دعا می‌کنم قرص‌هایم تمام نشوند؛ روایت شهروندان از گرانی دارو

شهریار- سیف‌الله استوار

گرانی و کمبود دارو یکی از مشکلات شهروندان ایرانی در چند ماه اخیر است. شهروندخبرنگار «ایران‌وایر» به چند داروخانه سر زده و با افرادی که گرانی و کمبود دارو بر رنج‌هایشان افزوده، گفت‌وگو کرده است.

***
جلوی کانتر، نسخه‌‌ای را به مسوول پذیرش نشان می‌دهد و می‌گوید: «آقا این دارو را دارید که منتظر بشوم؟»
مسوول داروخانه می‌گوید: «نه آقا. این الان موجود نیست، مگر این‌که بروید آن قسمت داروخانه ثبت سفارش کنید.»
مستاصل می‌گوید: «سفارش بدهم، کِی می‌رسد؟»
آقایی که پشت کانتر ایستاده است، همان‌طور که چیزی یادداشت می‌کند، می‌گوید: «شاید دو سه ماه طول بکشد؛ اطلاع می‌دهند.» مردی که نسخه در دست دارد، می‌گوید: «دو سه ماه؟ این داروی شیمی‌درمانی است. دو سه ماه طول بکشد، دوام نمی‌آورد. مال پسرم است. شنبه باید شیمی‌درمانی شود. دارو نباشد...»
هنوز حرفش تمام نشده است که مسوول پشت پیش‌خوان سرش را بلند می‌کند و می‌گوید: «برادر! یک کار دیگر می‌توانی انجام بدهی. نسخه را ببر همه داروخانه‌های شهر و یکی یکی بگرد. چون بعضی از داروخانه‌ها قاچاق وارد می‌کنند و امکانش هست که پیدا کنی.»
مرد دستی به سرش می‌کشد و می‌رود. این روایت، سناریوی یک سریال تلویزیونی نیست. این‌جا داروخانه «هلال احمر» در خیابان «طالقانی»، نبش «سپهبد قرنی» است. این جمله‌ها هم مکالمه مسوول کانتر با یکی از همراهان بیمار است که دنبال داروی نایاب بیمارش می‌گردد.
«زهرا»، یکی از کارکنان این داروخانه می‌گوید: «مشکل فقط کمبود دارو نیست. بالا رفتن روز به روز قیمت دارو هم یکی دیگر از مشکلات مریض‌دارها است. من خودم از بالا رفتن قیمت‌های روزانه دارو واقعا متعجبم.»

به اعتقاد زهرا، گرانی و کمبود داروهای حیاتی بیماران را نمی‌توان منتسب به یک علت دانست: «همان‌طور که مسوولان بهداشتی هم گفته‌اند، تحریم‌ها، کرونا، وجود اسم ایران در فهرست سیاه اف‌ای‌تی‌اف و عدم انجام مبادلات بانکی واردکنندگان و کمبود مواد اولیه در داخل، همگی دست به دست هم داده‌اند تا این وضعیت به وجود بیاید.»

«احمد»، دکتر یک داروخانه در مرکز شهر تهران می‌گوید: «تحریم‌ها، کرونا، احتکار دارو در شرکت‌های دارویی، نبود مواد اولیه برای ساخت داروهای ایرانی، عدم ثبات قیمت ارز برای داروهای خارجی، عدم تخصیص ارز دولتی برای واردات دارو و بسیاری عوامل دیگر دست به دست هم داده‌اند که داروها به آسانی در دسترس مردم قرار نگیرند.
او می‌گوید: «من افرادی را می‌شناسم که به خاطر گرانی ناگهانی، قید مصرف داروهای حیاتی خود را می‌زنند.»

«مریم» یکی از افرادی است که گرانی پرشتاب دارو را به خوبی احساس کرده است. او می‌گوید: «پدر۸۳ ساله‌ام سال‌ها است مشکل قلبی دارد. دوسال پیش برای بار دوم پزشکان تشخیص گرفتگی عروق و عمل قلب باز دادند اما چون گفتند ریسک بالایی دارد، من وخانواده قبول نکردیم جراحی انجام شود. پزشکش تصمیم گرفت با دارو از لخته شدن وخطر سکته جلوگیری کند. یکی از مهم‌ترین داروهایی که خیلی دکتر تاکید می‌کند فراموش نشود، قرص "پلاویکس" است که تا مهر ماه امسال تقریبا مشکلی برای تهیه آن وجود نداشت. گاهی کم می‌شد ولی نایاب نبود وقیمت هربسته ۲۸ تایی آن ۵۴ هزار تومان بود. بعد از مهر، حدود دو ماهی هر داروخانه‌‌ای سر می‌زدم، آن را پیدا نمی‌کردم تا این ‌که آخر آبان در یک داروخانه پیدا کردم ولی با قیمت ۱۶۴ هزار تومن. الان دوباره اصلا هیچ جا نیست ومشابه ایرانی آن، قرص "اسویکس" را می‌گیرم که دکتر پدرم آن را تایید نمی‌کند و می‌گوید کارایی آن مثل پلاویکس نیست.»
داروخانه «۱۳آبان» تهران در خیابان «کریم‌خان»، یکی دیگر از داروخانه‌های مرکزی تهران است که مردم زیادی برای یافتن داروهای نایاب و کم‌یاب راهی آن می‌شوند.
«سمیه» یکی از افرادی است که داخل صف ایستاده و منتظر است تا برای فرزندانش «انسولین» بخرد: «دوتا بچه‌هایم که به دنیا آمدند، دیابت مادرزایی داشتند. هردو باید چند نوبت انسولین بزنند اما گیر نمی‌آید. بعضی وقت‌ها شانس بیاورم، با دفترچه بیمه می‌توانم چهار پنج بسته از این داروخانه یا هلال احمر بگیرم که تقریبا دوسه ماهی را با آن سر می‌کنند. قبلا راحت پیدا می‌شد. یک پک آن که شامل دو بسته پنج تایی می‌شد را می‌خریدم ۳۵ هزار تومان. الان هم اگر این‌جا باشد، قیمت آن همین است. اما گاهی مجبور می‌شوم با التماس به دوست و آشنا، یک بسته را با قیمت  ۱۸۵ هزار تومان به صورت آزاد بخرم شاید کفاف دو هفته بچه‌ها را بدهد.»

«احمدرضا» که به جز همسر و دو فرزندش، مسوولیت زندگی و تامین مخارج مادرش نیز برعهده او است، می‌گوید: «مادرم الان ۷۹ ساله است. از هشت سال پیش که احساس کردم رفتارش به سمت فراموشی و آلزایمر می‌رود، سریع او را نزد دکتر مغز و اعصاب بردم. بعد از معاینه کامل، دو داروی اصلی آلزایمر را که هر دو هم خارجی بودند، تجویز کرد. البته همان موقع هم این داروها تحت پوشش بیمه نبودند. حالا که چه عرض کنم، بیمه الان فقط ویترینی برای دل‌خوشی مریض‌ها است.»

احمدرضا درباره تغییر قیمت این داروها این‌طور توضیح می‌دهد: «هر بسته قرص "یاسنال" که ۲۸ تایی است و من آن را تا آذر ماه می‌خریدم ۵۴ هزار تومان، دیروز که دارو تمام شده بود و برای تجدید آن به داروخانه رفتم، دیدم روی فیشی که باید به صندوق واریز کنم، نوشته است ۱۵۱ هزار و ۴۰۰ تومان. به متصدی داروخانه گفتم اشتباه کرده‌اید، این قرص قیمتش این نیست. من تازه خریده بودم. مسوول داروخانه با چند لعن و نفرین نثار باعث بانی این گرانی، گفت آقا ما تقصیر نداریم، گران شده است. قرص دیگر آلزایمر مادرم، "ابیکسا" است که تا سال ۱۳۹۶ بسته ۱۰۰ تایی آن را می‌خریدم ۱۸۰ هزار تومان. بعد که گران شد، تا پارسال یک بسته را می‌خریدم ۲۲۰ هزار تومان. از پارسال تا شهریور امسال هم بسته‌‌ای ۴۰۰ هزار تومان می‌خریدم. اما الان دیگر زورم نمی‌رسد آن را تهیه کنم چون یک بسته‌‌اش شده است ۸۵۰ تومان. هر بار می‌آیم، یک ورق می‌گیرم. تمام که شد، ورق بعدی را می‌خرم.»

یک پزشک متخصص مغز و اعصاب می‌گوید: «دو داروی یاسنال و ابیکسا از داروهای حیاتی بیماران آلزایمری هستند که عدم مصرف آن‌ها باعث پیشرفت بیماری می‌شود. متاسفانه بسیاری از خانواده‌های متوسط امکان خرید این داروها به شکل مستمر را ندارند و به همین دلیل بیماری مبتلایان به آلزایمر سریع‌تر پیشرفت می‌کند.»

احمدرضا می‌گوید: «این گرانی فقط مختص داروهای آلزایمر نیست، او خودش به بیماری دیابت مبتلا است و قرص «متفورمین» مصرف می‌کند. می‌گوید: «تا مرداد امسال یک بسته متفورمین ۱۰۰تایی را ۲۵ هزار تومان می‌خریدم. آبان ماه که قرصم تمام شده بود، همان یک بسته را خریدم ۹۷ هزار تومان.»

مکثی می‌کند و می‌گوید: «واقعا هر بار که دارو تمام می‌شود، نمی‌دانم بار دیگر می‌توانم قرص را تهیه کنم یا نه. بعضی وقت‌ها دعا می‌کنم قرص‌هایم با هم‌دیگر تمام نشوند، نمی‌توانم همه را با هم بخرم.»