قبرستانی شبیه موزه در دروازه دولاب تهران

پیرمرد نگهبان در را باز می‌کند و می‌گوید بازدید نداریم؛ اما کمی که چانه می‌زنیم راضی می‌شود راهمان بدهد. اینجا یکی از قدیمی‌ترین قبرستان‌های ایران است که سال‌هاست اجازه دفن در آن داده نمی‌شود. قبرستان مسیحیان دروازه دولاب حالا مثل یک موزه می‌ماند. سنگ‌قبرهای قدیمی با نقوش و معماری منحصربه‌فرد، خطوط زیبای نوشته‌های روی سنگ‌قبر از فرانسوی و گرجی تا لهستانی و فارسی و حتی عربی. سبزه‌های بلندی که گاهی روی قبرها را پوشانده‌اند و آدم‌هایی که هرکدام جزیی از تاریخ ایران بوده‌اند و حالا سال‌هاست فقط از آن‌ها یک نام باقی مانده است. از اولین رییس پلیس تهران تا پزشک فرانسوی دربار ناصرالدین‌شاه و «گیلدا» دختری که محمدرضا شاه او را طلا می‌نامید تا سربازان روس گمنام. اما شاید غم‌انگیزترین بخش این قبرستان بخش مربوط به لهستانی‌ها باشد، مردمانی که پس از جنگ جهانی دوم و آزادی از اردوگاه کار اجباری در شوروی به ایران آمدند تا به کشورشان برگردند اما مریضی و سختی امانشان نداد و همین‌جا جان سپردند. قبر لهستانی‌ها یک شکل است. پیرمرد می‌گوید با خط خودشان روی سنگ‌ها نوشته‌اند: «این‌ها سرباز نبودند و دلیل مرگشان یا بیماری تیفوس بود و یا تحلیل قوا.»