انتخابات ۲۸ خرداد ۱۴۰۰ ایران ویژگی‌هایی دارد که در آن «میرحسین موسوی»، نامزد معترض انتخابات ۱۳۸۸ که در حبس خانگی روزگار می‌گذراند و «محمود احمدی نژاد»، رقیب پیروز و سرمست از قدرت او، هردو آن را تحریم کرده‌اند. برآوردها از پایین بودن سطح مشارکت مردمی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ خبر می‌دهند اما آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی در سخنرانی روز چهارشنبه ۲۶ خرداد ضمن اشاره به مشکلات معیشتی مردم اعلام کرده راه حل مشکلات، افزایش حضور مردم در انتخابات است و قهر با صندوق، مشکلی را حل نمی‌کند.
«برخی از کسانی که در امر شرکت در انتخابات اظهار تردید میکنند، مردد یا دل‌سرد هستند، این‌ها قشر‌های محروم و ضعیف جامعه هستند. این را اطلاع دارم. این‌ها توقعات به‌جایی دارند و گلایه دارند که توقع‌شان برآورده نشده؛ مساله مسکن، معیشت و ... که مسوولان باید می‌رسیدند به این مسایل. بنابراین دست و دل‌شان به انتخابات نمی‌رود. گلایه این‌ها به‌جا است. اما تصمیم‌گیری‌شان به جا نیست. دولت آینده باید حتماً در صدر برنامه خودش رسیدگی به این قشرها را قرار دهد. اما نرفتن پای صندوق و قهر کردن با صندوق رأی مشکل را حل نمی‌کند.»
چرا میزان مشارکت در انتخابات برای علی خامنه‌ای مهم است؟
***
نظرسنجی از شهروندان ایرانی نشان می‌دهد که احتمالا سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری پس از چهار سال پرفراز و نشیب که رای دهندگان ایرانی را مغموم و پشیمان کرد، رکوردار پایین‌ترین سطح مشارکت در رای‌گیری برای انتخاب رییس‌جمهوری بعدی خواهد بود.
سخنگوی شورای نگهبان گفته است که کاهش مشارکت در انتخابات باعث غیرقانونی بودن فرد انتخاب شده نخواهد شد. این مضمون از سوی برخی از سیاست‌مدارانی که به دنبال ریاست جمهوری «ابراهیم رئیسی» هستند، تکرار شده است اما موضوع مشروعیت عامدانه کتمان می‌شود.
انتخابات ۱۴۰۰، نهمین انتخابات ریاست جمهوری است که طی ۳۲ سال رهبری آیت‌الله «علی خامنه‌ای» برگزار می‌شود. به غیر از دو انتخابات اول که منجر به ریاست جمهوری «اکبر هاشمی رفسنجانی» شد، برای آیت‌الله خامنه‌ای به هر دلیلی بالا بودن میزان مشارکت مهم بوده است.
برای اولین بار که مقوله انتخابات ریاست جمهوری در ایران برای شهروندان اهمیت پیدا کرد، نامزد غیرمطلوب خامنه‌ای، یعنی «محمد خاتمی» با رای ۲۰ میلیونی به پیروزی رسید که رقمی غیرقابل انتظار بود.
رهبر جمهوری اسلامی همواره میزان مشارکت را عامل «مشروعیت» نظام توصیف کرده و دو بار پس از انتخابات ۱۳۸۸ که سرکوب خشن و خونین اعتراض به نتایج آن زمینه قهر عمومی با رای دادن را فراهم کرده بود، آیت‌الله خامنه‌ای با دعوت از مردم برای رای دادن برای «ایران» و آشتی با صندوق ولو در صورت بی‌علاقگی به شخص خود او، سعی در بالا بردن میزان مشارکت کرد. هر چند پس از رای گیری، شرکت در انتخابات را مصادره و آن رای به نظام خواند.
آیت‌الله خامنه‌ای نوروز ۱۳۷۷، در اولین سال نو در دوره رهبری خود که هاشمی رفسنجانی جایش را به خاتمی داده بود، تعریفی از میزان مشارکت داد که در همه این سال‌ها، نظام جمهوری اسلامی پدید آمدن وضعیتی خلاف آن را از دست رفتن مشروعیت مردمی خود فرض کرده است.
خامنه‌ای در پیام نوروزی آن سال گفت: «یکی از بزرگ‌ترین شاخص‌های مردمی بودن حکومت‌ها در دنیا، عبارت است از این‌‌‌که مردم در انتخابات و گزینش‌های بزرگ ملی، چه‌قدر شرکت میکنند... نظامی است که در آن حضور مردم محسوس است. این انتخابات، با حضور ۳۰ میلیونی مردم و با گزینش ۲۰ میلیونی یک رییس جمهوری، سند محکمی برای نظام جمهوری اسلامی بود که برخلاف داعیه و خواست دشمنان، در میان مردم دارای محبوبیتِ متزاید است. این برای جمهوری اسلامی خیلی با ارزش بود.»
در زمان ایراد این سخنرانی، آیت‌الله خامنه‌ای ۶۰ ساله بود. اینک نزدیک ربع قرن از آن تاریخ گذشته است اما رهبر ۸۲ ساله جمهوری اسلامی هم‌چنان به صورت علنی و ظاهری همان ارزیابی و تعریف را از حکومت «مردمی» و «محبوب» دارد.
دولت‌های مختلف، از خاتمی تا احمدی‌نژاد و «حسن روحانی» در بزنگاه‌هایی که درباره سرکوب و نقض حقوق شهروندان ایرانی در سفرهای خارجی خود مورد سوال قرار گرفته‌اند، میزان مشارکت در انتخابات را به عنوان مستند محبوبیت ملی عنوان کرده‌اند.
فقط سه ماه پیش از خونین‌ترین سرکوب معاصر ایرانیان توسط حکومت، یعنی آبان ۱۳۹۸، «محمدجواد ظریف»، وزیر خارجه جمهوری اسلامی در سفر به نروژ در پاسخ به نارضایتی عمومی در ایران و سرکوب آن توسط حکومت گفته بود: «اگر این‌طور بود که می‌گویید حکومت ما حقوق مردمش را لگدمال می‌کند و مردم‌مان را سرکوب می‌کنیم، ۷۳ درصد آن‌ها پای صندوق نمی‌رفتند رای بدهند.»
ظریف به انتخابات ریاست جمهوری دو سال پیش از آن اشاره می‌کرد.
آیت‌الله خامنه‌ای دو روز پیش از رای‌گیری در آن انتخابات گفته بود: «ان‌شاءالله مردم -زن و مرد- در سرتاسر کشور شرکت خواهند کرد و آبرو خواهند بخشید به نظام جمهوری اسلامی.»
یک روز پس از رای گیری هم پیامی مکتوب داد: «پیروز انتخابات دیروز، شما مردم ایرانید و نظام جمهوری اسلامی است... همه قشرها، همه سلیقه‌ها، همه گرایش‌های سیاسی در کنار هم به صحنه آمدند و دوشادوش یک‌دیگر به نظام جمهوری اسلامی رأی دادند.»
انتخابات مجلس یازدهم متاثر از فضای سرکوب آبان ۱۳۹۸ و سرنگون شدن هواپیمای مسافربری اوکراینی با ۱۷۶ سرنشین و البته رد صلاحیت‌های گسترده و بی اعتبار شدن جایگاه مجلس شورای اسلامی در فضایی سرد با مشارکت پایین برگزار شد اما مشارکت در انتخابات مجلس در نظر آیت‌الله خامنه‌ای، ماهیت مشروعیت بخش هم‌چون‌انتخابات ریاست جمهوری ندارد.
او میزان مشارکت و مشروعیت نظام را طی سه دهه به یک‌دیگر پیوند زده و آن را ضامن امنیت فرض کرده است. گسستن این دو از یک‌دیگر حتی اگر عضوی از شورای نگهبان بگوید نتیجه انتخابات را غیرقانونی نمی‌کند، در زمان زعامت او ممکن نیست.
به همین دلیل است که به تحریم انتخابات حساسیت نشان می‌دهد و علاقه‌مند به مشارکت بالا در آن است به طوری که دوبار موضوع عدم محبوبیت خود را هم بر زبان آورده و از شهروندان خواسته بود حتی اگر علاقه ای هم به او ندارند، لااقل به خاطر ایران در رای‌گیری شرکت کنند.
حالا در زمانی که تحریم انتخابات در ایران بیشتر از هر دوره‌ای فراگیر شده، خامنه‌ای در پیامی به تحریم کننده‌‌ها گفته است قهر با صندوق مشکلی را حل نمی‌کند و در علامتی به هوادارانش گفته است نظام به رای شما احتیاج دارد.
مطالب مرتبط:
یک هفته با خامنه‌ای؛ رای‌سازی، جدیدترین سناریوی رهبر برای انتخابات
میرحسین موسوی انتخابات را تحریم کرد
سخنگوی شورای نگهبان: مشارکت پایین هیچ مشکلی برای انتخابات ایجاد نمی‌کند
نماینده دستگاه قضایی: تشویق مردم به تحریم انتخابات جرم است
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر