بهروز نفیسی، شهروند خبرنگار، کرج
مبلغ ۵۰ میلیون تومان وام ازدواج برای خیلی از زوج‌های جوان مبلغی است که در تورم افسارگسیخته فعلی چندان جوابگوی مخارج ازدواج نیست. با این حال انتشار جزییات لایحه بودجه ۱۴۰۰ و اینکه این مبلغ در سال آینده هیچ تغییری نخواهد کرد، در روزهای اخیر انتقادهایی را برانگیخت. از سوی دیگر، آشفتگی اقتصادی باعث کاسبی‌هایی با این وام شده و گزارش‌هایی درباره ازدواج‌های صوری و خرید و فروش تقلبی این وام منتشر شده است. همه این‌ها در کنار کاغذبازی و روند پرپیچ و خم اداری برای دریافت این وام، زوج‌های جوان زیادی را در انتظار نگاه داشته است.
***
«دلیل ازدواج من عاشق شدنم بود نه توصیه دولت. ولی بالاخره الان که غیر مستقیم به حرف مسئولین گوش داده‌ام و ازدواج کرده‌ام، پس چرا این‌قدر ما را اذیت می‌کنند.»
این‌ها را «بابک» می‌گوید. جوانی ۲۹ ساله، با مدرک کارشناسی ارشد مهندسی معدن که فعلا شغل ثابتی ندارد.
او در ادامه حرفش به ایران‌وایر می‌گوید: «من و خانمم در دانشگاه با هم آشنا شدیم. دو سال نامزد بودیم و آذر پارسال عقد کردیم. قصد داشتیم زود عروسی بگیریم و برویم سر زندگی‌مان. راستش قرار بود چون من شغل درست و حسابی ندارم، با وام ازدواجی که می‌گیریم عروسی را برگزار کنیم و فعلا در طبقه بالای منزل پدرم که یک خانه دو طبقه قدیمی است زندگی را شروع کنیم. اما گرفتن وام به آن آسانی نبود. از آذر پارسال به دنبال این وام دویدم تا بالاخره تیرماه امسال آن را دادند. یعنی در اوج کرونا.»
بابک سرش را تکان می‌دهد و می‌گوید: «فکر نمی‌کردیم این همه طول بکشد. اصلا دلیل اینکه ما بعد از دوسال نامزدی عقد کردیم این بود که پدر خانمم دلش نمی‌خواست عقد و عروسی جدا باشد. الان هم به شدت شاکی است. من و خانمم با اینکه زن و شوهر رسمی هستیم مثل دوست دختر پسرهای دبیرستانی، و با محدودیت شدید، با هم معاشرت می‌کنیم.»
او در پایان صحبت‌هایش می‌گوید: «واقعا نمی‌خواهم ناله کنم چون حال این کار را هم ندارم؛ اما بوروکراسی اداری و موانع فراوان و این همه تاخیر در پرداخت وام ازدواج تاثیر عجیبی روی روند زندگی من گذاشت. با نامزدم دائم در حال دعوا هستیم. ذوق و انگیزه‌مان برای شروع زندگی له شده. نمی‌دانیم چه وقت می‌توانیم یک جشن کوچک بگیریم و برویم سر زندگی‌مان. و چیزی هم نگویم از تورمی که هر روز به مبلغ وام من می‌خورد.»
ارزش پول ملی ایران در چهار سال گذشته به شدت سقوط کرده اما میزان وام ازدواج که مشکل‌گشای بسیاری از زوج‌های جوان در آغاز زندگی مشترک است تغییری متناسب نداشته است.
وام ازدواج سال‌های متمادی حدود سه میلیون تومان بود. این مبلغ از سال ۱۳۹۵بدین سو به ۱۰ میلیون، ۱۵ میلیون و ۵۰ میلیون در سال‌های مختلف افزایش یافت اما به هیچ وجه یارای مسابقه با نرخ تورم را ندارد.
«زهره»، ۳۴ ساله، کارمند و در آستانه ازدواج است. او به ایران‌وایر می‌گوید: «دو سال پیش وام ازدواج ۱۵ میلیون تومان بود اما کل جهیزیه یک دختر با ۲۵ میلیون جمع می‌شد. الان با این همه گرفتاری و کاغذبازی، دولت می‌خواهد ۵۰ میلیون تومان بدهد اما فقط قیمت یک یخچال ایرانی ۴۵ میلیون تومان است.»
او ادامه می‌دهد: «وقتی می‌بینم این مبلغ این‌قدر بی‌ارزش است و گرهی از مشکلات ازدواج را باز نمی‌کند، غصه‌ام می‌شود. دلت برای خودت و این همه تقلا می‌سوزد.»
زهره می‌گوید: «پدرم توانایی مالی برای خرید جهیزیه یا کمک کردن به من را ندارد. چند بار رفتیم خرید، آن‌قدر از قیمت‌ها عصبانی شد که دو بار با فروشنده دعوایش شد. بعد هم که رسیدیم خانه آن‌قدر حرص خورد که ترسیدم خدایی نکرده اتفاقی برایش بیفتد. من شوهرم را دوست دارم و برای تشکیل خانواده جدیدم خیلی خوشحالم. شوهرم هم کارمند است و فکر و انرژی‌‌اش درگیر برگزاری عروسی و اجاره‌‌خانه است. یک مقدار پس‌انداز دارم به اضافه ۵۰ میلیون وام. اما هزینه پیش روی‌مان دو برابر است. می‌ترسم آن‌قدر درگیر جور کردن زندگی بشوم که دیگر از خود زندگی نتوانم لذت ببرم.»
زهره همچنین با اشاره به اینکه «خبری خواندم که شاخ در آوردم» موضوع ازدواج‌های صوری برای دریافت وام را مطرح می‌کند.
مبلغ فعلی وام ازدواج با اینکه برای بسیاری از زوج‌های جوان ناکافی و پردردسر است، اما آشفتگی اقتصادی در چند سال اخیر باعث شده برای همین مبلغ نیز بازار سیاه و روش‌های صوری به راه بیفتد.
«شایان» دانشجوی فیلم‌سازی است. او به ایران‌وایر می‌گوید: «راستش برای وام ازدواج با خانمم اقدام کردیم. ولی آن‌قدر داستان دارد که عطایش را به لقایش بخشیدم و تصمیم گرفتم به جای گرفتن وام ازدواج، یک مستند راجع به این پروسه بسازم. هم دیده می‌شود هم شاید توی یک جشنواره‌‌ای برنده شد و جایزه‌‌اش از مبلغ وام بیشتر بود. برای همین کلی در این زمینه تحقیق کردم.»
به گفته شایان، دلیل اینکه بحث وام ازدواج دوباره داغ شده این است که با وجود تورم سرسام‌آور فعلی، مبلغ وام ازدواجی که دولت در لایحه بودجه سال آینده پیشنهاد کرده همان ۵۰ میلیون تومان فعلی است و هیچ افزایشی ندارد. «اما از طرف دیگر، ثبت‌نام برای وام ازدواج از شهریور امسال به خاطر تقاضای زیاد و همین طور تخلف زیاد برای خرید و فروش آن، متوقف شده است.»
شایان درباره این تخلفات می‌گوید: «کلی آدم بالای شصت سال و کلی بچه زیر هجده سال به خاطر این وام ازدواج صوری می‌کنند. البته بعد از زیاد شدن این موارد، ظاهرا دستور داده‌اند وام به افراد بین هجده تا چهل سال پرداخت شود. از طرف دیگر، بعضی بانک‌ها به میل خود شرایط پرداخت وام را کم و زیاد می‌کنند و مثلا به جای یک ضامن، دو ضامن می‌خواهند و شرط هم می‌گذارند که پامن‌ها نباید حقوقشان کمتر از دو و نیم میلیون تومان باشد.»
شایان در پایان حرف‌هایش می‌گوید: «تحقیقاتم که کامل بشود یک مستند عالی درباره وام ازدواج می‌سازم. وقتی این چیزها را دیدم و شنیدم مغزم سوت کشید. من و خانمم پول‌دار نیستیم. این صد میلیون تومان هم خیلی از مشکلاتمان را می‌تواند حل کند؛ اما جفت‌مان به این نتیجه رسیدیم که زندگی را بدون این وام شروع کنیم راحت‌تر است.»
موضوع ازدواج‌های صوری و همچنین خرید و فروش وام ازدواج نیز در سال‌های اخیر خبرساز بوده است.
«آتوسا» و همسرش تازه ازدواج کرده‌‌اند و وام ازدواج هم دریافت کرده‌‌اند. او به ایران‌وایر می‌گوید: «من چون یک بار جدا شده بودم و همسرم هم الان چهل و دو ساله است به همین دلیل هیچ‌کدام شرایط دریافت وام را نداشتیم. ولی بدون این وام هم نمی‌توانستیم زندگی‌مان را شروع کنیم. این بود که از طریق یک آشنا این وام را خریدیم.»
آتوسا با لبخندی تلخ ادامه می‌دهد: «طرف یک شرکت راه انداخته و کلی آدم بدبخت را که یک میلیون برایشان پول زیادی است در یک دفتر ازدواج و طلاق آشنا با دویست و پنجاه هزار تومان عقد می‌کند و به هر کدام از آن دو نفر یک میلیون و دویست هزار تومان می‌دهد. برای وام ازدواج که ثبت‌نام کردند در همان دفترخانه خطبه طلاق بین‌شان خوانده می‌شود. یعنی با کمتر از سه میلیون تومان، صد میلیون تومان وام می‌گیرد و به امثال من و همسرم به اسم وام ازدواج نزول می‌دهد.»
او می‌گوید: «ما این وام را دریافت کردیم. منتها به جای پنجاه میلیون تومان، چهل و سه میلیون تومان به ما پرداخت شد و در عوض نفری شصت میلیون سفته دادیم که اقساط وام را منظم پرداخت کنیم. تازه طرف خیلی مدعی بود و می‌گفت من کار خیر انجام می دهم و جوانان را به هم می‌رسانم.»
آتوسا در پایان صحبت‌هایش می‌گوید: «الان هر کس داستان من را بشنود احتمالا می‌گوید شما چرا این قرارداد ترکمانچای را قبول کردید؟ ناچارم سکوت کنم و نگویم چون مجبوریم. چون چند سال است که همدیگر را دوست داریم و نمی‌توانیم زندگی مان را شروع کنیم چون خانواده‌هایمان توان کمک به ما را ندارند و هزار چون دیگر.»
مطالب مرتبط:
بازار داغ خریدوفروش وام ازدواج؛ ۵۰ میلیونی که ده، دوازده میلیون می‌ارزد
اولویت مجلس یازدهم فرزندآوری است، حتی به قیمت ازدواج کودکان!
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر