اوکراین: ایران درباره جنایت سرنگونی هواپیمای مسافری وقت‌کشی می‌کند

چند روز پس از آن ‌که سازمان «ایکائو» از ایران خواست گزارش تحقیقاتش درباره سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراینی را زودتر ارایه کند و نماینده ایران نیز در پاسخ گفت این گزارش آماده است، اکنون اوکراین می‌گوید جمهوری اسلامی هم‌چنان درباره این «جنایت» در حال وقت‌کشی است.

***

هیاتی از اوکراین رهسپار تهران است تا دور سوم مذاکرات درباره هواپیمای مسافری را که بیش از ۱۰ماه پیش با موشک‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سرنگون شد، برگزار کند.

 مقام‌های اوکراینی در آستانه این سفر، به شدت انتقاد کرده‌اند که وعده‌های ایران در دور قبلی مذاکرات محقق نشده است و جمهوری اسلامی هم‌چنان وقت‌کشی می‌کند.

چند روز پیش معاون وزیر خارجه اوکراین هشدار داده بود ایران عمل به وعده‌هایش را آغاز کند. اما در اظهار نظری تازه‌تر، یک مقام قضایی اوکراین در آستانه سفر دوباره‌اش به تهران از وقت‌کشی‌های مداوم جمهوری اسلامی به شدت انتقاد کرده است.

«گوندوز مَمد‌اُف»، معاون دادستان کل اوکراین در مصاحبه با یک وب‌سایت اوکراینی و هم‌چنین در یادداشتی برای «رویترز»، از ایران انتقاد کرده است که به وعده‌هایش عمل نمی‌کند.

مَمد‌اُف در مصاحبه‌ای که روز پنج‌شنبه ۲۲ آبان ۱۳۹۹ در وب‌سایت اوکراینی «سنسور» منتشر شد، مشخصا بر سه نکته دست گذاشت و گفت ایران در دور قبلی مذاکرات قول داد ظرف یک هفته جزییاتی از تحقیقاتش را در اختیار کی‌یف بگذارد اما این کار را نکرد، شواهد و مستنداتی را که اوکراین مدت‌ها است خواستار دریافت آن‌ها شده است (از جمله تبلت بخش خدمه)، تحویل نداد و هم‌چنان بدون ارایه دلیل، بر «خطای انسانی» تاکید می‌کند.

معاون دادستان اوکراین در مصاحبه با این وب‌سایت و هم‌چنین در یادداشت خود برای رویترز بر نکته‌ای دیگر نیز تاکید کرده و گفته کی‌یف خواستار آن شده است که این رویداد، «جنایت عمدی» قلمداد شود، تمامی عاملان آن مجازات شوند و مجازات آن‌ها نیز حبس ابد باشد. اما ایران با پافشاری بر «خطای انسانی» و «قتل غیرعمد»، حداکثر مجازات سه سال زندان را برای چند نفر از رده‌های پایین در نظر گرفته است.

مَمد‌اُف به وب‌سایت سنسور گفته است: «آیا مجازات سه سال زندان برای قتل ۱۷۶ نفر و وارد کردن میلیون‌ها دلار خسارت، مجازاتی عادلانه است؟ آیا عادلانه است مسوولان رده بالای دخیل در سامانه پدافند هوایی و ناظران بر فعالیت‌های نظامی مجازات نشوند؟»

مقام‌های اوکراین در ماه‌های گذشته بارها اعلام کرده‌اند توجیه ایران مبنی بر این که اطلاعات مربوط به این حادثه، جزو «اسرار دولتی» هستند، از نظر کی‌یف غیرقابل قبول است.

چند روز پیش سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی، موسوم به ایکائو، اعلام کرد مهلت ایران برای ارایه نتیجه تحقیقاتش درباره این حادثه رو به اتمام است و باید شتاب کند.

همان زمان، «فرهاد پرورش»، نماینده ایران در این سازمان به رویترز گفت کار تحقیق به پایان رسیده و در حال ترجمه است تا به ایکائو ارایه شود.

مشخص نیست این تحقیق را چه نهادی در ایران انجام داده و به چه نتایجی رسیده است. مقام‌های ایران تاکنون درباره آن سکوت پیشه کرده‌اند.

پنهان‌کاری، دروغ و اظهارات ضد و نقیض

هواپیمای مسافری تهران - کی‌یف با ۱۷۶ سرنشین، بامداد ۱۸دی ۱۳۹۸، دقایقی پس از برخاستن از «فرودگاه امام خمینی» تهران، با موشک‌های سپاه پاسداران سرنگون شد.

مقام‌های جمهوری اسلامی پس از سه روز پنهان‌کاری، سرانجام عامل این سرنگونی را خطای انسانی اعلام کردند.

اکنون روشن است که مقام‌های جمهوری اسلامی در سه روز نخست با این که از جزییات ماجرا مطلع بودند، پنهان‌کاری کردند.

اما این موضوع به آن سه روز منحصر نماند و در سراسر این ۱۰ ماه تداوم داشته است.

موارد بسیار اندکی هم که درباره این پرونده منتشر شده، بیشتر از سوی مقام‌های غیرایرانی بوده‌اند. یک هیات اوکراینی که حدود دو هفته پیش برای پی‌گیری مذاکرات به تهران رفته بود، پس از بازگشت فاش کرد که در ایران شش نفر در ارتباط با این سرنگونی بازداشت شده‌اند که مطابق اتهام‌های تفهیم ‌شده به آن‌ها، با مجازات حداکثر سه سال زندان روبه‌رو هستند.

مقام‌های جمهوری اسلامی درباره این خبر یا هویت این شش نفر هیچ واکنشی نداشته‌اند. تنها در تیرماه، «غلامعباس ترکی»، دادستان نظامی تهران گفته بود چند نفری در این زمینه بازداشت شدند که سه نفرشان هنوز در بازداشت هستند.

دادستان نظامی استان تهران و هم‌چنین گزارش سازمان هواپیمایی کشوری علت شلیک موشک به هواپیمای مسافری را صرفا یک فرد معرفی کردند و گفتند این کاربرِ یکی از سامانه‌های دفاع هوایی تهران پس از جابه‌جایی سامانه، فراموش می‌کند دستگاه را دوباره راه‌اندازی کند و دچار خطایی برابر با ۱۰۷ درجه شده است.

هیات اوکراینی این توضیح را به شدت رد کرد و آن را نپذیرفت.

«آندره‌ی شفچنکو»، سفیر اوکراین در کانادا به یک شبکه تلویزیونی این کشور گفت کی‌یف قبول نمی‌کند که ایران در نهایت افراد رده پایین را مجازات کند و از معرفی آمران و تصمیم‌گیران اصلی سر باز زند.