روایت شهروندان از مراجعه به مطب پزشکان در ایام شیوع ویروس کرونا

سامان مطهری، شهروندخبرنگار، شهر قدس

ویروس کرونا همه ابعاد زندگی انسان‌ها را تحت تاثیر قرار داده است. جدا از این که عادت‌های روزمره مثل بوسیدن و بغل کردن، عبور و مرور بدون ماسک و نشستن در کلاس درس بدون فاصله‌گذاری و ماسک در دنیا دارد به فراموشی سپرده می‌شود، مسائل جزئی‌تر زندگی هم تحت تاثیر این ویروس قرار گرفته‌اند؛ از جا‌به‌جایی خریدها که حالا زمانی چند ساعته می‌طلبد تا حتی ویزیت دکتر و پی‌گیری بیماری‌. حالا انگار بیماری‌های دیگر در برابر کووید-۱۹ قدرت چندانی ندارند و همه توجه‌ها معطوف به ویروسی است که از سوی حاکمان جمهوری اسلامی ویروس منحوس خوانده می‌شود.

***

«مطب دکتر همیشه و حتی برای سرماخوردگی هم جای کاملا خصوصی برای هر بیمار است، اما در مواردی مانند پزشک زنان و معاینات جزئی‌تر بالینی، طبیعتا این محل شخصی‌تر می‌شود.» این جملات را «درسا» می‌گوید و حرفش را ادامه می‌دهد: «نکته جالب ماجرا این است که پزشکان خیلی توجهی به این مسئله ندارند و اگر اعتراض کنید در بهترین حالت، شلوغ بودن اتاق انتظار را به عنوان دلیل توجیهی برای این موضوع، عنوان می‌کنند.» اما حالا با شیوع ویروس کرونا درسا توانسته است دکترش را در مطبی به مراتب خلوت‌تر ببیند: «اگر ویروس کرونا با همه بدبختی‌ها یک حسن برای من داشته باشد این است که در مطب پزشک زنانم حریم خصوصی‌ام رعایت شد.»

 نفس عمیقی می‌کشد و می‌گوید: «آخر من تازه ازدواج کرده‌‌ام و کلی سوال کاملا خصوصی از پزشکم دارم، اما به خاطر موضوع عدم رعایت حریم شخصی دو بار پزشکم را عوض کرده‌ام. هر دو پزشک هم از معروف‌ترین پزشکان تهران بودند، اما مطب‌شان  همیشه معمولا شلوغ بود. هر دو مطب چند تخت معاینه داشتند و برای معاینه حداقل سه تا مریض با هم داخل می‌رفتند و البته تخت‌ها با یک کاور از هم جدا می‌شدند، اما پشت این تخت‌ها، اتاق ویزیت بود که آن هم به وسیله یک پاراوان چوبی از اتاق معاینه جدا می‌شد و اصلا احساس امنیت هنگام معاینه و صحبت با دکتر را نداشتم.» درسا البته با دکتر سوم هم چنین مشکلی را تا قبل از کرونا داشته است: «حتی وقتی اعتراض کردم. دکتر گفت من اگر بخواهم تک تک برای هر مریض وقت بگذارم، ساعت سه نیمه‌شب هم به خانه نمی‌رسم. دستیارانم باید باشند که کمک کنند.» اما حالا دکتر تمام مریضانش را تک تک می‌پذیرد: «وقت‌ها خیلی طولانی شده‌اند. ما نمی‌توانیم فوری و اورژانسی برای همان روز وقت بگیریم و در بهترین حالت حداقل سه هفته باید در نوبت بمانیم، اما به نظرم بهتر شده است. دکتر هم وقت بیشتری می‌گذارد. باور کنید یکی از مشکلات من قبلا این بود که دکتر بیشتر از دو سه دقیقه وقت نمی‌گذاشت؛ یعنی نسخه را می‌نوشت و می‌داد.»
بر اساس مصوبه هیئت وزیران، زمان ویزیت برای پزشکان عمومی ۱۵ دقیقه، پزشکان متخصص ۲۰ دقیقه، پزشکان فوق‌تخصص ۲۵ دقیقه و روان‌پزشکان ۳۰ دقیقه است. اما بر اساس گزارش «پایگاه خبری انتخاب» از تحقیقات میدانی، متوسط زمان معاینه پزشکان در ایران بین ۳ تا ۵ دقیقه است و این زمان در درمانگاه‌ها و بین پزشک‌های شیفت بعضا به زیر ۳ دقیقه هم می‌رسد. اما متوسط زمان معاینه پزشکان در آلمان بین ۱۷/۵ تا ۲۱ دقیقه است و در بلژیک ۱۷ دقیقه است.

«رزیتا» منشی یک پزشک متخصص گوارش اما می‌گوید شیوع ویروس کرونا باعث شده است معاینات بیماران‌شان سریع‌تر شود. او می‌گوید: « راستش دکتر صبح‌ها بیمارستان است و ۵ به بعد مطب می‌آید و همیشه مطب ما شلوغ است. خیلی روزها من ساعت ۱۰شب به خانه می‌آیم و «احمد آقا» که سرایدار مجتمع است تا نیمه‌شب کار منشی را انجام می‌دهد. دکتر در روزهای معمولی برای هر مریض می‌تواند ۵ دقیقه وقت بگذارد، اما بعد شیوع ویروس کرونا، معاینات را زودتر هم تمام می‌کند. چون نمی‌خواهد مطب شلوغ شود. وقتی مطب شلوغ می‌شود، فاصله اجتماعی رعایت نمی‌شود.» مکث کوتاهی می‌کند و می‌گوید: «همین‌طوری هم گاهی آن‌قدر شلوغ است که هیچ فاصله‌ای رعایت نمی‌شود. اگر زمان ویزیت طولانی‌تر شود فکر کنم مطب ما، کانون شیوع ویروس کرونا می‌شود.»

او البته معتقد است که پزشکان حق دارند که در این روزها زمان معاینه را کاهش دهند: «کادر درمان واقعا در این مدت اذیت شدند. کلی بیمار شدند. کلی از دست رفتند. پزشکان حق دارند بترسند.» او علت معاینات سریع در روزهای قبل از شیوع بیماری را هم مربوط به کمبود پزشک می‌داند: «مراجعه‌کننده زیاد است و پزشک کم است. در همین محله تا فاصله ۴ کیلومتری دیگر کلینیک و درمانگاه و دکتر متخصصی نیست.»

«بردیا» کارمند وزارت بهداشت است. او هم حرف‌های رزیتا را تایید می‌کند: «راستش همه تقصیرها هم به گردن جامعه پزشکی نیست. در کشور ما به ازای هر ۱۰۰۰ نفر ۶/۱ پزشک وجود دارد، در حالی که در کشورهای پیشرفته این رقم به ۳ پزشک به ازای هر هزار نفر می‌رسد و با توجه به نحوه رفتار وزارت علوم در برگزاری کنکور و جذب دانشجوی پزشکی به نظر می‌رسد تدبیری برای افزایش تعداد پزشکان در نظر گرفته نشده است و با وضع موجود، مخصوصا در کلینیک‌ها و درمانگاه‌ها، با توجه به بودجه‌‌ای که برای یک شیفت پزشک به عنوان دستمزد به ازای ویزیت هر بیمار در نظر گرفته می‌شود، نمی‌توانیم توقع داشته‌ باشیم که برای هر بیمار هم حدود ۱۰ دقیقه تا یک ربع وقت بگذارد. این‌جوری هم به لحاظ مالی برای پزشک مقرون به صرفه نیست و هم پزشک به لحاظ زمانی پاسخ‌گوی مراجعات بیماران نیست.»

«شبنم» پزشک متخصص قرنیه است که در یکی از بیمارستان‌های تخصصی چشم‌پزشکی تهران کار می‌کند. او می‌گوید زمان معاینه چشم در این روزها برایش افزایش یافته است و توضیح می‌دهد هر بار که به خانه می‌رود با این بیم وارد خانه می‌شود که بیماری را با خود به خانه برده است: «ما برای معاینات چشم باید به بیمار خیلی نزدیک شویم. من  مرتب ماسکم را عوض می‌کنم و از بیمارانم هم خواهش می‌کنم ماسک بزنند. برای بیمار بعدی دستگاه را ضدعفونی می‌کنم و همه این‌ها باعث می‌شود زمان آماده‌سازی معاینه برای بیماران بیشتر از قبل طول بکشد. به همه این‌ها دست‌شستن‌های مداوم را هم اضافه کنید.» او توضیح می‌دهد که شرایط برای بیماران او هم سخت‌تر شده است: «اتاق انتظار را فاصله‌گذاری کردیم و جا برای نشستن همه مراجعان وجود ندارد. همه باید سر وقت بیایند و اگر زودتر می‌رسند در محوطه منتظر بمانند. خیلی از بیمارانم از شهرستان می‌آیند و این معطلی برایشان آزار دهنده است.»

شبنم در این مدت همکاران زیادی را از دست داده است. خودش هم به بیماری کووید-۱۹ مبتلا شده و ۱ روز را در قرنطینه گذرانده است: «بیماری من شبیه سرماخوردگی بود و شدید نشد، اما ما خیلی از همکاران‌مان را از دست دادیم. من نگران خودم نیستم، اما من در قبال فرزند شش ساله و پدر هفتاد ساله‌ام مسئولم و اگر بیماری را با خودم به خانه ببرم...» حرفش را می‌خورد و می‌گوید برگردیم به موضوع سوالت: «بله، زمان معاینات من طولانی‌تر شده است.»