در حالی که کارشناسان و فعالان محیط زیست در دو سال اخیر از صدور بی‌رویه مجوز شکار انتقاد می‌کردند، گزارش‌های یک سال اخیر نشان می‌دهد میزان شکار غیرمجاز نیز به شدت افزایش یافته است. رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران یکی از دلایل این افزایش را گرانی گوشت دانسته است. به گفته منتقدان، عملکرد خود او نیز عامل اصلی در افزایش نگران‌کننده شکارهای مجاز و غیرمجاز بوده است.
***
«قوچ اوریال» یکی از نمادهای حیات وحش ایران است و تصاویری که در گذشته از این حیوان ثبت می‌شد معمولا این جانور را به شکلی پرابهت با یال سفید زیر گردن نشان می‌داد؛ اما مدت‌هاست تصاویری منتشر می‌شود که این حیوان را افتاده زیر پای شکارچیان نشان می‌دهد.
میزان شکارهای مجاز و غیرمجاز در ایران به شدت افزایش یافته و شمار زیادی از کارشناسان محیط زیست می‌گویند سازمانی که عهده‌دار حفاظت از محیط زیست ایران است و رئیس آن، عیسی کلانتری، در یکی - دو سال اخیر مقاومت در برابر شکارچیان را کنار گذاشته است. این سازمان نه تنها صدور مجوز شکار را از سر گرفته، بلکه در مقابله با شکار غیرمجاز نیز ناتوانی در پیش گرفته است.
مجوز شکار می‌دهند تا با پولش پاسگاه بسازند
صدور بی‌رویه مجوزهای شکار یکی از مهم‌ترین انتقادها به عملکرد سازمان حفاظت محیط زیست در دوره عیسی کلانتری بوده است.
شماری از منتقدان با تاکید بر اینکه کلانتری پیشینه‌ای در محیط زیست نداشته و صدور بی‌ارزیابی مجوزهای شکار را هم باید در راستای بی‌اطلاعی او دانست به یک جوابیه او که دو سال پیش خبرساز شد اشاره می‌کنند؛ کلانتری در دی‌ماه ۹۷ در پاسخ به انتقادها از افزایش شکار غیرمجاز گفته بود جمعیت سُم‌داران کشور ۱۸۰ هزار رأس است و ۱۰۵ پروانه شکار عدد قابل اعتنایی نیست.
در همان زمان محمد درویش، پژوهشگر و فعال محیط زیست، گفت عیسی کلانتری در حالی این آمار را داده که یک هفته پیش از آن در برنامه‌ای رادیویی گفته بود سالانه ۲۰۰ هزار شکار غیرمجاز در حوزه وحوش علفخوار در کشور اتفاق می افتد؛ «یعنی تعداد شکارهای غیرمجاز به گفته رئیس این سازمان از کل جمعیت سُم‌داران کشور بیشتر است. چگونه چنین چیزی امکان دارد؟»
انتقادها وقتی بالا گرفت که سازمان حفاظت محیط زیست سال گذشته صدها مجوز برای شکار آهو، کل، بز، قوچ و گراز صادر کرد که بخشی از آنها ویژه اتباع خارجی بود.
این رویه در سال جاری هم ادامه یافت و به اعتراض‌های متعدد، از جمله نامه انتقادی ۸۰ تن از کارشناسان محیط زیست، منجر شد. این کارشناسان از جمله می‌گفتند وقتی سازمان نمی‌داند چه تعداد از این جانوران باقی مانده چطور مجوز شکار می‌دهد؟ آنها همچنین صدور مجوز برای خارجی‌ها در سه سال گذشته را یکی از عوامل دلسردی مردم محلی و روی آوردن آنها به شکار غیرمجاز دانستند.
در این بین، فرزاد علیزاده، فعال محیط زیست، سال گذشته گفت سازمان حفاظت محیط زیست مجوز شکار می‌دهد تا با پولش پاسگاه بسازد و تجهیزات بخرد؛ به گفته او، کل این مبلغ در سال ۹۷ حدود یک میلیارد و هشتصد میلیون تومان بود « کشوری که روی گنجی از ثروت قرار دارد آیا باید برای تامین هزینه‌هایی چنین اندک، از خون حیات‌وحش خود پول در آورد؟»
البته مدافعان شکار می‌گویند اقدام آنها در راستای پایش طبیعت و کنترل جمعیت وحوش است؛ موضوعی که به گفته کارشناسان محیط زیست و با توجه به بحران‌هایی از قبیل بیماری‌های حیات وحش، خشک شدن تالاب‌ها، تخریب زیستگاه و فعالیت معادن بیشتر به شوخی شبیه است.
نکته دیگر اینکه شکارچیان دارای مجوز با انتشار عکس‌ها و فیلم‌های شکارشان در شبکه‌های اجتماعی عملا مشوق شکارچیان غیرمجاز می‌شوند و سازمان محیط زیست نیز اقدام چندانی در مقابله با آنان نمی‌کند.
برای نمونه، سال گذشته انتشار فیلمی از شکار یک کل جوان در «قرق علی‌آباد چهل‌گزی»، واقع در استان یزد، موجی از انتقادها را در شبکه‌های اجتماعی برانگیخت اما معاون سازمان حفاظت محیط زیست تنها به گفتن این بسنده کرد که «دلیلی ندارد که شکارچیان با انتشار تصاویری از قرق، به احساسات مردم ضربه بزنند.»
گرانی گوشت، یکی از دلایل افزایش شکار غیرمجاز
اما مهم‌تر از افزایش صدور مجوز برای شکار، جهش آمار شکار غیرمجاز در ایران است.
از شکار غیرمجاز هیچ آمار رسمی‌ای وجود ندارد اما کارشناسان تعداد آن را بسیار بیشتر از تعداد شکار مجاز برآورد می‌کنند.
اسماعیل کهرم، کارشناس محیط زیست، در گفت‌وگو با ایران‌وایر تعداد زیاد شکار غیرمجاز را تایید می‌کند.
او به ایران‌وایر گفت در حال حاضر حدود سه میلیون قبضه اسلحه شکاری در دست مردم است که تعداد زیادی از آنها مجوز ندارند. «روستاییانی را می‌شناسم که سلاح غیرمجاز خود را زیر خاک پنهان می‌کنند تا روز شکار از مخفیگاه بیرون بکشند.»
اما با وجود سه میلیون اسلحه شکاری در دست مردم، وزارت دفاع ایران همچنان سلاح شکاری تولید می‌کند و به متقاضیان تحویل می دهد. عیسی کلانتری سال گذشته وعده داد که در مذاکره با وزارت دفاع تلاش کند خط تولید سلاح شکاری برای مدتی متوقف شود؛ با این حال او چندی پیش به روزنامه همشهری گفت: «زورمان به وزارت دفاع نرسید.»
حمیدرضا میرزاده، روزنامه نگار و فعال محیط زیست، چندی پیش در توییترش نوشت که با این حجم عظیم تولید سلاح در داخل و همچنین در دسترس بودن سلاح‌های خارجی، چطور می‌توان از دارندگان آنها انتظار داشت شکار نکنند؟
آمار ماه گذشته (دی‌ماه ۹۹) حکایت از کشف ۸۶۳ سلاح غیرمجاز و بیش از ۴۰۰ لاشه شکار غیرمجاز داشت. این آمار نگران‌کننده رئیس سازمان حفاظت محیط زیست را ناچار به پاسخگویی کرد. کلانتری گفت مردم به دلیل گرانی گوشت به شکار حیوانات روی آورده‌اند.
اسماعیل کهرم می‌گوید از جمله عوامل اصلی در رواج شکار غیرمجاز در ایران دو مشکل اساسی در سازمان حفاظت محیط زیست است. او به ایران‌وایر می‌گوید این سازمان برای نگهداری از مناطق حفاظت‌شده که بیش از ۱۰ درصد خاک کشور را تشکیل می‌دهد، نیروی انسانی و تجهیزات کافی ندارد. به گفته او حدود سه هزار محیطبان که اکثرا درآمد پایین و وضعیت معیشتی بدی دارند نمی‌توانند از چنین مناطق وسیعی محافظت کنند.
کهرم برای نمونه به یک محیطبان اشاره می‌کند که «محل کارش خارتوران، بین شاهرود و سبزوار، بود اما وقت مرخصی پول رفت و برگشت به کرج و سر زدن به زن و بچه‌اش را نداشت».
به گفته او، شرایط کار محیط بان‌ها هم مناسب نیست و کشته و زخمی شدن آنها در حین ماموریت، گاه با شلیک شکارچیان، و بدون حمایت کافی قانون، انگیزه‌های آنها برای حفاظت از محیط زیست را کاهش می‌دهد.
چاره چیست؟
محمد درویش، کارشناس محیط زیست، به ایران‌وایر می‌گوید باید تعداد محیط‌بان‌ها به شدت افزایش پیدا کند؛ اما این کار نیاز به بودجه بسیار و همچنین آموزش‌دهی به محیط‌بان‌ها دارد که سازمان در مورد اولی پول ندارد و در مورد دومی تخصص.
این کارشناس محیط زیست می‌گوید در شرایط فعلی و در نبود تعداد کافی محیطبانان آموزش دیده، راه کنترل و مراقبت از حیات وحش در مقابل شکار غیرمجاز «استفاده از فناوری و به کار گرفتن رصد هوایی» است.
به گفته او، سازمان فضایی ایران قبلا پیشنهاد کرده بود که پارک‌های ملی را به دوربین‌های دید در شب تجهیز کند.
درویش همچنین برای درآمدزایی از مناطق حفاظت‌شده ایران، تبدیل آنها به مناطق گردشگری و آموزش تورلیدرها را پیشنهاد می‌کند.
این کارشناس محیط زیست همچنین یکی از راه‌های اصولی حفاظت از محیط زیست و کاهش شکار غیرمجاز را آموزش در مدارس و راه‌اندازی مدارس محیط زیست می‌داند؛ مدارسی که اتفاقا مهر ماه امسال به دستور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به اتهام «ضد خدا» بودن تعطیل شدند.
اسماعیل کهرم هم پیشنهاد می‌کند که سازمان حفظ محیط زیست باشگاه‌هایی را برای ارتباط بین محیطبانان و شکارچیان راه‌اندازی کند تا رد و بدل شدن اطلاعات، و اینکه حیات وحش ایران طی ۵۰ سال حدود ۸۰ درصد جمعیت خود را از دست داده، به ارتقاء دانش عمومی آنها و تشویق‌شان به کاستن از شکار منجر شود.
کهرم با تاکید بر اینکه باید به شکارچیان توضیح داد که حیات وحش ایران به آیش شکار نیاز دارد و لازم است سه - چهار سال تفنگ‌ها را آویزان کنند.
این کارشناس محیط زیست می‌گوید سازمان حفظ محیط زیست فعلی «یک تشکیلات منفعل است که روی دست دولت مانده؛ نه اختیاری دارد، نه نیروی کافی و امکانات دارد و نه حمایت می‌شود».
او راه حل را تشکیل یک سازمان محیط زیست مستقل و نیرومند می‌داند: «یک سازمان مقتدر می‌خواهیم، با یک رئیس آگاه و یک تیم متخصص و مقتدر تا از این حیات وحش محافظت کنند. فعلا چنین تشکیلاتی نداریم.»
مطالب مرتبط:
شلیک شکارچی پرنده به فعال محیط زیست در دزفول
بازداشت عوامل شکار یک خرس قهوه‌ای در کهگیلویه و بویراحمد
بازداشت ۶۰ شکارچی متخلف در اقلید فارس
شکار در جنگل‌های شمال ایران برای ۵ سال ممنوع شد
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر