در ونزوئلا کم‌سابقه است که مقام‌های کلیسای کاتولیک به موضوعات سیاسی بپردازند یا در آن دخالتی کنند اما این روند چند ماه پیش، در نوامبر ۲۰۲۰ با اظهار نظر صریح یک اسقف رده بالای این کشور شکسته شد.
«ماریو مورونتا»، نایب رییس «مجمع اسقف‌های ونزوئلا» در نامه‌ای سرگشاده هشدار داد: «ایران بدون اینکه کوچک‌ترین مانعی بر سر راه خود ببیند، در حال تاسیس پایگاه‌های عملیاتی خود در ونزوئلا است.»
اسقف مورونتا روابطی خوب با «هوگو چاوز»، رییس جمهوری پیشین ونزوئلا داشت اما امروز «نیکلاس مادورو»، رییس جمهوری فعلی بارها به او و هوادارانش تاخته است که چرا از دولت وی تا این حد انتقاد می‌کنند.
«کارلوس پاپارونی»، عضو ارشد پارلمان موقت ونزوئلا به خبرسازی اسقف مورونتا نبوده اما او نیز هشدار داده است نفوذ تدریجی ایران در امور نظامی و اقتصادی ونزوئلا، این کشور را با این تهدید مواجه کرده است که به ساحل سیاست‌های بین‌المللی ایران در نیم‌کره غربی تبدیل شود.
پیشینه روابط دو کشور
سابقه روابط دیپلماتیک ایران و ونزوئلا به بیش از نیم قرن پیش برمی‌گردد؛ زمانی که دو کشور به همراه سه کشور دیگر، سازمان «اوپک» را بنا نهادند و در تیرماه ۱۳۳۹ در نشست بغداد حاضر شدند.
در آن زمان، هر دو کشور متحد امریکا به شمار می‌رفتند. پادشاهی «پهلوی» مدرن‌سازی و نزدیک شدن به غرب را دنبال می‌کرد و ونزوئلا که به تازگی از یوغ دیکتاتوری «خیمنز» رها شده بود نیز به دنبال بنا نهادن پیوندی سیاسی - نظامی با ایالات متحده بود.
نگرش دو کشور درباره امریکا در دهه‌های بعد زیر و رو شد و در سال ۱۳۸۴ که «محمود احمدی‌نژاد» در ایران به ریاست جمهوری رسید، دو کشور آشکارا روابطی خصمانه با امریکا داشتند.
احمدی‌نژاد و هوگو چاوز به زودی روابطی نزدیک با یک‌دیگر برقرار کردند. رییس جمهوری ایران سه بار به ونزوئلا سفر کرد و همتای ونزوئلایی وی نیز در مجموع ۹ بار راهی ایران شد.
هر یک از این سفرها هم با امضای پیمان‌ها و تفاهم‌نامه‌هایی همراه بودند. به تدریج برای رهایی از تحریم‌های امریکا، ایران به متحد اصلی ونزوئلا تبدیل شد. از آن پس نفت‌کش‌های ایران راهی ونزوئلا شدند، سلاح‌های ایرانی نظر مادورو را به خود جلب کردند و فروشگاه زنجیره‌ای ایرانی در کاراکاس افتتاح شد.
هشدار اسقف درباره نفوذ ایران
فروشگاه زنجیره‌ای «مگاسیس» که ایران در ونزوئلا راه‌اندازی کرد، وابسته به «سازمان اتکا»، از مجموعه‌های زیر نظر وزارت دفاع جمهوری اسلامی است.
چندی پیش «عیسی رضایی»، مدیرعامل وقت سازمان اتکا در مصاحبه‌ای با تلویزیون ونزوئلا گفت اهداف اصلی دو کشور صرفا تجاری هستند. اما تحلیل‌گران و البته اکنون اسقف سرشناس ونزوئلا چنین ادعایی را رد می‌کنند.
بازگردیم به نامه سرگشاده اسقف مورونتا. او در این متن صریح درباره «روند اسلامی‌سازی ونزوئلا» هشدار داده و نوشته است: «برای ایران مهم است که حاکمانی نظامی در امریکای لاتین داشته باشد و در ونزوئلا به این خواسته‌اش رسید.»
این اسقف سرشناس هم‌چنین با اشاره به اینکه حضور شخصیت‌های رژیم ایران در ونزوئلا بیش از حد شده است، نوشت کسی جرات ندارد درباره این موضوع حرفی بزند ولی باید دست به اقدامی فوری زد.
او افزوده است: «برخلاف چیزی که بسیاری ممکن است گمان کنند، علاقه‌ای به منابع طبیعی ونزوئلا یا دیگر کشورها ندارد، مساله‌اش دریافت نفت یا تبادل اورانیوم نیست. ساده نباشیم. حضور آن‌ها یک هدف ژئوپلتیک دارد؛ رخنه در یکی از بهترین نقاط امریکای لاتین. به آسانی و بدون کوچک‌ترین مقاومتی، به این هدف‌شان دست یافتند.»
گروه نیابتی ایران در امریکای لاتین
مقام دیگری که درباره نفوذ جمهوری اسلامی هشدار داده، «کارلوس پاپارونی» است. او نایب رییس پارلمان محلی در ایالت «مِریدا» است و در پارلمان سراسری نیز رییس کمیسیون اقتصادی و رییس کارگروه مقابله با تروریسم، جنایات سازمان‌یافته و پول‌شویی است.
پاپارونی به «ایران‌وایر» می‌گوید روابط بین ایران و ونزوئلا بسیار پیچیده‌تر از چیزی است که شهروندان کشورش تصور می‌کنند: «ایران نه فقط در جایگاه یک کشور، روابط دیپلماتیک با کشورهای دیگر بلکه گروه‌های پرنفوذی دارد که به باور من، به نمایندگانش و گروه‌های نیابتی آن تبدیل شده‌اند. مشخصا باید به گروه‌هایی مانند "حزب‌الله" اشاره کنم.»
ایران و ونزوئلا در یک دهه اخیر موافقت‌نامه‌های گوناگونی امضا کرده و سطح روابط خود را بالاتر برده‌اند.
«شرکت هواپیمایی ماهان» وابسته به سپاه پاسداران حدود یک سال و نیم پیش کارشناسانی را مستقیم از ایران به ونزوئلا برد تا پالایشگاه‌های آن کشور را راه‌اندازی کنند. این هواپیماها در برگشت خالی نبودند و شمش‌های طلا به تهران حمل کردند.
پاپارونی با اشاره به این ماجرا به «ایران‌وایر» می‌گوید: «مادورو با ارایه این طلاها به ایران، چندین قانون را نقض کرد؛ از جمله قانون حفاظت از معادن طلا را که خود مادورو هنگامی که نماینده پارلمان بود، طرح اولیه‌اش را پیشنهاد داده بود.»
روابط جدید بین ایران و ونزوئلا به حمل و نقل کارشناس و شمش طلا منحصر نمانده و قراردادهایی برای احداث کارخانه یا حضور فنی ایران در آن کشور امریکای لاتین امضا شده است. «تراکتورسازی ونیران» در ایالت بولیوار و همکاری تمام‌عیار شرکت معدن طلای «ماینرون» با شرکت ایرانی «ایمپاسکو» از جمله این موارد هستند.
پاپارونی به «ایران‌وایر» می‌گوید در این معامله، تراز تجاری به سود ایران حدود چهار میلیارد دلار است.
اما پای توافق‌های نظامی هم در میان است. ونزوئلا علاوه بر انعقاد قراردادهایی با ایران برای دریافت سلاح‌های میان‌برد و دوربرد، برخی طرح‌های نظامی و امنیتی را نیز به ایران واگذار کرده است. البته از این قراردادها اطلاع چندانی در دست نیست و جزییات آن اعلام نشده است. پاپارونی برای نمونه به پهپاد «مهاجر ۲» اشاره می‌کند که چندی پیش نیکلاس مادورو مدعی شد سلاحی ونزوئلایی است.
داد و ستد اورانیوم
یکی از موضوعاتی که در روابط دو کشور جامعه جهانی را نگران کرده، اقدام ایران در خرید اورانیوم از ونزوئلا است. گزارش فصلی پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در ماه نوامبر منتشر شد، تایید می‌کند که میزان اورانیوم غنی شده در ایران به بیش از دوهزار و ۴۰۰ کیلوگرم رسیده است و جمهوری اسلامی مدت‌ها است از سقف ۳۰۰ کیلوگرم که در برجام تعیین شده بود، رد شده است.
معادن ونزوئلا فلزاتی مانند اورانیوم و سلنیوم را که کاربردهای نظامی نیز دارند، تا حد خوبی غنی‌سازی می‌کنند و علاقه شدید ایران به برنامه غنی‌سازی نیز عیان است.
پاپارونی به «ایران‌وایر» می‌گوید: «خطر بزرگ این است که نیکلاس مادورو فقط برای اینکه در قدرت بماند به نقطه‌ای برسد که به این علاقه‌مندی روی بیاورد.»
از سوی دیگر، اپوزیسیون ونزوئلا بارها به حضور نیروی «قدس» سپاه در ونزوئلا اشاره کرده و درباره استفاده مادورو از آن‌ها برای سرکوب منتقدان هشدار داده است.
کانونی برای تروریسم دولتی
دست داشتن جمهوری اسلامی در انفجارهای مرکز یهودیان آرژانتین در سال ۱۹۹۴ (پرونده «آمیا») امروز و به ویژه پس از گزارش تحقیقی «آلبرتو نیسمان» امری اثبات شده است.
نیسمان، دادستان وقت آرژانتین با جزییات در آن گزارش نشان داد که چه‌گونه جمهوری اسلامی علاوه بر استفاده از گروه‌های نیابتی خود مانند گروه «حزب‌الله» لبنان، از سفارت‌خانه‌اش نیز برای گسترش شبکه تروریسم دولتی بهره می‌برد و مصونیت دیپلماتیک نیز راهی است برای مخفی کردن اقدامات تروریستی آن.
روش کار جمهوری اسلامی در ونزوئلا نیز کم و بیش همان است. در سال ۲۰۰۴، نماینده ونزوئلا در ایران، قاضی «نصرالدین» که لبنانی‌تبار است، به دولت ونزوئلا پیشنهاد کرد به ۱۰ هزار و ۴۳۰ نفر از اتباع ایران، لبنان و سوریه پاسپورت ونزوئلایی اعطا شود.
در سال‌های بعد حوادثی تروریستی در نقاطی از جهان کشف شد که مظنونان آن‌ها شهروندان ونزوئلایی بودند.
پاپارونی به «ایران‌وایر» می‌گوید: «ونزوئلا نه فقط به بندرگاه تروریست‌ها تبدیل شده است بلکه هر روز به ایران وابسته‌تر می‌شود. خطر بزرگ این است که ونزوئلا بدل به عرصه سیاست خارجی ایران در نیم‌کره غربی شود.»
مطالب مرتبط:
دزدان دریایی کارائیب: روابط خطرناک ونزوئلا، ایران و حزب‌الله
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر