داده‌های «ایران‌وایر» که از طریق بررسی و مقایسه چند منبع مختلف به دست آمده‌اند، نشان‌دهنده نوسان بی‌سابقه حقوق ماهانه شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران در سوریه، علاوه بر تاخیر در پرداخت آن طی دو ماه گذشته‌اند.
پرداخت حقوق آن‌ها که دوباره آغاز شده، پس از کاهش، افزایش یافته است. اما هدف از این روند جدید، نه بهبود شرایط جنگ‌جویان پیوسته به صفوف شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران در سوریه بلکه جلوگیری از جذب آن‌ها توسط روس‌ها است. چون آن‌ها طی چند ماه گذشته به دنبال جذب بیشترین شمار جنگ‌جویان برای اعزام به لیبی بوده‌اند.
بدون تردید، تفاوت بسیاری بین روس‌ها و ایرانی‌ها در میزان امتیازاتی که برای جذب افراد می‌دهند، وجود دارد. حقوقی که روسیه می‌دهد، ۱۰ برابر حقوق شبه‌نظامیان ایرانی است. پیشنهاد روسیه، جنگ‌جو را در خطر مرگ ناشی از ورود به میدان نبرد ارتش ملی لیبی به فرماندهی ژنرال «خلیفه حفتر» و نیروهای «دولت ملی وفاق» این کشور که از سوی سازمان به رسمیت شناخته شده است، قرار می‌دهد. جنگ‌جویان سوری عازم لیبی آماده نبرد مستقیم می‌شوند اما وضعیت مثل داخل کشور نیست که تنها در پاسگاه‌های اطراف شهرها نگهبانی دهند.
رقابت روسیه برای جذب جنگ‌جویان موجب افزایش دردسرهای ایران که خود از بحران بی‌سابقه رنج می‌برد، شده و به‌ویژه بر روند تامین مالی بازوهای نظامی این کشور در خارج مرزها تاثیر گذاشته است. نفت ایران در نفت‌کش‌ها به دنبال فرصتی برای دور زدن تحریم‌های امریکا و هزاران بشکه نفت پنهان در زیر زمین نیز منتظر افرادی برای بازاریابی هستند.
علاوه بر این، سقوط ارزش «ریال» ایران و زیان ناشی از بحران کرونا نیز بر جریان پولی این کشور و توان آن برای تامین مالی شبه نظامیان تاثیر منفی گذاشته است.
بارزترین عوامل بحران اقتصادی ایران:
-افزایش تحریم‌های اقتصادی، به‌ویژه بر بخش نفت
-کاهش قیمت جهانی نفت
ـتعطیلی‌ها و زیان‌های ناشی از بحران کرونا در ایران
به نظر می‌رسد نبرد در لیبی از لحاظ میزان حقوق ماهانه که به دلار پرداخت می‌شود و هم‌چنین شرایط جنگی برای جنگ‌جویان، از سوریه جذاب‌تر است. این امر نگرانی‌های ایران را افزایش می‌دهد. در همین راستا، «ایران‌وایر» چالش مشهورترین گروههای شبه‌نظامی وابسته به روسیه و ایران بر سر افزایش نفوذشان و جذب جنگ‌جویان را پی‌گیری و بررسی کرده است.
شبه نظامیان ایران و روس در مقابل یک‌دیگر
روسیه دارای سه گروه شبه‌نظامی شامل «شرکت امنیتی واگنر»، «سپاه پنجم» و «تیپ‌القدس» است. مورد سوم تا چندی پیش وابسته به ایران بود اما روسیه توانسته است با ارایه کمک مالی، آن را وادار به جنگیدن تحت پرچم خود کند.
ایران دارای شمار بیشتری از گروههای شبه‌نظامی است و بزرگ‌ترین آن‌ها «حزب‌الله» لبنان است که بیش از پنج هزار جنگ‌جو در سوریه دارد. سپاه قدس نیز متشکل از چندین گروه شبه‌نظامی مستقر در شرق و جنوب سوریه است و در این کشور می‌جنگند.
از دیگر گروههای شبه نظامی وابسته به ایران می‌توان به تیپ «الباقر» که از زمان تاسیس آن در سال ۲۰۱۴ در «حلب» و «دیرالزور» مستقر بوده و دو گروه حزب‌الله سوریه و عراق که شاخه عراقی و سوری حزب‌الله لبنان هستند و در دمشق، مناطق ساحلی و «درعا» متمرکز شده‌اند، اشاره کرد. البته جنگ‌جویان حزب‌الله در شرق سوریه نیز حضور دارند.
علاوه بر این‌ها، تیپ «ابوالفضل‌العباس» نیز وجود دارد. این گروه شبه‌نظامی چندی پس از آغاز قیام سوریه، وارد این کشور شد. ماموریت آن‌ها در ابتدا، حفاظت از زیارتگاه‌های مذهبی شیعیان بود اما بعد وارد میدان نبرد در دمشق و شرق این کشور شدند.
هم‌چنین باید از تیپ «الإمام‌‌الحسین»، متشکل از جنگ‌جویان عراقی و سوری که با حمایت ایران در حومه دمشق می‌جنگند، نام برد. از دیگر گروههای شبه نظامی عراقی نیز می‌توان به «حركة النجباء»، «حركة الامام الحسين»، «عصائب أهل‌الحق»، «فيلق بدر» و «كتائب أسودالله» اشاره کرد.
لشکر «فاطمیون» نیز در سال ۲۰۱۴ با حمایت مستقیم سپاه پاسداران ایران برای جنگیدن در کنار رژیم سوریه وارد این کشور شد. دو تیپ الإمام‌الحسين و «زینبیون» متشکل از شبه‌نظامیان پاکستانی نیز وجود دارند. این گروه آخر دارای چهار تا پنج هزار جنگ‌جو است و مورد حمایت مستقیم نیروی «قدس» سپاه پاسداران ایران قرار دارد.
از دیگر گروههای شبه نظامی، « قوات‌الشهيد باقر‌الصدر» است که سال ۱۹۸۰ برای جنگیدن با رژیم سابق عراق تاسیس شد و سال ۲۰۱۴ در نبردهای شرق سوریه حضور یافت. گروه جنگ‌جویان «العباس» که مقر آن در عراق است و در نبردهای شرق سوریه شرکت می‌کند نیز از دیگر گروههای شبه نظامی است.
علاوه بر این‌ها، تیپ الإمام‌الحسين و «عصائب (چریک‌های) أهل الحق» که ماموریت آن‌ها محافظت از مزارهای مذهبی شیعیان در سوریه است، حضورشان در نبرد نظامی گسترش یافته است.
شمار سوری‌های حاضر در صفوف گروههای شبه‌نظامی وابسته به سپاه پاسداران ایران بیش از ۱۰ هزار جنگ‌جو است
نوسان در میزان حقوق ماهانه شبه‌نظامیان ایرانی
حقوق ماهانه جنگ‌جویان سوری گروههای شبه‌نظامی وابسته به ایران تا ماه آوریل گذشته ثابت بود اما از آن زمان به بعد دچار کاهش و تاخیر در پرداخت شد و حالا شرایط آن‌ها نیز مانند شبه‌نظامیان خارجی است. یک منبع موثق و آشنا به فعالیت شبه نظامیان ایرانی در سوریه که حاضر به درج نامش نبود، در این‌باره به «ایران‌وایر» گفت: «طبق معمول، حقوق‌های عناصر داخلی و خارجی در ابتدای ماه می پرداخت نشد و تا اواسط این ماه به تاخیر افتاد.»
وی افزود: «این اتفاق در سال جاری سه بار تکرار شده است. تاخیر در پرداخت حقوق اعضا به تحریم‌های ایران که باعث ایجاد مشکلات برای این کشور شده است، ارتباط دارد. در ماه بعد نیز پول با چند روز تاخیر داده شد. البته به بهانه حمایت از کشورهای فقیر، حقوق عناصر سوری را ۱۰ درصد کم کردند. درحالی‌که سهم جنگ‌جویان خارجی حاضر در همان گروههای شبه‌نظامی کاهش نیافت.»
طبق اطلاعات موثق «ایران‌وایر»، افراد برای عضویت در گروههای شبه نظامی وابسته به ایران، قراداد استخدام مستقیم با سپاه پاسداران امضا می‌کنند و حقوق آن‌ها براساس ملیت و محل استقرار در سوریه تفاوت دارد. چند ماه نوسان در پرداخت حقوق و کاهش غیرمنطقی آن، به ایجاد نارضایتی در میان شبه‌نظامیان انجامید و ایران در ماه جولای آن را سر وقت و با کمی افزایش پرداخت کرد. سایت «فرات‌پست» و روزنامه‌نگاران حاضر در دیرالزور نیز این خبر را تایید می‌کنند.
خبرنگار «ایران‌وایر» در شرق سوریه در این رابطه می‌گوید: «ایران درهای استخدام شبه‌نظامی را طی کمپینی با عنوان "شیربچه‌های جوان" که زیر نظر مستقیم سپاه پاسداران هستند و امتیازاتی ویژه و ماهانه ۲۰۰دلار (چهار برابر حقوق سابق) به هرکدام از آن‌ها داده می‌شود، باز کرده است. ده‌ها جوان زیر ۲۰ سال، از جمله چندین دختر اهل شرق سوریه به این کمپین پیوسته‌اند.»
او می‌افزاید: «ایران کوشید حقوق عناصر سوری گروههای شبه‌نظامی وابسته به خود را سر وقت بپردازد تا از فرار آن‌ها جلوگیری کند. چون روسیه نیز اقدام به استخدام جوانان دیرالزور برای اعزام آن‌ها به لیبی در ازای پرداخت هزار و ۵۰۰ دلار برای مدت سه ماه کرده است. پیش‌تر حقوق آن‌ها ۵۰ تا۶۰ هزار لیر سوریه بود و با تنظیم دوباره و ۲۰ هزار لیر افزایش، به ۸۰ هزار لیر رسیده است.»
حقوق شبه‌نظامیان ایرانی:
افراد آماده به خدمت در داخل شهرهای سوریه: ۵۰ هزار لير سوريه
عناصر موجود در جبهه‌های رود فرات و بیابان سوریه: ۷۵ هزار لير سوريه
منبع: اختصاصی ایران‌وایر
میانگین حقوق جنگ‌جویان غیرسوری: ماهانه هزار دلار
میانگین کل حقوق عناصر غیرسوری گروههای شبه‌نظامی: ماهانه ۷۰ میلیون دلار
منبع: گزارش شورای ملی مقاومت ايران
روش‌های نفوذ روسیه
«امجد الساری»، سخن‌گوی «عين‌الفرات»، شبکه ویژه اخبار شرق سوريه و فعالیت ایران در این منطقه به «ایران‌وایر» گفت: «طی چند ماه گذشته موفق به ثبت دقیق افزایش بسیار زیاد تحرکات روسیه در شرق سوریه شدیم؛ حتی مناطقی در شهر و حومه دیرالزور که پیش‌تر تحت سیطره ایران بودند.»
وی افزود: «گروه شبه‌نظامی "لواء(تیپ)القدس" قوی‌ترین بازوی روسیه در شرق سوریه است. این گروه قبلا از سوی ایران حمایت می‌شد و بعد به سمت روس‌ها رفت. فرماندهان روسیه در ماه می گذشته چند دیدار با مسوولان لواءالقدس جهت اعزام جنگ‌جویان این گروه به لیبی در شرق سوریه داشتند. آن‌ها معمولا از شهروندان منطقه یا شبه‌نظامیان ایرانی علاقه‌مند به حضور در لیبی هستند. شماری از جنگ‌جویان عضو گروههای شبه‌نظامی وابسته به ایران نیز به طمع امکانات مادی و دیگر امتیازات، موفق شدند خود را به لیبی برسانند.»
وی هم‌چنین اظهار داشت: «میزان پرداختی روسیه به جنگ‌جویان لواءالقدس در لیبی، ماهانه بین هزار و ۲۰۰ تا هزار و ۷۰۰ دلار امریکا و طی یک قرارداد سه ماهه است. آن‌ها در فرودگاه دیرالزور آموزش نظامی و چگونگی حمل سلاح می‌بینند و سپس به لیبی اعزام می‌شوند؛ حتی اگر به تجربه کافی در این زمینه دست نیابند.»
حضور روسیه در شرق سوریه که اخیر آغاز شده است، شامل دو روستای «العباس» و «الجلاء»، از توابع «البوكمال» به سمت دیرالزور است. مناطق تحت تسلط ایران نیز در جنوب البوكمال به سمت «البادیه» و مرز عراق هستند.
الساری هم‌چنین توضیح داد: «رقابتی هرچند مخفیانه بین روس‌ها و ایرانی‌ها بر سر جذب جنگ‌جویان وجود دارد؛ تا جایی که بین شبه‌نظامیان وابسته به طرفین اختلاف رخ داده است. دلیل آن نیز جذب عناصر گروههای شبه‌نظامی وابسته به ایران توسط لواءالقدس و از طریق ارایه امتیازات مالی و نمایش قدرت است. این اختلاف پس از این‌که مقرهای شبه‌نظامیان ایران توسط چند جنگنده بمباران شد، عمیق‌تر شد. چون شبه‌نظامیان وابسته به روسیه بسیار نزدیک محل آن حمله هوایی بودند اما هدف قرار نگرفتند. بنابراین، روسیه با جنگنده‌های مهاجم هماهنگ بوده است.»
گروههای شبه‌نظامیان وابسته به ایران پس از اخراج «داعش» از دیرالزور و سیطره بر آن در سال ۲۰۱۷، عملیات استخدام عناصر جدید در این شهر را آغاز کردند. در جنوب سوریه نیز به گفته خبرنگار «ایران‌وایر»، گروههای شبه‌نظامی مورد حمایت ایران عبارتند از «لشکر چهارم» که در حومه غربی درعا و غرب «القنیطره» مستقر است و هم‌چنین «هنگ ۳۱۳» در شهر درعا. عناصر حزب‌الله سوریه وابسته به ایران هم در مناطقی مانند «اللجاه»، «إزرع»، «تلول فاطمة» و حومه شمالی القنيطره حضور دارند.
از سوی دیگر، روس‌ها نیز با کمک «تیپ هشتم» به فرماندهی «احمد العوده»، کاملا بر حومه شرقی درعا تسلط یافته‌اند. به گفته خبرنگار «ایران‌وایر»، روسیه توانسته است ۲۵۰ جنگ‌جو را از القنيطره و ۳۰۰ تن دیگر را از «السويداء» جذب و در ازای پرداخت ماهانه هزار دلار، آن‌ها را به لیبی اعزام کند.
روسیه سه هزار جنگ‌جوی سوری را به لیبی اعزام کرده است.
به گزارش «سازمان سوری‌های مدافع حقیقت و عدالت»، روسیه با هماهنگی دولت سوریه و از طریق شرکت امنیتی واگنر، سه‌هزار سوری را از میان جنگ‌جویان و شهروندان عادی به‌عنوان مزدور استخدام و آن‌ها را برای جنگیدن در کنار ارتش ملی لیبی به رهبری مارشال خلیفه خفتر به این کشور اعزام کرده است.
براساس این گزارش، عملیات استخدام آن‌ها در دسامبر ۲۰۱۹ در استان السويداء آغاز شد و سپس در استان‌های القنيطرة، درعا، دمشق و حومه آن، حمص، حماه، الحسكة، الرقة و ديرالزور ادامه یافت. سرعت استخدام نیرو در ماه می به اوج خود رسید.
از دیدگاه کارشناسان میدانی این سازمان، روند استخدام جنگ‌جویان تا زمان تهیه این گزارش در تاریخ ۳۰ ماه جون متوقف نشد. طبق این گزارش، علاوه بر امتیازات جذابی مانند حذف اسامی عناصر جدید از لیست افراد تحت تعقیب دستگاه امنیتی رژیم سوریه و معافیت از خدمت اجباری و ذخیره در ارتش، به آن‌ها ماهانه ۸۰۰ تا هزار و ۵۰۰ دلار حقوق نیز داده می‌شود.
نابسامانی اقتصاد ایران
تمام منابعی که «ایران‌وایر» با آن‌ها دیدار کرده، بر ارتباط بین سختی در تامین مالی شبه‌نظامیان ایرانی در سوریه و بحران اقتصادی که تهران در پی خروج ایالات متحده امریکا از توافق هسته‌ای (برجام) و اعمال مجدد تحریم‌ها در ماه می ۲۰۱۹ بدان دچار شده است، صحه گذاشته‌اند. بدین ترتیب، با لغو معافیت‌های نفتی، فشار اقتصادی بر ایران افزایش یافت و طرح به صفر رساندن صادرات این کشور آغاز شد.
به گفته «اسحاق جهانگیری»، معاون رییس‌جمهوری ایران، درآمد سالانه این کشور از ۱۰۰ میلیارد دلار، در سال ۲۰۱۹ به هشت میلیارد دلار رسیده است.
وی در مراسم معرفی رییس «بنیاد شهید و امور ایثارگران» در تاریخ ۲۳ تیر گذشته گفت: «ما قبلا سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار درآمد نفتی داشتیم اما این میزان در سال ۲۰۱۹ به هشت میلیارد دلار رسید. این کاهش درآمد بر بودجه دولت برای تمام بخش‌ها تاثیر گذاشته است.»
داده‌های سایت «اف.جی.آی انرژی» نیز حاکی از تراکم ذخیره و کاهش میزان تولید نفت در ایران است. حجم نفت این کشور بر روی زمین در آوریل گذشته به ۵۴ و در ماه جون به ۶۳ میلیون بشکه رسید. درحالی که در ابتدای امسال بیش از ۱۵ میلیون بشکه نبود.
شرکت نفتی «کپلر» میزان ذخیره ایران در ماه جون را ۶۶ میلیون بشکه، یعنی ۸۵ درصد مخازن این کشور برآورد کرده که نشانه قحطی در بازار عرضه آن است.
بدین ترتیب، ارزش ریال ایران در چند ماه گذشته که با کرونا نیز همراه بود، به پایین‌ترین سطح خود رسید. سقوط قیمت نفت و افزایش تحریم هم مزید بر علت شدند تا تیک دلار به ۲۳۵ تا ۲۵۵ هزار ریال در بازار سیاه ایران برسد. ارزش رسمی دلار در بانک مرکزی ایران هنوز ۴۲ هزار ریال است.
از دیدگاه کارشناسان اقتصادی، کاهش ارزش ریال تاثیر بزرگی بر تزریق ارز خارجی به بازار ایران داشته است. به گزارش «خبرگزاری رویترز»، ریال ایران پس از خروج ایالات متحده امریکا از برجام در سال ۲۰۱۵ میلادی، ۷۰ درصد ارزش خود را از دست داد.
در این زمینه، «کرم شعار»، پژوهش‌گر «موسسه مطالعات خاورمیانه» به «ایران‌وایر» گفت: «صادرات روزانه نفت ایران از ۲.۵ میلیون بشکه پیش از بازگشت تحریم‌ها، به ۱۰۰تا ۲۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته است. دلیل آن نیز اعمال مجدد تحریم‌ها و گسترش ویروس کرونا است که موجب کاهش تقاضا و سقوط قیمت نفت به‌صورت کلی شده‌اند. چین و هند هرچند با نرخی بسیار پایین، کماکان مشتریان نفت ایران هستند.»
بحران کرونا موجب تعطیلی بخش‌های اقتصادی زیادی در داخل ایران و زیان‌هایی که تاکنون میزان آن به عمد اعلام نشده، شده است. علی‌رغم روند نزولی اقتصاد ایران، واشنگتن اعمال تحریم‌های بیشتر علیه این کشور را ادامه می‌دهد. پس از سقوط موشک‌های سپاه پاسداران در پایگاه «عین الاسد» به‌عنوان مقر سربازان امریکایی در عراق، ایالات متحده تحریم‌های جدیدی را علیه بخش‌های صنایع تبدیلی، معدن، نساجی و مسوولان ایران که از دیدگاه واشنگتن در حمله مذکور نقش داشته‌اند، اعمال کرد.
امریکا هم‌چنین در ماه جون امسال چهار شرکت ایرانی فعال در زمینه آهن، فولاد و آلومینیوم را تحریم کرد و آن‌ها را در لیست سیاه قرار داد. این تحریم شامل عاملان فروش کارخانجات آهن و فولاد در ایران نیز می‌شود.
تاثیر منفی بر شبه‌نظامیان
در این زمینه، «يونس الكريم»، کارشناس سوری مسایل اقتصادی گفت: «بحران کرونا و تحریم‌های نفتی توان ایران در تامین مالی شبه‌نظامیانش را کاهش داده‌اند اما این وضعیت باعث عقب‌نشینی مسوولان این کشور نخواهد شد بلکه به دنبال راه‌های دیگری برای حمایت مالی از آن‌ها خواهند رفت.»
وی افزود: «ایران تاکتیک‌های مختلفی برای دور زدن تحریم‌ها را به کار می‌برد اما نتیجه اقتصادی نداشته‌اند. چون میزان فروش این کشور هنوز بسیار کم است. درصورت ادامه تحریم‌ها و نیافتن راهی برای دور زدن آن‌ها توسط تهران، وضعیت نفتی ایران نیز مانند سوریه خواهد شد. این کشور توان تولید دو درصد از ذخایر انرژی خود را دارد. این مشکل باعث کاهش درآمد و تضعیف توان مالی سوریه شده است.»
الکریم در ادامه هم‌چنین تصریح کرد: «ایران می‌کوشد از طریق فروش نفت به چین و صادرات مخفیانه بنزین به ونزوئلا، بر تحریم‌ها فائق آید اما این تلاش‌ها بدون رسیدن آن به اروپا، سودی ندارند. جامعه جهانی علی‌رغم پیشنهادهای اغواکننده ایران در زمینه نفت، قصد ادامه مقابله با این کشور را دارند.»
راه‌های ایران برای دور زدن تحریم‌های نفتی:
فروش نفت به چین و هند از طریق مرزها
فروش نفت از طریق سهم صادرات عراق
تغییر پرچم نفت‌کش‌ها
خاموش کردن موتور کشتی‌ها برای فرار از دید ماهواره
منبع: کارشناس اقتصادی
این کارشناس اقتصادی هم‌چنین گفت: «منبع اصلی ایران برای تامین مالی شبه‌نظامیان فرقه‌گرا در سوریه، عراق و لبنان، فروش نفت بوده است. به همین دلیل، این بخش جزیی از اسرار امنیت ملی ایران به شمار می‌رود؛ تا جایی که اعتراض مردم درمورد درآمد نفت و راه‌های مصرف توسط مسوولان این کشور افزایش یافته است.»
او در پایان تصریح کرد: «بدترین سناریو، اقدام شبه‌نظامیان وابسته به ایران برای تامین مالی خود درصورت ناتوانی ایران در انجام این کار است. چون موجب افزایش سرقت، جنایت و قاچاق موادمخدر توسط آن‌ها به‌منظور تضمین بقای‌شان می‌شود. به‌همین خاطر، ایران علی‌رغم تحمل فشارهای روزافزون اقتصادی، برای توقف حمایت از گروههای شبه‌نظامی برنامه‌ریزی نخواهد کرد.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر