تاکسی های هیبریدی به جنگ هوای آلوده آمده اند

ملودی خاچاطوریان، شهروند خبرنگار

سال ها است در شهر تهران از بی کیفیت ترین خودروهای تولید داخل به عنوان تاکسی استفاده می شود؛ پیکان، پراید، پژو 405 و سمند بیش ترین تعداد تاکسی های شهر را شامل می شوند. از طرفی، بخش زیادی از تاکسی های موجود در این شهر بسیار فرسوده، بی کیفیت و قدیمی هستند. اما از بهمن ماه سال گذشته  یک اتفاق جدید در تاکسی رانی تهران رخ داده است؛ خودروهای ساخت کمپانی های «تویوتا» ژاپن و «رنو» فرانسه را در شهر می توان دید که مجهز به تکنولوژی هیبریدی هستند و طبق استانداردهای جهانی، کم ترین میزان آلایندگی هوا را دارند.

این خودروها برای شهری مثل تهران که مساله آلودگی هوا یکی از بزرگ ترین مشکلاتش است، می تواند راه حلی امیدوار کننده باشد. اما آیا می توان به اثرگذاری ملموس این تصمیم جدید بر کیفیت هوای شهر دل خوش کرد؟

بر اساس آمارهای موجود، حداقل در تهران 75 هزار تاکسی خطی و گردشی مشغول فعالیت هستند که اگر خودروهای شخصی مسافرکش را به آن ها اضافه کنیم، تعدادشان به حدود صدهزار خودرو می رسد.

بر اساس اعلام مدیرعامل سازمان تاکسی رانی شهر تهران، طبق برنامه ریزی‌های انجام شده، مدیریت شهری تهران با همکاری بخش خصوصی در نظر دارد تا سه سال آینده 10 هزار خودرو هیبریدی به ناوگان تاکسی رانی شهر وارد کند. قرارداد ورود این تعداد تاکسی با سرمایه‌گذاران بخش خصوصی منعقد شده است.

از بهمن ماه سال گذشته اولین گروه از تاکسی های هیبریدی که تعداد آن ها حدود 100 دستگاه بود، به صورت رسمی کار خود را در تهران آغاز کردند. این تاکسی ها بیش تر در خط فرودگاه «امام» و برای جابه جایی مسافران این فرودگاه و گردش گرانی که به کشور وارد می شوند، مستقر شده اند. تعدادی دیگر از این تاکسی ها را نیز می توان در برخی دیگر از نقاط شهر، البته نه به عنوان تاکسی های خطی و گردشی بلکه به عنوان تاکسی تلفنی مشاهده کرد.

آلودگی هوا با توجه به پیامدهای زیانبارش به یکی از معضلات اساسی زیست محیطی تهران، پایتخت ایران تبدیل شده‌ است. آمارها نشان می‌دهند که در روزهای تشدید آلودگی هوای تهران، شمار بیماران تنفسی تا ۶۰ درصد افزایش می‌یابد و آلودگی هوا به طور متوسط موجب کاهش پنج سال از عمر تهرانی‌ها شده ‌است. تهران براساس اعلام «انجمن اقتصاد شهری ایران»، هشتمین شهر پرترافیک و سی‌امین شهرآلوده جهان در‌سال ٢٠١٥ شناخته شده‌ است.

با توجه به این که خودروهای فرسوده متهمان ردیف اول آلودگی هوای شهر تهران هستند، از رده خارج كردن آن ها ازجمله تكاليفی است كه از چند سال پيش براساس تبصره۱۳ «قانون بودجه» بر عهده دستگاه‌های دولتی گذاشته شده است.

توسعه و تجهیز وسایل نقلیه عمومی شهری مناسب و استاندارد كردن سوخت های مصرفی این خودروها، همواره از مهم ترین راه‎کارهای پیشنهادی برای کاهش آلودگی شهرهای بزرگی بوده است. تاکسی های هیبریدی یک نمونه از این راه حل ها هستند. با توجه به این که میزان آلایندگی 66 تاکسی هیبریدی که استاندارد «یورو5» را دارد، برابر آلودگی یک خودرو پیکان فرسوده است، بی شک ورود این تاکسی ها و جایگزینی آن ها با تاکسی های فرسوده، نقش بسیار مهمی در رفع معضل بزرگ آلودگی هوای تهران خواهد داشت و این اقدام، بسیار موثر و تاثیرگذار در کاهش مصرف سوخت نیز خواهد بود.

تاکسی های هیبریدی در ماه های اخیر وارد ناوگان عمومی شهر تهران شده اند و در برخی نقاط تهران این تاکسی های لوکس اما دارای سوخت پاک دیده می شوند. آن طور که مشخص است، واردات این خودروها هم چنان توسط بخش خصوصی و با کمک شهرداری ها و مشوق های دولتی در حال افزایش است و به زودی شاهد تعداد بیش تری از این خودروها در سطح شهر تهران و دیگر شهرهای بزرگ ایران خواهیم بود.

این تاکسی ها، مجهز به سیستم پرداخت الکترونیک، سنسورهای تشخیص تعداد مسافر و کنترل ورود و خروج هستند. هم چنین به دلیل مصرف بسیار پایین سوختی که دارند، صرفه جویی زیادی در میزان مصرف سوخت به همراه دارند. با توجه به این که میزان آلایندگی خودروهای هیبریدی معادل یک گرم بر کیلومتر است، کارشناسان محیط زیست بر این باورند که این تاکسی‌ها شرایط خوب زیست‌محیطی را برای شهر تهران و شهروندان ایجاد می‌کنند.

اگر به طور خلاصه بخواهیم توضیح دهیم که یک خودروی هیبریدی چه گونه کار می‌کند، باید گفت که چنین خودرویی از دو موتور بنزینی و برقی بهره می‌برد؛ یعنی هم‎زمان هر دوی این موتورها روی این خودرو نصب شده‌اند. ساخت خودروهای هیبریدی پاسخی به مشکلات خودروهای الکتریکی بود بدین گونه که این نوع خودروها علاوه بر این که آلودگی بسیار کم تر و هم چنین میزان مصرف سوخت فسیلی بسیار کم تری را نسبت به خودروهای قدیمی دارند، اشکالات خودروهای الکتریکی مثل برد کم و توان پایین را نیز برطرف کرده اند.

سیستم خودروهای هیبریدی معمولاً به‌گونه‌ای طراحی‌شده است که در مناطقی که خودرو سوخت زیاد مصرف می‌کند، از الکتریسیته استفاده کند و در مناطقی که خودرو کم تر از سوخت استفاده می‌کند (مثل اتوبان‌ها)، بنزین یا گازوییل مصرف کند. برخی اوقات هم از هر دو منبع انرژی به صورت هم‎زمان استفاده می‌کند.

بخش جالب ماجرا اما شارژ باطری های این خودروها است. در مواقعی که موتور بنزینی در حال کار است، باطری‌ها نیز شارژ می‌شوند. در واقع، در خودروی هیبریدی، موتور بنزینی برای تامین نیروی محرکه و نیز شارژ دوباره باطری استفاده می‏شود و نياز ندارد كه برای شارژ به برق بیرونی وصل شود. پس در این گونه خودروها تنها کافی است مانند دیگر خودروهای معمول بنزینی، تنها سوخت آن را به این خودرو تزریق کنیم و بقیه کارها به عهده خودرو است.

اما با توجه به نرخ خودروهای وارداتی و هزینه های واردات خودرو، آیا این امر برای بخش خصوصی به صرفه است؟

این تاکسی ها البته برای فراگیر شدن در پایتخت با چند مشکل عمده مواجه هستند؛ ابتدا این که قیمت تعیین شده برای جابه جایی مسافر با آن ها بین 25 تا 50 درصد بیش تر از تاکسی های معمولی است که همین موضوع ممکن است مانع از استقبال مسافران شهری از آن ها شود.

از طرفی، قیمت تمام شده این تاکسی ها حتی با وجود این که طبق قانون، با تعرفی گمرکی صفر وارد کشور می شوند، حداقل پنج تا شش برابر قیمت دیگر تاکسی های تهران مانند «سمند»، «پژو» و «پراید» است. در چنین شرایطی، کمی دشوار به نظر می رسد که تاکسی‎ران های تهران حاضر باشند این میزان پول را صرف خرید یک تاکسی کنند که درآمد حاصل از کار با آن تفاوت چشم گیری با دیگر تاکسی های شهر نداشته باشد.