مرکز آمار ایران روز سه‌شنبه ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ گزارش آمارگیری نیروی کار ایران در سال ۱۳۹۹ را منتشر کرد. این گزارش حکایت از آن دارد که برای اولین بار در ۱۵ سال اخیر نرخ بیکاری یک رقمی شده و به ۹.۶ (۹ و ۶ دهم) درصد رسیده است.
کاهش نرخ بیکاری در سال ۱۳۹۹ در یکی دو روز گذشته تیتر بسیاری از سایت‌های خبری و رسانه‌ها در ایران بوده است. در حالی که این اتفاق نه‌تنها خبری خوب و نشانه‌ای از بهبود وضعیت اشتغال نیست بلکه نشانه‌ای نگران‌کننده از عمیق‌تر شدن بحران اشتغال در سال گذشته است.
***
دلیل کاهش نرخ بیکاری
طبق آمار، هم نرخ بیکاری و هم نرخ جمعیت بی‌کار کاهش یافته است، اما دلیل اصلی این اتفاق، نه رونق کسب و کار بلکه از دست رفتن فرصت‌های شغلی است.
نرخ بیکاری در واقع نسبتی از جمعیت فعال است که موفق نشده است کار پیدا کند. در واقع آن بخشی از نیروی کار که آماده فعالیت اقتصادی است و در جست‌وجوی کار هم هست اما نتوانسته است شغلی دست و پا کند، بی‌کار محسوب می‌شود. وگرنه افرادی که به دلایل مختلف خارج از گردونه کار و فعالیت رسمی هستند، اصلا جزو جمعیت فعال محسوب نمی‌شوند.
داده‌های آماری نشان می‌دهند معمولا در شرایط رکود و تنگنای اقتصادی و هم‌زمانی آن با واقعه‌ای مانند همه‌گیری کرونا، بخشی از نیروی فعال به دلیل از دست رفتن فرصت‌های شغلی، از بازار کار خارج می‌شوند؛ یعنی تعداد جمعیت فعال، از جمله تعداد بی‌کاران که در موقعیت آسیب‌پذیر بیشتری قرار دارند، کم می‌شود.
کارنامه اشتغال در سال ۱۳۹۹
چکیده نتایج آمارگیری نیروی کار در سال ۱۳۹۹ نشان می‌دهد طی یک سال نزدیک به یک میلیون و ۴۳۰ هزار نیروی فعال از بازار کار ایران خارج شده‌اند. این رقم معادل پنج درصد جمعیت فعال در سال ۱۳۹۸ است؛ به عبارتی، در حالی که بیش از ۷۱۰ هزار نفر به جمعیت بالای ۱۵ سال ایران اضافه شده، پنج درصد از نیروی کار ایران از دست رفته است.
این گزارش نشان می‌دهد در همین مدت بیش از یک میلیون و ۱۰ هزار شغل خالص نیز از دست رفته است؛ به عبارتی، جمعیت شاغل طی سال ۱۳۹۹، حدود چهار درصد کمتر از جمعیت شاغل در سال ۱۳۹۸ شده است.
در این میان، بیشترین آسیب را زنان خورده‌اند. مقایسه آمار نشان می‌دهد حدود دو سوم فرصت‌های شغلی از دست رفته مربوط به زنان بوده است.
مقایسه جمعیت فعال و جمعیت شاغل زنان در سا‌ل‌های ۱۳۹۹ و ۱۳۹۸ نشان می‌دهد در سال گذشته بیش از ۹۰۲ هزار زن فعال از بازار کار خارج شده و بیش از ۶۶۲ هزار زن شغل خود را از دست داده‌اند.
این اتفاق در حالی رخ داده که سهم و نقش زنان از آمار اشتغال در ایران پیش از بحرانی‌شدن شرایط نیز محدود و شکننده بوده و با آن‌چه در سال گذشته رخ داده، اوضاع به مراتب وخیم‌تر هم شده است.
طبق این آمار، جمعیت بی‌کار، یعنی افراد حاضر به کاری که موفق نشده‌اند حتی به اندازه یک ساعت در هفته کار پیدا کنند، بیش از دو میلیون و ۴۷۴ هزار نفر بوده است که از این میان حدود یک میلیون و ۷۶۱ هزار نفر جوان ۱۸ تا ۳۵ ساله و بیش از ۹۶۲ هزار نفر فارغ‌التحصیل آموزش عالی بوده‌اند؛ به عبارتی، حدود ۷۱ درصد جمعیت بی‌کاران ایرانی در سال گذشته جوان و حدود ۳۹ درصد افراد تحصیل‌کرده‌ای بوده‌اند که به رغم آمادگی برای ورود به چرخه فعالیت اقتصادی، موفق به پیدا کردن کار نشده و از گردونه اشتغال بیرون مانده‌اند.
ابعاد بحران اشتغال در ایران
طبق آمار، از سال ۱۳۹۶ تا الان جمعیت ایران بیش از سه میلیون نفر اضافه شده ولی جمعیت نیروی شاغل در این سه سال ۱۱۵ هزار نفر کاهش یافته است. این شاخص به خوبی نشان می‌دهد که در این فاصله، عرصه چه‌گونه بر خانواد‌ه‌های ایرانی تنگ شده است.
طبق گزارش اخیر مرکز آمار ایران، در حال حاضر از کل ۸۴ میلیون ایرانی، تنها حدود ۱۳ میلیون و ۳۸۷ هزار نفر شغل کامل تمام‌وقت و کمتر از ۹ میلیون نفر کار نیمه وقت دارند و حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر هم به طور موقت سر کار خود حاضر نبوده‌اند.
البته وضعیت اشتغال در سال ۱۳۹۹ به طور قابل توجهی بحرانی شده اما پیش از این، اوضاع اشتغال در ایران تعریف چندانی نداشته است.
ایران همواره یکی از پایین‌ترین نرخ مشارکت اقتصادی را در سراسر دنیا داشته است. برآوردهای سازمان جهانی کار نشان می‌دهد ایران در سال ۲۰۱۹ میلادی چهاردهمین کشور جهان با پایین‌ترین نرخ مشارکت بوده است. بر اساس آمارهای موجود در مرکز داده‌های بانک جهانی، نرخ مشارکت اقتصادی ایران دو سال تنها از یمن، تاجیکستان، اردن، عراق، نوار غزه، الجزایر، سامائو، مورتانی، کوموروس، سوریه، سنگال، مولداوی و مصر بیشتر بوده است.
این برآورد تازه با تخمین نرخ مشارکت ۴۸ درصدی انجام شده است، وگرنه اگر آمار رسمی نرخ مشارکت ۴۱ درصد سال ۱۳۹۹ را مبنای مقایسه قرار دهیم، اوضاع ایران وخیم‌تر از این می‌شود.
در سال ۲۰۱۹ تنها نرخ مشارکت و فعالیت اقتصادی در یمن کمتر از ۴۱ درصد بوده و در بقیه مناطق دنیا نسبت نیروی کار به جمعیت بالای ۱۵ سال بیش از آمار ایران در سال ۱۳۹۹ بوده است.
مطالب مرتبط:
نیمی از جوانان شهرهای بهبهان و رامهرمز بیکارند
اعلام نرخ بیکاری روحانی، به سبک احمدی نژاد
نود درصد زنان ایرانی در سن کار، خانه نشین می شوند
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر