تهران- قاسم نبوی، شهروندخبرنگار
«امامزاده یحیی» و چنار قدیمی داخل آن که به عنوان قدیمی‌ترین چنار تهران شناخته می‌شود، یکی از اماکن دیدنی جنوب پایتخت است. یک شهروندخبرنگار گزارشی از این امامزاده و آن‌چه ساکنان محله درباره چنار قدیمی تهران می‌گویند، برای «ایران‌وایر» ارسال کرده است.
*****
عمارتی آجری و به نسبت بزرگ با گنبدی فیروزه‌ای که وجه تشابه بیشتر امام‌زاده‌ها است، در دل خیابان «۱۵ خرداد» در محله قدیمی «عودلاجان» خودنمایی می‌کند. این‌جا آرامگاه امامزاده یحیی است که گفته می‌شود از نوادگان امام چهارم شیعیان است. این محله با نام همین امامزاده شناخته می‌شود که یک گنبد آجری هرمی شکل بالای آن قرار دارد و گفته می‌شود قدمت آن به قرن هفتم هجری می‌رسد.
اما امامزاده تنها با همین بقعه قدیمی شناخته نمی‌شود، آن‌چه بیش از ساختمان و معماری آن مورد توجه قرار گرفته، وجود کهنسالترین درخت چنار تهران در این امامزاده است؛ درختی با قدمت ۹۰۰ سال. این درخت در سال ۱۳۳۰ با قطر هفت متر در فهرست آثار ملی به‌عنوان کهنسالترین و قدیمی‌ترین درخت چنار از سوی اداره باستان‌شناسی با شماره۳ به ثبت رسیده است.
مردم این محله درباره این درخت چنار قدیمی روایت‌های جالبی دارند؛ مثل آقا «مصطفی» که مشغول جارو کردن امامزاده است و می‌گوید: «من بچه همین محل هستم و با عشق در امامزاده خدمت می‌کنم. این چنار هم یک اصله درخت نبود، سه تا بودند که دو تای دیگر خشک شدند. این چنار هم چند سالی خشک شده بود ولی قبل از این که آن را ببرند، حدود۷۰ یا ۸۰ سال پیش دوباره جوانه زد و شروع به رشد کرد. اگر از نزدیک ببینید، کاملا مشخص است و انگار درخت دو تا تنه دارد.»
او لبخندی می‌زند و با هیجان صحبت‌هایش را ادامه می‌دهد: «هم‌وطنان خودمان کمتر پیش می‌آید برای دیدن چنار به این‌جا بیایند ولی خیلی از توریست‌ها که تعریف کهنسالترین چنار تهران را شنیده‌اند، برای دیدن آن پرسان پرسان به محله ما می‌آیند.»
مصطفی در پایان صحبت‌هایش می‌گوید: «بیشتر توریست‌ها چینی هستند اما از ایتالیا، مجارستان و رومانی هم توریست داشته‌ایم که برای دیدن این چنار آمده‌اند. البته این نکته را هم بگویم که آن‌ها برای دیدن چنار می‌آیند اما ساختمان امامزاده و آیینه‌کاری‌های داخل حرم هم خیلی برایشان جذاب است و گاهی یک نصف روز را در امامزاده وقت می‌گذرانند.»
آقا مصطفی تاکید می‌کند که مردم البته به این که درخت «نظرکرده» است و حاجت‌هایشان را ادا می‌کند، اعتقاد زیادی دارند.
«زهرا» خانم از قدیمی‌های محله عودلاجان است و به قول خودش، هر روز نمازش را در امامزاده می خواند. او در مورد امامزاده یحیی می‌گوید: «امامزاده همیشه در این محله بوده و به نوعی مونس تمام اهل مردم محل است. خدا را شکر در دوران کرونا هم تعطیل نشد. من یکی که خیلی به آن عادت کرده‌ام. چند وقت پیش همسرم می‌گفت خانه خود را عوض کنیم، گفتم من هرجا بروم، امامزاده را هم با خودم می‌برم!»
زهرا خانم لبخندی می‌زند و در مورد چنار کهن‌سال می‌گوید: «از برکت امامزاده است که با این همه دود و دم و آلودگی، این درخت بعد از ۹۰۰سال، هم‌چنان زنده است. مادرم می‌گوید این‌ها سه تا بودند و یکی از آن‌ها خشک شده بود و دومی به خاطر این که وسط خیابان بود و سد راه برای رفت و آمد مردم شده بود، حدود ۷۰ یا ۸۰ سال پیش شهرداری آن را قطع کرد.»
شهاب از فعالان محیط زیست است و در مورد چنار کهن‌سال امامزاده یحیی می‌گوید: «فارغ از هرگونه حرف غیرعلمی، این که این چنار در این آب و هوا و با این وضعیت رسیدگی هم‌چنان دارد و نفس می‌کشد، واقعا عجیب است. من بارها برای دیدن این چنار به امامزاده یحیی رفته و تاسف خورده‌ام. هر جای دنیا این درخت با قطر تنه هفت متر قرار داشت، باور کنید دولت آن کشور یک بودجه اختصاصی برای ثبت و نگه‌داری این موجود زنده اختصاص می‌داد.»
سری تکان می‌دهد و در ادامه می‌گوید: «این درخت در سال ۱۳۳۰ در فهرست وزارت فرهنگ و اداره باستان‌شناسی به ثبت رسیده است و از آن زمان فکر نمی‌کنم به جز آب دادن، اقدام دیگری برای احیا و یا بقای این چنار انجام شده است. البته بخشی از درخت خشک شده است اما هم‌چنان به حیاط خود بعد از ۹ قرن ادامه می‌دهد و تنها رسیدگی به آن در طی این سال‌ها، کشیدن حصار آهنی به دورش و بستن آن با غل و زنجیر است که بیشتر در خود نشکند.»
خانم «امینی» معلم پرورشی مدرسه است و در محله عودلاجان سکونت دارد. او در مورد چنار کهن‌سال می‌گوید: «حفره و سوراخ بزرگ وسط چنار به خاطر دود شمع روشن کردن‌های مردم است. من دوسال است که ساکن این محله شده‌ام اما فهمیدم که مردم به این چنار کهن‌سال خیلی اعتقاد دارند و معتقدند او تنها موجود زنده‌ای است که این شهر و وقایع مختلف آن را از ۹۰۰ سال پیش تا به امروز دیده است.»
خانم امینی لبخندی می‌زند و در ادامه می‌گوید: «دوسال پیش یکی از بچه‌ها در درس ریاضی نمره‌اش کم شده بود. فردای آن روز مادرش آمده و به معلمش گفته بود شما حتما اشتباه کرده و نمره‌اش را کم داده‌اید، من برای این امتحان نذر چنار امامزاده یحیی کرده‌ام و امکان ندارد حاجت من را روا نکند. می‌گفت همیشه نذرهایش را اجابت می‌کند.»
آقا «سیدصاحب» یک بقالی قدیمی در خیابان امامزاده است که هیچ ربطی به سوپر مارکت‌ها و هایپر مارکت‌های امروزی ندارد. او با رنگ روی شیشه‌اش نوشته است: «خواروبار فروشی سید».
سیدصاحب در مورد چنار کهن‌سال داخل امامزاده یحیی این‌طور می‌گوید: «شناسنامه این محل، این چنار است. یک پیرمرد کفاشی بود که تا قبل از این که چنار را غل و زنجیر کنند، یک سوراخ بزرگ وسط تنه چنار ایجاد کرده بود و خودش با میز و وسایلش داخل چنار می‌نشست و کفاشی می‌کرد و مردم محله تنه چنار را مغازه او می‌دانستند. حتی خیلی از شب‌ها را هم داخل چنار می‌خوابید. یک دفعه رفت و دیگر نه نامی از او هست و نه نشانی.»
سید در مورد رسیدگی به چنار می‌گوید: «راستش خبر ندارم که به آن رسیدگی می‌کنند یا نه. حتما خدمه امامزاده به آن آب می‌دهند اما بیشتر از آن بعید است. بیشتر از این که به شکل موجود زنده و یک درخت به آن نگاه کنند، مردم محل آن را مقدس می‌دانند و در مناسبت‌ها یا وقتی گرفتار هستند، دورش جمع می‌شوند و دعا می‌کنند یا کنار این چنار نذر می‌کنند و نذرشان که برآورده شد، می‌آیند و اطراف درخت شمع روشن می‌کنند.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر