ونوس امیدوار، شهروندخبرنگار
«از افت تحصیلی دخترم و کیفیت پایین آموزش آنلاین به شدت نگران و ناامید هستم. از وقتی‌که به دلیل شیوع کرونا، کلاس‌های مدارس به صورت آنلاین برگزار می‌شود، بچه ها به‌طرز قابل ملاحظه‌ای دچار افت تحصیلی و تنبلی شده‌اند. زیرا در طول سال درست و حسابی سر کلاس‌ها حاضر نمی‌شوند و حین برگزاری کلاس، مشغول وب‌گردی یا چت با دوستان‌شان هستند، حالا هم که موقع امتحانات است در تلگرام یک گروه با نام «تقلب» تشکیل داده‌اند و به محض شروع امتحان، به صورت گروهی امتحان می‌دهند.»
اینها بخشی از دل‌مشغولی‌های «مهرناز» است که دو دختر دارد و این روزها مثل بقیه دانش‌آموزان، به صورت مجازی تحصیل می‌کنند.
***
مهرناز می‌افزاید: «دختر بزرگم که دوم دبیرستان است، ذاتا فرد مسئولیت‌پذیر و عاشق درس و مدرسه‌اش است. به همین دلیل چه زمانی‌که به صورت حضوری مدرسه می‌رفت و چه حالا که کلاس‌ها اینترنتی شده، مرتب درس می‌خواند و اجازه نمی‌دهد از زمان عقب بماند.اما دختر کوچکم که کلاس چهارم ابتدایی است اوضاع خوبی ندارد.»
مهرناز با اشاره به اینکه دختر کوچکش در یکی از مدارس غیرانتفاعی معروف شهر تحصیل می‌کند، می‌گوید: «تقریبا هیچ‌کدام از درسهایش را درست و حسابی بلد نیست. کتاب‌هایش از ابتدای سال سالم و تمیز باقیمانده و کاملا معلوم است چند باری بیشتر ورق نخورده است. هنگام برگزاری کلاسهایش حاضری می‌زند و شروع به گشت‌وگذار در یوتیوب و سایر سایت‌های مورد علاقه‌اش می‌کند و موقع امتحان دادن هم یا سوال‌ها را در گوگل جستجو کرده یا به کمک دوستانش پاسخ می‌دهد.»
او نسبت به بازگشت زندگی و سیستم آموزشی به شرایط عادی ابراز امیدواری کرده و می‌افزاید: «تاثیر منفی وابسته شدن بچهها به تلفن همراه و جبران عقب‌افتادگی تحصیلی این یکی دو ساله، به نظر خیلی سخت می‌رسد و با اینکه بارها از مشاور کمک گرفته‌ام، ولی تاکنون راه به جایی نبردم.»
این روزها وقتی صحبت مدرسه نرفتن بچهها و آنلاین برگزار شدن کلاس‌های درس پیش می‌آید، درد دل والدین به‌ویژه مادرها که بیشتر با این موضوع درگیر هستند، فراوان می‌شود. بیشتر مادران خانه‌دار از اینکه مجبورند پابه‌پای بچهها در کلاس‌ها حاضر شوند تا مبادا آن‌ها به هوای حضور در کلاس، به سرگرمی‌های دیگرشان در اینترنت بپردازند و مادران شاغل که باید از محل کار با فرزندشان تماس بگیرند و ابتدا او را از خواب بیدار کنند و به زور وادارش کنند، سر کلاس حاضر شود و بعدش هم که «خدا می‌داند، چه می‌کند.» اما نکته مشترک در هر دو گروه نگرانی از یادنگرفتن درست و حسابی مطالب کتاب‌ها و افت تحصیلی فرزندانشان است.
«اکرم» یکی از مادران شاغلی است که این روزها درگیر همین موضوع است. او می‌گوید: «دخترم کلاس ششم ابتدایی است. تا وقتی‌که مدرسه می‌رفت درسهایش را خیلی خوب می‌فهمید و پیشرفتش امیدوارکننده بود. اما حالا معمولا معلم صبح در گروه پیام می‌گذارد بچه ها درس ۱۰ را مطالعه کنید، بعدازظهر درس می‌دهم. بعدازظهر موقع برگزاری کلاس، شروع به روخوانی از روی کتاب می‌کند. در انتها هم یک‌سری سوال چاپ‌شده به همراه پاسخ‌ها از روی کتاب‌های کمک آموزشی برای‌مان می‌فرستد و می‌گوید همین‌ها را بخوانید. در حالی‌که وقتی مدرسه می‌رفتند، وجود فضای رقابتی و پیگیری والدین و سایر عوامل، باعث می‌شد بچهها بیشتر درگیر مفاهیم درس و کتابهایشان باشند ومطالب را بهتر درک می‌کردند. »
او می‌گوید: «با وجود اینکه ریاضیات از درس‌های مورد علاقه‌اش است اما به دلیل اینکه در کلاس آنلاین برخی مطالب را نمی‌فهمد، موقع امتحان فقط پاسخ را از اینترنت استخراج کرده و برای معلم می‌فرستد، زیرا که معلم از بچهها راه‌حل نمی‌خواهد و فقط جواب نهایی برایش کافیست.»
اکرم همچنین به موضوع اصرار دست‌اندرکاران نظام آموزشی به تمام کردن کتاب‌ها پیش از پایان سال تحصیلی اشاره کرده و می‌افزاید: «به‌عنوان مثال، کتاب ریاضی دخترم ۱۲۰ صفحه است و تا به حال ۱۰۵ صفحه از آن را پشت سر گذاشته‌اند. در حالی‌که شاید دانش‌آموزان نصف مطالب را هم نیاموخته باشند زیرا که کیفیت آموزش بسیار پایین است.»
«شاهین» که پسرش کلاس هشتم است نیز همین نظر را دارد و می‌گوید: «پسر من و خیلی‌های دیگر معمولا با کمک پدر و مادرها و یا کتاب‌های کمک آموزشی «دروس طلایی » امتحان می‌دهند. اما ای کاش امسال کلاس‌ها به این شکل برگزار نمی‌شد و مطالب در حجم کمتر ارائه شده و شیوه ارزشیابی متفاوت بود و کم‌کاری این یکی دو سال در سال‌های آینده با افزایش ساعات آموزشی جبران می‌شد. این تمام کردن کتاب‌ها بدون درک و فهم مطالب، چه ارزش و نتیجه‌ای دارد؟»
«مهدی اسماعیلی» نماینده مردم میانه در مجلس شورای اسلامی چندی پیش به آموزش مجازی به‌عنوان یکی از تغییرات دوران کرونا اشاره کرده و گفته است: «متاسفانه به دلیل نبود زیرساخت‌های مناسب خبرهای ناخوشایندی از آموزش آنلاین از جمله «تقلب‌های آنلاین» در فضای مجازی می‌شنویم. آموزش مجازی روشی جدید در سیستم آموزش و پرورش کشور است که با کمبودهایی مواجه است. در فرآیند آموزش آنچه اهمیت دارد چه به‌صورت کلاس‌های حضوری یا غیر حضوری، روش آموزش و یادگیری است. در این روش معلم باید به قدری تسلط و تبحر داشته باشد که بتواند مفاهیم آموزشی را به روش موثری به دانش‌آموزان انتقال دهد.»
او افزوده: «شیوه ارزیابی دانش‌آموزان در کشور ما آزمون کتبی است. اما در درازمدت شیوه‌های ارزیابی و سنجش آموزشی باید تغییر کند. در دوره ابتدایی شیوه آزمون از حالت پرسش‌محور خارج شده و به حالت توصیفی در آمده است. باید در تمام مقاطع این روش را پیش ببریم تا دانش‌آموزان به روش کنفرانس و پژوهش‌محور مورد سنجش قرار بگیرند.»
«نازنین»، معلم ریاضی مقطع دبیرستان، با تاکید بر اهمیت تغییر شیوه ارزشیابی کاغذی دانش‌آموزان در دوران آموزش مجازی، می‌گوید: «برای دانش‌آموزانی که علاقه‌مند به درس و تحصیل هستند، این سیستم بهتر از روش قبلی است. به‌ویژه برای آن دسته افرادی که از «اسکای روم» برای آموزش استفاده می‌کنند. زیرا که این نرم‌افزار امکانات زیادی را در اختیار دانش‌آموز قرار می‌دهد و تعامل دو سویه بین معلم و دانش‌آموز را آسان‌تر کرده و قدرت خلاقیت بچهها را تقویت می‌کند. اما برای عموم دانش‌آموزان، شیوه آموزش مجازی سخت و طاقت‌فرسا و بسیار کم‌بازده است.»
«لیلا» یکی دیگر از معلمان مدارس ایران که حدود ۲۰ سال در پایه‌های مختلف تحصیلی تدریس کرده و حالا مدیر مدرسه است، به تشریح افت تحصیلی ناشی از آموزش آنلاین در پایه‌های مختلف پرداخته و می‌گوید: «در دوره ابتدایی به ویژه پایه اول و دوم آموزش کاملا مختل شده و علتش هم این است که بیشتر دانش‌آموزان از اصل و اساس با مفاهم اولیه آموزش آشنا نیستند و نمی‌دانند معلم کیست و امتحان یعنی چه»
به گفته او، «در پایه دوم و سوم ابتدایی به علت وابستگی زیادی که دانش‌آموز به آموزش حضوری معلم در سال‌های قبل پیدا کرده بود، ضربات زیادی خوردند. حتی بعضی از دانش‌آموزان کلاس‌های آنلاین هنوز نتوانستند ارتباطی با معلم‌شان برقرار کنند.»
علاوه بر این، «دانش‌آموزانی که تا به حال آن‌قدر با فضای مجازی آشنا نبودند و شاید تا به حال بیشتر آن‌ها فقط در حد یک بازی با گوشی تلفن همراه کار می‌کردند، حالا وارد فضای فوق‌العاده جذاب و هیجان‌انگیز مجازی شده‌اند. در بسیاری موارد، دانش‌آموز به جای اینکه سر کلاس باشد، مشغول وب‌گردی است و از محتوای کلاس چیزی نمی‌فهمد.»
لیلا وضعیت پایه‌های سوم تا ششم را بهتر توصیف کرده و می‌گوید: «دانش‌آموزان این پایه‌ها، شاید اوضاعشان کمی بهتر باشد. زیرا به دلایل شناختی که از تحصیل پیدا کرده‌اند، می‌توانند انگیزه و هدفی را برای خودشان داشته باشند و با آموزش در فضای مجازی بهتر کنار بیایند.»
به نظر این مدیر مدرسه، «دانش‌آموزان دبیرستانی به‌ویژه دوره دوم و پایه‌های دهم تا دوازدهم، اوضاعشان از ابتدایی بدتر است؛ به‌طوری‌که در امتحانات نهایی خرداد ۱۳۹۹ شاهد بیشترین افت این گروه از دانش‌آموزان بودیم. براساس پیش‌بینی کارشناسان این افت تحصیلی در هر پایه، بی‌سوادی دانش‌آموز را در پایه‌های بعدی و سال‌های آتی به دنبال خواهد داشت.»
به گفته لیلا، «اینکه دانش‌آموز عادت کرده می‌تواند بدون اینکه درس بخواند، در فضای مجازی پاسخ تمرین‌ها و سوالات امتحانی را پیدا کند و نمره بگیرد، به خطری جدی برای نظام آموزشی تبدیل شده که نتایج منفی آن در سال‌های آینده پدیدار خواهد شد.»
نگرانی والدین و معلمان از شیوه آموزش آنلاین و کلاس‌های مجازی در دوران همه‌گیری کرونا به معضلی اساسی تبدیل شده که ظاهرا فعلا راه‌حلی برای آن نیست.
مطالب مرتبط:
دولت دستور بازشدن مدارس را هم بدهد، نمی‌گذاریم فرزندان‌مان به مدرسه بروند
ایران فقط ولنجک نیست؛ بازگشایی مدارس و مشکلات دانش‌آموزان محروم
زنگ تابستان؛ فراخوانی برای جبران عقب‌ماندگی تحصیلی دانش‌آموزان کم‌برخوردار
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر