از تبعیض که صحبت می‌شود بسیاری نخستین مکانی که به یاد می‌آورند آفریقای جنوبی است. سرزمینی که سال‌ها طعم تلخ آپارتاید (جدانژادی) را تجربه کرد. جامعه‌ای که بعدها از دل یک دوران پر از خشونت توانست علاوه بر رفع تبعیض به نمادی دیگر از مبارزه‌های خشونت پرهیز تبدیل شود. نلسون ماندلا به اینکه به دلیل مبارزه‌های مسلحانه خود به زندان افتاد اما پس از سال‌های طولانی تحمل زندان و با شروع یک جریان خشونت پرهیز توانست در اولین انتخاباتی که همه تنها محدودیت سنی برای شرکت در آن داشتند به عنوان اولین رئیس جمهوری سیاه پوست آفریقای جنوبی انتخاب شود.
در این شهری که به باور بسیاری همچنان تبعیض به شکل‌های دیگری رواج دارد، دیواری بزرگ میزبان یکی دیگر از نقاشی‌های دیواری کمپین «#جرم نیست» است. «فردی سم» نقاشی بزرگی از پسر جوانی را کشیده است که یک پرنده زخمی را در دستان خود گرفته و زیر آن نوشته است: «قلب آرام ما، با احساسی زیادی و دانسته‌هایی کم».
خود او در تعریف این نقاشی دیواری تاکید دارد که «این تنها پیامی به آن دسته از دانشجویانی که حق تحصیل‌شان نادیده گرفته شده است نیست. این نقاشی دیواری همچنین پیامی از برای تمام قدرت‌هایی که در سراسر جهان می‌خواهند این واقعیت را منکر شوند که همه‌ی ما به یکدیگر در ارتباط هستیم و همه در واقع یکی هستیم». او همچنین اضافه کرده است که «در دنیای ما همه چیز به هم پیوسته است، زمانیکه ما به این آگاهی برسیم آزادی و صلح واقعی ایجاد می‌شود.»
فردی سم همچنین در مورد همراهی خود با این کمپین گفته است: «با حمایت از "#جرم نیست" شاید ما درد، رنج و جهل رهایی پیدا کنیم و شاید همه ما بتوانیم به شادی برسیم. بهائیان در ایران بزرگترین اقلیت دینی هستند که پس از انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ مورد آزار و اذیت بسیاری قرار گرفته‌اند. محل کسب و کار آنها به آتش کشیده شده، از کار اخراج شده‌اند و هزاران نفر از آنها زندانی و اعدام شدند. دولت تحصیل آنها در دانشگاه‌ها را منع کرده است و آنها برای تحصیل مجبور به فعالیت‌های مخفی شدند و حالا ما یک کمپین برای مبارزه با این بی‌عدالتی را آغاز کردیم.»
«ریکی لی گوردون» که بسیاری او را به نام «فردی سم» می‌شناسند متولد سال ۱۹۸۴ در ژوهانسبورگ است و در حال حاضر در کیپ تاون زندگی می کند. نقاشی‌های دیواری او اما منحصر به آفریقای جنوبی نیست و کارهای او از استانبول تا کاتماندو دیده شده است. نقاشی او بیشتر بر ماهیت غیردوگانگی و همپیوندی با تمرکز بر مسائل اجتماعی استوار است.
آثار او در شبکه‌ها و مجله‌های جهانی همچون سی ان ان، روزنامه‌های میل و گاردین و مجله نشنال جغرافی مورد تمجید قرار گرفته است. او همچنین با سازمان‌های جهانی همچون صندوق بین‌المللی حیات وحش، گوگل و پزشکان بدون مرز همکاری داشته است.
او در جایی دیگر گفته بود «با این نقاشی‌های دیواری تنها نمادی از امید است. شما می‌توانید از طریق آنها شما عشق و انرژی برای تغییر را به عنوان یک هنرمند جوان به اشتراک می‌گذارید.»
اما تجربه‌ی آفریقای جنوبی می‌تواند درس‌های بسیاری برای آنانی که می‌خواهند گذاری خشونت پرهیز به جامعه بدون تبعیض، به همراه داشته باشد. یکی از ایرانیانی که سال‌ها برای مبارزه با برابری مبارزه کرد و پس از ترک ایران به روی تجربه‌ی آفریقای جنوبی نیز تحقیقی مفصل انجام داده است مهرانگیز کار، حقوق‌دان و فعال حقوق بشر است. کتاب «بازیابی رویا در حقیقت» حاصل مطالعات مهرانگیز کار و حضور او در آفریقای جنوبی است. او در این کتاب تلاش کرده است تا نشان دهد که جنبش‌ها خشونت پرهیز در این کشور علیه آپارتاید چه ویژگی‌هایی داشته و چگونه این کشور توانست به دموکراسی دست یابد. بخشی دیگر از این کتاب به مقایسه شرایط در ایران پرداخته است و مهرانگیز کار تلاش می‌کند تا نشان دهد که آموزه‌های مردم آفریقای جنوبی چگونه می‌تواند برای رسیدن ایران به یک جامعه بدون تبعیض اثرگذار باشد.
مهرانگیز کار در گفتگویی اختصاصی با کمپین «#جرم نیست» نیز بخش‌هایی از این تجربه را در مسیر مبارزه با بی‌عدالتی موجود علیه جامعه بهائیان و سلب حق تحصیل از آنان بیان می‌کند. او در ابتدا با اشاره به اینکه تبعیض موجود در ایران با آنچه در آفریقای جنوبی رخ داده بود تفاوت‌های بسیاری دارد اما تاکید دارد «در ایران ما تبعیض را به صورت‌های گوناگون می‌بینم اما نمی‌توانیم بگوییم که ۹۰ درصد شهروندان ایرانی به صورت رسمی با تبعیض روبرو هستند هرچند شاید در عمل اینگونه باشد اما به صورت رسمی و قانونی اینگونه نیست. زنان، غیرمسلمانان، مخالفان و منتقدان در شرایط تبعیض قرار دارند. بهائیان در این دسته‌بندی در بدترین شرایط تبعیض قرار می‌گیرند؛ تبعیضی که در بخش آموزش اعمال شده به دلیل آن است که جوانان بهائی ایران را ترک کنند تا به تدریج بهائیان اکثریتِ اقلیت خودشان را از دست بدهند. همانطور که می‌دانید بهائیان بزرگترین اقلیت دینی در ایران هستند».
او در بخشی دیگر از این مصاحبه با اشاره به تجربه آفریقای جنوبی، گذار خشونت پرهیز به یک جامعه بدون تبعیض را با محوریت دانشگاه و جامعه آکادمیک می‌داند و اضافه می‌کند: «رفع تبعیض باید در ایران تبدیل به یک حرکت و جنبش شود. اینکه در ایران تا چه اندازه پتانسیل این حرکت را دارد خود جای سوال است و باید تاکید کرد که فقط بهائیان عضو این حرکت نباشند.
بحث حرکت‌های ضد آپارتاید در دانشگاه‌های آفریقای جنوبی و به وسیله اتفاقا سفید پوستان تئورزیه شد. اگر مقایسه کنیم در کدام دانشگاه ایران می‌توانیم امید این را داشته باشیم که بحث رفع تبعیض از بهائیان و یا حتی زنان به صورت آکادمیک مطرح شود شاید مساله را کمی روشن کند. دانشگاه‌های ایران امروز تحت کنترل شدیدی قرار دارد که میزان آنرا حتی با دانشگاه‌های زمان آپارتاید در آفریقای جنوبی نمی‌توان مقایسه کرد [...] این حرکت باید یک تعریف عمومی داشته باشد. یعنی حرکتی برعلیه تبعیض که شامل زنان، غیرمسلمانان و دگراندیشان و منتقدان باشد. در کنار آن باید جزئی هم تعریف شود برای مثال حق تحصیل عمومی در دانشگاه‌ها که به یقین بیشتر شامل حال بهائیان می‌شود اما ما امروز همچنان با پدیده دانشجویان ستاره‌دار هم روبرو هستیم. وقتی ما می‌خواهیم برای مبارزه علیه تبعیض تحصیلی بهائیان در ایران کاری را انجام دهیم، گروهی که دائما متهم به رابطه به آمریکا و اسرائیل می‌شوند و به آنها اتهام براندازی می‌دهند آنها به تنهایی نمی‌توانند در درون ایران چنین نهضتی را به وجود بیاورند مگر اینکه ابتدا مسلمان که اکثریت کشور را در دست دارند گام‌های اول را بردارند و درون حاکمیت شکاف‌هایی به وجود آمده باشد تا به واسطه آن بدون هزینه‌های بسیار بالا فعالیت‌های جدی انجام شود».
ویدیو مربوط به دیوار کیپ تاون را اینجا ببنید:
متن کامل مصاحبه کمپین «#جرم نیست» با مهرانگیز کار را بخوانید.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر