گزارش ایران‌وایر در مورد آغاز پروژه تعلیق ایران از سوی فیفا، واکنش فدراسیون فوتبال ایران را به همراه داشت. تناقضات در اصلاحیه اساسنامه فدراسیون فوتبال ایران با اساسنامه مرجع فیفا، دلیل اصلی نامه‌نگاری این نهاد بین‌المللی با ایران و تهدید به تعلیق فوتبال کشور شد.
پیش‌ازاین، خبرگزاری مهر و روزنامه ایران ورزشی با انتشار بخش‌هایی از نامه فوری فدراسیون جهانی فوتبال به ۸۰ مورد تناقض در اصلاحیه فدراسیون فوتبال ایران و اساسنامه فیفا اشاره کرده بودند.
فدراسیون جهانی فوتبال در نامهای خطاب به ایران نوشته بود: «برخی از ماده‌های اساسنامه اصلاح‌شده فدراسیون می‌توانند تبعیت فدراسیون فوتبال ایران از ماده ۱۴ و ۱۹ بند یک اساسنامه فیفا را تحت‌الشعاع قرار دهند. این دو ماده به‌طور خاص تصریح می‌کنند که کلیه انجمن‌های عضو باید امور خود را به‌طور مستقل و بدون نفوذ ناخواسته از طرف شخص ثالث اداره کنند.»
فیفا در نامهای که هفته گذشته برای فدراسیون ایران ارسال کرده بود، جمعه ۱۶ خرداد را به‌عنوان آخرین مهلت اصلاح موارد نقض‌کننده اساسنامه فیفا و استقلال فدراسیون فوتبال ایران تعیین کرده بود.
اما «تعلیق» چیست و «کمیته انتقالی» چرا، چگونه و برای رسیدن به چه هدفی از سوی فدراسیون جهانی فوتبال تشکیل می‌شود؟
درک اولیه
برای این‌که بدانیم فدراسیون جهانی فوتبال چیست و چه دایره اختیاراتی دارد، باید با یک شبیه‌سازی ذهنی جلو برویم. تصور کنید که فوتبال یک برج است با ۲۰۹ واحد مسکونی. (فیفا ۲۰۹ عضو دارد؛ کمی بیش از اعضای سازمان ملل)
مدیریت این برج مسکونی، برای اجاره واحدهای خود به افراد حقیقی، قوانین و مقررات مشخصی دارد؛ مثلا شما حق ندارید که دیوارهای واحد مسکونی را تخریب و مهندسی سازه‌تان را تغییر دهید. همین‌طور به شما این اجازه داده نمی‌شود که جلوی ورود همسر یا دختران به واحدهای مسکونی یا لابی مجتمع را بگیرید. شما به‌عنوان مستاجر حق دخل و تصرف در قوانین ساختمان را نخواهید داشت و فقط می‌توانید از سکونت در منزلی که شرکت حتی به شما پول پرداخت می‌کند لذت ببرید.
فیفا، مالک فوتبال جهان است و فدراسیون‌های ملی، مستاجرین این فیفا هستند. همین فیفا هم البته در شهر ورزش، زیر نظر و طبق مقررات کمیته بین‌المللی المپیک که شهردار شهر است رفتار می‌کند.
هیچ‌کس به‌جز فدراسیون جهانی فوتبال، مالک و تصمیم‌گیرنده نهایی برای کنفدراسیون‌ها، فدراسیون‌ها، باشگاه‌ها، تیم‌های ملی، بازیکنان، مربیان و در یک کلام کلیت فوتبال جهان نیست.
حالا تصور کنید شما مالک یکی از این ۲۰۹ واحد فدراسیون جهانی فوتبال باشید. دیواری را تخریب می‌کنید، به زنان و دختران خانه‌تان اجازه هیچ مشارکتی نمی‌دهید یا آن‌ها را در یک اتاق محبوس کرده‌اید و بخشی از مستمری ماهیانه‌ای که شرکت مالک این خانه به شما پرداخت کرده است را هم بدون حساب‌رسی استفاده می‌کنید. مهم‌ترین اتفاق اما این است که نه‌تنها تابع قوانین شرکت مالک ساختمان نیستید که قوانین سکونت خود را در مجتمع مسکونی هم از نهاد دیگری دریافت می‌کنید.
اساسنامه فیفا چه می‌گوید؟
این متن اساسنامه فدراسیون جهانی فوتبال است. ماده ۱۶ بند ۱؛
«كنگره (فیفا) ممکن است که یک فدراسیون عضو را تنها براساس درخواست شورا (فیفا) تعلیق کند. بااین‌وجود، شورا، بدون رای کنگره ممکن است یک فدراسیون را در صورت تخطی جدی و مكرر از تعهدات ناشی از عضویتش با اثر فوری تعلیق کند. حكم تعلیق مصوب کنگره، تا كنگره بعدی پابرجا می‌ماند، مگر اینكه شورا چنین تعلیقی را قبل از آن را در این فاصله لغو نماید.»
در بند سوم همین ماده می‌خوانیم؛
«عضو تعلیقی، حقوق ناشی از عضویت خود را نمی‌تواند اعمال کند. سایر اعضا به‌هیچ‌عنوان نمی‌توانند مراودات ورزشی با عضو تعلیقی برقرار نمایند. كمیته انضباطی می‌تواند مجازات‌های بیشتری را وضع نماید.»
در بند ۱ ماده ۱۷ اساسنامه فیفا هم در مورد جریمه و تنبیه شدیدتر یعنی «اخراج» یک فدراسیون عضو به دلایلی مانند «قصور در انجام تعهدات مالی خویش به فیفا» یا «تخلف جدی از اساسنامه، مقررات، تصمیمات یا مجموعه مقررات اخلاقی فیفا» و «از دست دادن وضعیت فدراسیونی که فدراسیون فوتبال کشور خود را نمایندگی می‌کند» اشاره شده است.
اما مرور ماده ۱۵ اساسنامه فدراسیون جهانی فوتبال، تکلیف را روشن می‌کند. می‌فهمیم چرا فیفا امروز بر سر اصلاح اساسنامه فدراسیون فوتبال ایران به ستوه آمده است؛
«اساسنامه فدراسیون‌ها باید اصول مدیریتی مناسب را رعایت کرده و به‌طور خاص، حداقل، باید دربردارنده مقررات مربوط به مسائل زیر باشد: ۱. بی‌طرفی در امور سیاسی و مذهبی ۲. منع کلیه اشکال تبعیض ۳. مستقل بودن و جلوگیری از هر نوع دخالت سیاسی ۴. اطمینان حاصل شود که نهادهای قضایی مستقل هستند (تفکیک قوا) ۵. همه ذینفعان مرتبط باید نسبت به احترام به قوانین بازی، اصول وفاداری، صداقت، ورزشکاری و بازی جوانمردانه و همچنین قوانین، مقررات و تصمیمات فیفا باید با کنفدراسیون مربوطه توافق داشته باشند. ۶. همه ذینفعان مربوطه باید صلاحیت قضایی و اقتدار CAS و اولویت دادن به داوری به‌عنوان یک وسیله حل اختلاف را به رسمیت بشناسند. ۷. فدراسیون‌های عضو برای تنظیم امور مربوط به داوری، مبارزه با دوپینگ، ثبت‌نام از بازیکنان، صدور مجوز باشگاهی، وضع اقدامات انضباطی، ازجمله برای سوء رفتار اخلاقی و اتخاذ اقدامات موردنیاز برای حفاظت از یکپارچگی مسابقات از مسئولیت اصلی برخوردارند. ۸. توصیف نهادهای تصمیم گیر و صلاحیت آن‌ها ۹. جلوگیری از تضاد منافع در تصمیم‌گیری ۱۰. نهادهای قانون‌گذاری باید مطابق با اصول دموکراسی نمایندگی و با توجه به اهمیت برابری جنسیتی در فوتبال باید تشکیل شوند ۱۱. ممیزی سالانه مستقل از حساب‌های مالی.
تفاوت‌های تعلیق و کمیته انتقالی؟
فدراسیون جهانی فوتبال برای مقابله با قانون‌شکنی یا تخلفات گسترده زیرمجموعه‌های خود، از دو فرمول متفاوت پیروی می‌کند. یا به سبک فدراسیون فوتبال کویت با آن‌ها رفتار می‌کند، یا الگویی که پیش‌ازاین برای فدراسیون فوتبال ایران و «ترینیدادوتوباگو» امتحان کرده را پیش می‌برد.
فدراسیون فوتبال کویت اول بار در سال ۲۰۰۷ به دلیل آنچه «دخالت مستقیم حاکمیت سیاسی در امور اجرایی فدراسیون فوتبال این کشور» خوانده می‌شد از سوی فیفا به حالت تعلیق درآمد؛ اما با انتخاب «کمیته انتقالی» از سوی فیفا، اساسنامه فدراسیون این کشور اصلاح و از حالت تعلیق خارج شد.
اما سال ۲۰۱۵ به‌صورت کامل ورق برگشت. ماجرای کویت متفاوت از تمام کشورهای دیگر بود. پارلمان این کشور قانونی را تصویب کرد که براساس آن، اساسنامه‌های کمیته ملی المپیک و فدراسیون فوتبال این کشور باید زیر نظر و براساس خواست نمایندگان مجلس کویت نگارش می‌شد. به عبارتی نهادهایی مانند کمیته ملی المپیک و فدراسیون فوتبال این کشور، ماهیت خود را از دست دادند.
این بار نه‌تنها فیفا که کمیته بین‌المللی المپیک هم وارد عمل شدند؛ کلیت ورزش کویت تعلیق شد. نه جام جهانی فوتبال، نه جام ملت‌ها، نه لیگ قهرمانان و نه حتی رقابت‌های المپیک ریو. این بزرگ‌ترین ممنوعیت تاریخ ورزش جهان برای یک کشور بود.
مقامات دولتی کویت در رفتاری تلافی‌‌جویانه، در سال ۲۰۱۶ تمامی نهادهای ورزشی، ازجمله کمیته ملی المپیک این کشور را منحل و «ارگان‌های موقت» را جانشین آن‌ها کردند. کمیته بین‌المللی المپیک و فیفا رسما اعلام کرده بودند که چنین نهادهایی را به رسمیت نمی‌شناسند.
درنهایت تابستان سال ۲۰۱۸ با تغییر قوانین مجلس و مذاکرات با فیفا، فدراسیون فوتبال این کشور «برای اصلاح اساسنامه جدید» از تعلیق کامل خارج شد. فدراسیون کویت از سوی فیفا به رسمیت شناخته می‌شود، اما در حالت تعلیق بین بودن و نبودن است.
دو مدل دیگر اما وجود دارد؛ روش‌های مصالحه‌جویانه‌ای که فدراسیون جهانی فوتبال کمابیش در پیش می‌گیرد.
مورد اول یک نمونه وطنی است؛ سال ۲۰۰۶ میلادی، فدراسیون جهانی فوتبال با ارسال نامهای رسمی به فدراسیون ایران خواستار اصلاح اساسنامه و توضیح در مورد «چرایی برکناری محمد دادکان» شده بود. همان زمان به‌صورت شفاهی، ایران تهدید به تعلیق هم شد.
خبر تعلیق فوتبال ایران را اول‌بار روزنامه ورزشی «گل» منتشر کرد؛ اما واکنش سازمان وقت تربیت‌بدنی به این خبر تهدید به شکایت بود. درنهایت کمتر از یک هفته پس از انتشار خبر روزنامه گل، فدراسیون فوتبال ایران تعلیق شد.
فدراسیون جهانی فوتبال و ایران در کمتر از ۲۴ ساعت بر سر انتخاب کمیته انتقالی فدراسیون فوتبال به توافق رسیدند. آنچه نمی‌دانیم این است که فیفا براساس آیین‌نامه انضباطی‌اش اعلام می‌کند که هیچ‌یک از مدیران ارشد فدراسیون فوتبالی که به حالت تعلیق درآمده نباید در سمت‌های خود باقی بمانند و هیچ‌یک هم حق شرکت در انتخابات بعدی را نخواهند داشت.
«محسن صفایی‌فراهانی» نخستین مدیری بود که از سوی فدراسیون جهانی فوتبال به‌عنوان رییس کمیته انتقالی انتخاب شد.
همین اتفاق به‌نوعی دیگر روز ۱۸ مارچ سال ۲۰۲۰ برای فدراسیون ترینیدادوتوباگو افتاده است. فیفا به دلیل آنچه فساد مالی گسترده در فدراسیون فوتبال این کشور خوانده، تمامی مدیران فدراسیون این کشور را با تصمیم و قدرت خود عزل کرد.
طبق ادعای «اینساید ورلد فوتبال» میزان فساد مالی فدراسیون فوتبال این کشور به حدی بود که حتی مدیران باشگاهی و کارمندان فدراسیون هم به فیفا شکایت برده بودند. فدراسیون جهانی فوتبال با وجود تکذیب‌های مدیران فدراسیون ترینیدادوتوباگو و ادعای آن‌ها مبنی بر این‌که فیفا تحت‌تاثیر قدرت‌های سیاسی، فدراسیون این کشور را زیر فشار گذاشته است، رای به برکنار تمامی مدیران و حضور کمیته انتقالی مورد تایید خودش داد.
سوال اینجاست؛ آیا دولت ترینیدادوتوباگو می‌توانست با حضور اعضای موردنظر فیفا در کمیته انتقالی مخالفت کند؟ جواب مثبت است؛ در این صورت فدراسیون فوتبال این کشور ابتدا مانند کویت به تعلیق کامل و حتی به مرحله اخراج می‌رسید.
آیا تعلیق شده‌ایم؟
تمامی فعالیت‌های رسمی فدراسیون فوتبال ایران تا روز ۱۶ خرداد که آخرین‌مهلت ارسال اصلاحیه نهایی اساسنامه فدراسیون فوتبال معرفی شده بود به حالت تعلیق درآمده است.
در این روزها، فدراسیون فوتبال ایران و سازمان لیگ، نه حق مذاکره با مربیان جدید برای تیم‌های ملی را دارند، نه هیچ پنجره نقل و انتقالاتی برای باشگاه‌ها باز می‌شود و نه ایران مجاز به برگزاری هیچ رقابت رسمی یا دوستانه‌ای در رده‌های باشگاهی یا حرفه‌ای خواهد بود.
تا پایان وقت اداری روز شانزدهم خرداد ۱۳۹۹ اگر فدراسیون فوتبال ایران موفق شد اساسنامه اصلاح‌شده خود را مبتنی بر آنچه ناظران فیفا اعلام کرده‌اند به فیفا ارسال کند، تصمیم فیفا برای تعلیق تغییر خواهد کرد. در غیر این صورت تا پایان هفته آینده فدراسیون جهانی فوتبال و فدراسیون فوتبال ایران باید بر سر انتخاب تیم ۶ نفره کمیته انتقالی که احتمالا ۳ عضو آن غیرایرانی خواهند بود به توافق برسند.
آنچه منابع مطلع ایران‌وایر می‌گویند این است که وزارت ورزش و فدراسیون فوتبال بر سر انتخاب سه نماینده ایران به توافق نهایی رسیده‌اند.
مطالب مرتبط:
فدراسیون ایران تعلیق را تکذیب کرد؛ در جلسه جردن چه گذشت؟
منابع ایران‌وایر: فدراسیون فوتبال ایران تعلیق شد
تندترین تهدید تاریخ فیفا؛ تا آخر هفته تعلیق می‌شوید
آغاز نگارش اساسنامه فدراسیون و پالس‌های آلوده به فیفا
چرا ایران انتخابات را تا مهرماه عقب انداخت؟ تعامل با سیاست پشت درهای بسته
فیفا انتخابات فدراسیون ایران را باطل کرد؛ اساسنامه و کرونا، یاران مهدی تاج
بازگشت مهدی تاج به ایران و اتاق ریاست فدراسیون فوتبال؛ مهندسی تعلیق
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر