، ضایعه بسیار بزرگی است. در تمام کشورها هرگاه تجاوزی به حریم آن کشور صورت گرفته و از سپاه پاسداران جمهوری اسلامی همکاری خواسته شده، آن‌ها به مدد آن کشور رفته‌اند. در زمان اشغال کشور افغانستان توسط نیروهای روسی، مجاهدین از دولت جمهوری اسلامی ایران استمداد طلبیده بودند و آن‌ها از مجاهدین حمایت مالی و جانی کردند.»
او معتقد است کشتن قاسم سلیمانی «اشتباه بزرگ» آمریکا بود: «دولت سوریه و عراق به خاطر جنگ‌هایی که در سوریه شکل گرفته بود، از جمهوری اسلامی ایران تقاضای کمک کرده بودند. سردار سلیمانی با سابقه جهادی توانست در شکست داعش نقش بسیار عمده داشته باشد؛ هم در سوریه و هم در عراق. ترور سردار سلیمانی یک اشتباه فوق‌العاده فاحشی بود که توسط امریکا صورت گرفت.»
مهدی حدید ادامه می‌دهد که سپاه پاسداران جمهوری اسلامی از «اقتداری فوق‌العاده» در سطح کشورهای همسایه و همچنین جهان برخوردار است و «خواهی نخواهی نیروهای طالبان از او [قاسم سلیمانی] حساب می‌بردند. نقش سپاه پاسداران در پیشبرد گفت‌وگوهای صلح بسیار بارز بود. قاسم سلیمانی در متقاعد کردن طالبان برای دست کشیدن از جنگ بسیار موثر عمل کرد. متضررین از داعش در افغانستان روی او حساب می‌کردند.»
در سال‌های اخیر، رابطه «طالبان» و جمهوری اسلامی گرم شده بود. پیش‌تر هیات طالبان به رهبری «ملاغنی برادر» معاون سیاسی آن‌ها، در راستای گفت‌وگوهای صلح، در سفر به تهران با مقام‌های ایرانی دیدار کرده بودند.
او همچنین باور دارد که کشته شدن سلیمانی «تبعات منفی» در نظم جهانی خواهد داشت و احتمال درگیری میان آمریکا و ایران را افزایش خواهد داد.
مطالب مرتبط:
پخش شیرینی در خیابان؛ واکنش مردم سوریه به قتل قاسم سلیمانی
بلقیس روشن، نماینده پارلمان افغانستان: کشته شدن قاسم سلیمانی تاثیر مثبتی بر افغانستان دارد
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر